موسیقی در استان هرمزگان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
اقوام و تيرههاى مختلف ايرانى (به ويژه در روستاها و شهرهاى كوچك) موسيقى را به عنوان هنر نمايشى تلقى نمىكنند؛ اما در مناطق جنوبى كشور، به ويژه در هرمزگان با تلفيق موسيقى با هنرهاى نمايشى از جمله رقص، به آن جنبه نمايشى نيز دادهاند. آنچه بيش از همه براى مطالعه موسيقى هرمزگان حائز اهميت به نظر مىرسد، تركيب جمعيتى اين منطقه است. در اين منطقه به جز ساكنان محلى، اقوام ديگرى از جمله مهاجرين بسيار قديمى آفريقايى نيز زندگى مىكنند.
موسيقى سواحل جنوب ايران، به عقيده بعضى از شناسندگان آن، با موسيقى بوميان آفريقايى پيوندى عميق و ريشهدار يافته است.
يكى از فرمهاى رايج موسيقى محلى «يزله» است. يزله به وسيله گروهى از خوانندگان غير حرفهاى اجرا مىشود و فقط با دست زدن همراه است. در اين موسيقى، ملودى بيش از همه حايز اهميت است و به متن چندان اهميتى داده نمىشود.
علاوه بر موسيقى محلى (سازى و آوازى)، موسيقى مذهبى نيز در اين استان بسيار رايج است. از نظر ساكنان اين منطقه، موسيقى مذهبى و به خصوص آن نوع موسيقى كه در ماه محرم نواخته مىشود، اهميت بيشترى نسبت به ساير موسيقىهاى محلّى دارد.
يكى از فرمهاى معمولى در موسيقى محلى «سبالو» ناميده مىشود و آن آوازى است كه با دايره همراهى مىشود و به وسيله خوانندگانى كه دايرهوار كنار هم مىنشينند، اجرا مىگردد. خوانندگان هم زمان با اجراى سبالو، شانههاى خود را به طرف راست و چپ و به طور منظم حركت مىدهند. رقص و موسيقى سبالو متأثر از موسيقى آفريقايى است.
نوع ديگر موسيقى در اين منطقه موسيقى اهل هواست كه در مجالس زار براى معالجه اهل هوا، بابا زار و ماما زار بايد باد به اسارت درآورنده را بشناسد و در مجالسى كه بسته به شدت و ضعف بيمارى از 3 تا 7 شب طول مىكشد و با موسيقى ماى شورانگيز و دعا و نيايش و رقص و جنبش و دم گرفتن و همه خوانى اشعارى كه بيشتر در ستايش شيخ عبدالقادر گيلانى است، ارواح خبيثه و باد زار را از تن بيمار بيرون كنند.
مبناى معالجه زن و مرد مبتلا به زار يا باد جن يا هوا همان ترنم موسيقى و ايجاد هيجان در بيمار روانى است و او در اثر شنيدن موسيقى و رقص و هيجانى كه به او دست مىدهد به مدد اعتقاد شفا مىيابد.
رقصهاى محلى استان هرمزگان نيز هم چون موسيقى بومى، ريشه در فرهنگ عامه مردم اين منطقه دارد.
رقصها، به مناسبتهاى مختلف، از جمله اعياد مذهبى و ملى و عروسىها اجرا مىشوند و در بين آنها، «رقص اوزا» به لحاظ شيوه اجرا، مضمون و نقشهاى اجرا كنندگان آن، درخور توجه ويژه است.
اين رقص كه عمدتا توسط صيادان انجام مىشود از مراسم ديدنى مردم استان است و در آن، رقصندگان دايرهوار مىچرخند و همراه حركات موزون خود، شعرهايى را مىخوانند.
