ناهمواری‌های استان خوزستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
خوزستان از لحاظ ناهموارى به سه منطقه: كوهستانى، جلگهاى و ساحلى تقسيم مىشود. در شمال و شرق اين استان رشته كوههاى زاگرس قرار گرفته است كه ارتفاع آن به سوى جنوب غربى به تدريج كاهش مىيابد و در نواحى جنوبىتر به صورت تپه ماهورهايى نمايان مىشود.
قسمت جلگهاى خوزستان بين دامنههاى شمال و شمال شرقى مرز ايران و عراق بين ارتفاعات حمرين و مصب اروند رود قرار دارد.
نواحى ساحلى جنوب خوزستان عموما بسيار كم عرض و باريك هستند و در طول سواحل آن بنادر خرمشهر، آبادان، امام خمينى و ماهشهر قرار دارد.
لازم به ذكر است كه در خوزستان به علت كمى ارتفاع، آب دريا در قسمتى از كرانهها (بين اروند رود تا رأس تويشيه) و جريان رودخانهها، در ساير نقاط، باتلاقهاى وسيعى را ايجاد كردهاند كه به علت دارا بودن آب دائمى و نى زياد هور ناميده مىشود. در قسمتهاى داخلى، هورهاى مهم در نواحى دشت آزادگان و شادگان واقعاند.
بزرگترين هور خوزستان، هور العظيم است كه از آبهاى كرخه، دويرج و اروند رود تشكيل مىشود. اين هور كه به طول 100 و عرض 15 تا 75 كيلومتر است، از غرب به وسيله رود دجله و از شرق به وسيله جلگه هموارى در خاك ايران محدود است در خاك عراق از جنوب تا كنار دجله و از شمال تا چند كيلومترى شهر عماره در كنار دجله ادامه دارد و در ايران، شهرهاى بستان، سوسنگرد و هويزه در كنار اين هور قرار دارد.
شهرستانهاى انديمشك، اهواز، ايذه، بندر ماهشهر، دزفول، رامهرمز، شوشتر و مسجد سليمان در منطقه كوهستانى استان خوزستان واقع هستند.
مهمترين ارتفاعات اين شهرستانها عبارت است از:
در انديمشك ارتفاعات آبنگون (1930 متر)، ايبر (481 متر).
در اهواز كوههاى ميش داخ (270 متر)، مشرهات (153 متر)، خنزيره (150 متر)، خرفخون (143 متر).
در بندر ماهشهر ارتفاعات تل خدا (173 متر)، مويلهه (150 متر).
در بهبهان كوههاى بندگلال (2800 متر)، اشكفت دراز (2331 متر)، خيز (1637 متر)، جولهى (1232 متر)، پشكر (1113 متر)، پرباويزه (1050 متر)،
در دزفول ارتفاعات كى نو (3512 متر)، زنگلاب (3357 متر)، ملوك (3151 متر)، كينه زا (2920 متر)، منگ رضا (2818 متر)، گوشتون (2624 متر)، شاهرود (2550 متر)، سرتنگ (2520 متر)، آب سورگلى (2450 متر)، تازه (2370 متر)، دى گوله (2350 متر)، ميان كوه (2328 متر)، منارزه (2300 متر)، نودر (2275 متر)، چلو (2250 متر)، مجاه (2250 متر)، سالن (2184 متر)، تيت (2151 متر)، دلى (2150 متر)، لاوه (2150 متر)، لنگر (2100 متر)، گور رو (2050 متر)، گيوه در (2010 متر)، مهك (2000 متر)، كرناس (1950 متر)، كى ماسى (1900 متر)، چلان (1850 متر)، ايلو (1813 متر)، مَلاه (1810 متر)، سفيد (1800 متر)، گوشدان (1800 متر)، فارول (1750 متر)، كمر سفيد (1750 متر)، درگ (1720 متر)، على مراد خانى (1700 متر)، مالگه مراد (1663 متر)، تولوز (1662 متر)، بر آفتاب (1650 متر)، مكى (1600 متر)، هفت تنان (1570 متر)، تيت مله (1550 متر)، ملهبستان (1520 متر)، سرگريان (1503 متر)، دز (1463 متر)، ملر (1419 متر)، رتيكو (1300 متر)، تنگه گچ (1293 متر)، نيرو (1261 متر)، اسفنديارى (1250 متر)، لرستان (1100 متر)، جير كوه (1050 متر)، بردكهدون (1000 متر).
در رامهرمز كوههاى مهره (2849 متر)، چادون (2430 متر)، مقر (2375 متر)، تنبلان (2110 متر)، قلعه نجف (1765 متر)، چتلين (1650 متر)، گردكى (1513 متر)، گچ (763 متر)، آوشتون (750 متر)، دشت كلات (750 متر)، دوگچا (700 متر)، دره قير (650 متر).
در مسجد سليمان كوههاى سفيد دون (2776 متر)، ملار (2710 متر)، نونار (2587 متر)، ابو رستان (2550 متر)، مونار (2530 متر)، تازى (2350 متر)، ميرخشك (2329 متر)، دقولا (2248 متر)، جيگرى (2050 متر)، چيلو (1710 متر)، پاچه لارزندان (1610 متر)، كمره (1610 متر)، دو تالكى (1595 متر)، اوديو (1560 متر)، ده لتون (1550 متر)، آسمارى (1391 متر)، انبار اسبى (1350 متر)، سرخ بود (1350 متر)، گريوه (1350 متر)، گلالك (1200 متر)، دوبلوطان (1177 متر)، لندر (1165 متر)، بابا زاهد (1150 متر)، چاله بلوطك (1150 متر)، سترون (1030 متر)، پيتوك (1000 متر)، سريك (1000 متر)، گچ جارو (735 متر)، نسار (710 متر)، گچ (700 متر)، بامستان (650 متر)، بن پره (650 متر)، بهانك (650 متر)، رگ هليل (650 متر)، تنگه مو (620 متر)، برتاپو (600 متر)، برنشانده (600 متر)، تور موريان (600 متر)، سليران (550 متر). در دشت آزادگان كوه الله اكبر با ارتفاع 55 متر قرار دارد.
