جنگ جهانی دوم در استان یزد
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
جنگ جهانى دوم در تاريخ 10 شهريور 1318 ه .ش با حمله آلمان به لهستان آغاز شد. دولتهاى انگليس و فرانسه نيز در 12 شهريور به آلمان اعلان جنگ دادند. دولت ايران در 11 شهريور 1318 بى طرفى خود را در اين جنگ اعلام نمود.
على رغم بى طرفى ايران، در سحرگاه سوم شهريور 1320 قواى روس و انگليس از شمال و جنوب به مرزهاى ايران تجاوز كردند و در تاريخ 9 شهريور نيروهاى روس و انگليس در قزوين به يكديگر پيوستند و عملاً تمام ايران به اشغال متفقين درآمد.
در 24 شهريور 1320 رضاشاه در اثر فشار انگليسىها مجبور به استعفا شد و روز بعد مجلس شوراى ملى محمد رضا پهلوى را به عنوان شاه ايران معرفى كرد.
قواى نظامى روس و انگليس در 24 شهريور 1320 وارد تهران شدند و كليه اتباع آلمان و ايتاليا ايران را ترك كردند.
رضا شاه در 30 شهريور 1320 براى خروج از ايران از اصفهان به سوى يزد و كرمان و بندر عباس حركت نمود.
پس از رفتن رضا خان از ايران، عدهاى از ارتشيان انگليسى به اردكان آمدند و در آنجا سكنى گزيدند و به ساختن فرودگاهى در شرق اين شهر مشغول شدند. مردم اردكان نيز مخالفتى با انگليسىها نشان نمىدادند و در كار ساختمان فرودگاه با آنها همكارى داشتند. با پايان جنگ جهانى، انگليسىها نيز اردكان را ترك كرده و فرودگاه نيز نيمه تمام رها شد.
در جريان جنگ جهانى آنچه به مردم ايران و به خصوص مردم يزد رسيد، قحطى و گرانى بود. به گونهاى كه در سراسر كشور در تاريخ 19 خرداد 1321 نان جيره بندى شد. وسايل نقليه كمياب شد و حتى دولت به سازمانهاى ادارى و بازرگانى دستور داد كه از وسايل غير موتورى مثل گارى، دوچرخه، شتر، اسب و الاغ استفاده كنند.
در اين دوره در يزد وضع اقتصادى مردم بسيار وخيم بوده و بيكارى و گرانى بيداد مىكرده است. قيمت قند بسيار بالا رفته بود و يك من قند به مبلغ 90 تومان به فروش مىرفت. مردم براى گذران زندگى مجبور به كار كردن نزد انگليسىها بودند.
مردم روستاها كه از گرسنگى به شهر مىآمدند مجبور مىشدند كه از يونجه ارتزاق نمايند و در حالى كه مزد كارگر روزانه شش ريال بود قيمت كالاها به شدت بالا رفت و در مقابل نانوائىها صفهاى طولانى بوجود مىآمد و نان با وضع بسيار بدى پخت مىشد و قيمت آن هم خيلى افزايش يافته بود و هر عدد 6 ريال به فروش مىرسيد و بيشتر خوراك مردم خرما و توت خشك بود و با پايان جنگ جهانى دوم و رفتن متفقين تحول عمدهاى در اقتصاد مردم بوجود آمد.
سرانجام جنگ جهانى دوم با تسليم بلاشرط آلمان در تاريخ 18 ارديبهشت 1324 و شكست قطعى ژاپن در 24 مرداد 1324 به پايان رسيد و با پايان جنگ نيروهاى متفقين از ايران خارج شدند و خرابىهاى اقتصادى و اجتماعى ناشى از حضور خود را براى ايرانيان به ارمغان گذاشتند.
