جنگ جهانی دوم در استان مازندران

همزمان با شروع جنگ جهانى دوم (1939 ـ 1945 م) دولت وقت ايران با انتشار بيانيه‏اى بى‏طرفى و عدم دخالت در جنگ طرفين (متفقين ـ متحدين) را رسما اعلام نمود، وليكن به بهانه وجود نيروهاى آلمانى در خاك ايران، در شهريور 1320 ه .ش ارتش اتحاد جماهير شوروى (سابق) با پشت سر گذاشتن مرزهاى رسمى وارد خاك ايران شد. راديو تهران با پخش اطلاعيه‏هاى نظامى و اعتراض به نقض پيمان بى‏طرفى ايران از سوى بيگانگان، مردم را به مقاومت دعوت مى‏كرد. ليكن دوره حكومت اختناق و ديكتاتورهاى رضاخان (1304ـ1320 ه .ش) امكان بهره بردارى از نيروهاى مردمى و تشكيل هسته‏هاى مقاومت ملى را پيشاپيش از ميان برده بود. در نتيجه در فاصله چند روز، بنياد نيروهاى دفاعى كلاسيك و آموزش ديده كه در ارتش رضاخان خلاصه مى‏شد، فرو پاشيد و رضاخان با رها كردن تاج و تخت، از ايران متوارى گرديد.

در چنين شرايطى مناطق مختلف ايران دچار نابسامانيهاى اقتصادى ـ سياسى و هرج و مرج داخلى بود. اين منطقه نيز از بليه جنگ جهانى دوم در امان نماند. قحطى، ناامنى و ازهم گسيختگى امور، همه جا را فرا گرفت.

در اين زمان شمال كاملاً در اختيار نيروهاى روسى قرار داشت و كماندوهاى شوروى شهر را تحت كنترل داشتند. در فلكه 17 شهريور (فعلى) شهر آمل يك عوارضى بنام «نواقلى» را كماندوهاى شوروى در اختيار داشتند و رفت و آمد را تحت نظر داشتند.

اگر كسى از شمال مى‏خواست به مركز برود بايد گذرنامه مى‏گرفت. چه اينكه اگر كسى از مركز مى‏خواست به شمال بيايد بايد گذرنامه مى‏گرفت و شمال را كاملاً از مركز جدا كردند و استان مازندران را از كشور ايران جدا ساخته و به شكل دو كشور مجزا درآورده بودند.