ناهمواری‌های استان گیلان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
ناهموارىهاى منطقه
1ـ كوهها
كوههاى استان قسمتى از مجموعه ناهموارىهاى جنوب و جنوب غربى درياى خزر را تشكيل مىدهند كه از رود آستارا در شمال آغاز و تا كوههاى سوماموس در شرق امتداد پيدا مىكند. اين ناهموارىها از رشته كوههاى غربى و شرقى تشكيل يافتهاند.
الف) رشته كوههاى غربى
رشته غربى شامل كوههاى تالش، ماسوله و پشته كوه مىباشد و از دره رود آستارا تا تنگ منجيل امتداد دارد و شامل چندين رشته چين خوردگى موازى نامتقارن، در جهت شمال به جنوب است كه به قسمتى از جلگه گيلان مشرف بوده و پوشيده از جنگل و دامنه غربى آن داراى شيب كمى مىباشد. اين رشته كوهها ميان آذربايجان و درياى خزر قرار گرفته و مانع عبور بخار آب منطقه به ناحيه آذربايجان مىگردد.
از قلههاى مهم اين ناحيه مىتوان قله بكروداغ، بفروداغ، ماسوله داغ را نام برد.
ب) رشته كوههاى شرقى
رشته كوههاى شرقى شامل بخش غربى كوههاى البرز است. اين ناحيه از چندين رشته چين خوردگى موازى نامتقارن كه از دره سفيد رود آغاز و تا كوههاى استان مازندران امتداد پيدا كرده، تشكيل شده است و شامل ناهموارىهاى ناحيه ديلمان، لاهيجان، عمارلو و خزران مىباشد. شيب تند اين ناهموارىها به سوى درياى خزر و شيب كم آن به سوى دره شاهرود است.
از قلههاى مهم اين منطقه مىتوان از قله دلفك (درفك)، نانش كوه و خشتچال نام برد.
برخى از مجموعه رشته كوههاى استان گيلان عبارت است از: الله برلوداغ، بردكوداغ، پيش كسرى داغ و چرسو داغ در شهرستان تالش، نيزه سر در شهرستان رشت، استلخ بار، اسلار، شيرانك، شيركوه و نور برهنه در شهرستان رودبار، ترمى سرا و توكاس در شهرستان رودسر، توكتوكا، شدول داغ، ماسوله داغ نهر آب در شهرستان فومن، ابرازمين، بيچار قراسو و گاو خسب در شهرستان لاهيجان و پرشكوه و خرم دشت در شهرستان لنگرود.
2ـ جلگهها
جلگههاى گيلان شامل ناحيهاى آبرفتى است كه بين دامنههاى شمالى كوه البرز و سواحل جنوبى درياى خزر قرار دارد. اين جلگهها به دو بخش جلگههاى باريك شرقى و شمال غربى و جلگههاى مركزى تقسيم مىشوند.
الف) جلگههاى باريك شرقى و شمال غربى
اين ناحيه جلگهاى در شمال غرب و شرق استان گيلان، به صورت نوار باريكى بين سواحل خزر و دامنه شمالى البرز، تحت تأثير رودخانههاى ساحلى به صورت سيلابى قرار مىگيرد و شامل دو بخش است:
1ـ جلگههاى بلند واقع در بالا دست كه توسط رودخانهها بسترى عميق در آنها ايجاد شده است.
2ـ جلگههاى پست با وسعتى محدود كه داراى شيبى ملايم بوده و بخشهايى از آن عبارت از مخروطهاى رسوبى است كه در دهانه رودهايى چون گرگانرود، قلعه رودخان، پسيخان و صيقلان رود تشكيل شده است و بخشى از آن مناطق باتلاقى در حاشيه ساحل مانند مرداب لنگرود، مرداب انزلى در مركز رشته تپههاى ماسهاى جديد كه به موازات خط ساحل كشيده شده است.
ب) جلگههاى مركزى
اين جلگهها در مثلثى در حد فاصل امامزاده هاشم، انزلى و چمخانه تشكيل شده است و بر خلاف جلگههاى شرقى و غربى وسعت زيادى دارد. وجود گسلى كه رشته كوههاى غربى را از سلسله جبال البرز جدا كرده، وسعت اين جلگه را افزايش داده است.
