ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

موسیقی در استان بوشهر

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

موسيقى بوشهر داراى بافتى مذهبى است، اما دردمندى‏هاى مشترك انواع ترانه‏هاى مذهبى و غير مذهبى، قابل انكار نيست و موسيقى مذهبى جنوب نيز از نظر ريتم و آهنگ و فلسفه وجودى آن و خلاصه از نظر اجرا داراى ويژگيهاى قابل تأملى است.

سنج و دمام

شروع موسيقى عزادارى در بوشهر بوسيله گروهى از سازها كه از هشت طبل كوچك، هشت سنج بطور مضاعف و يك ساز بادى (بنام بوق) تشكيل مى‏شود، اعلام مى‏گردد.

وظيفه اصلى اعلام را، طبل‏ها به عهده دارند. اين طبل‏ها استوانه‏اى شكل بوده و هر دو طرف آنها پوست دارد. نوازنده با چوب به پوست طرف راست و با دست به پوست طرف چپ مى‏زند. به اين طبل‏ها «دمام» گفته مى‏شود. ولى عنوان دمام نه فقط به طبل‏ها، بلكه به تمام مراسم اطلاق مى‏گردد.

سنج‏ها بالنسبه ضخيم بوده و از مس تعبيه مى‏شوند. طول آنها 15 تا 25 سانتى‏متر است. حواشى سنج صاف و صيقلى شده است، در حالى كه وسط آن فرو رفتگى دارد.

ترانه‏هاى بوشهر، به عقيده بعضى از اهل فن، تحت تأثير زياد موسيقى بوميان آفريقايى قرار گرفته است. در گذشته تعداد نوازندگان محلى در بوشهر بيش از امروز بود. ولى مثل امروز، اين نوازندگان در درجه اول، در مراسم عروسى شركت مى‏كرده‏اند. يكى از فرم‏هاى معمولى در موسيقى محلى «سبالو» نام داشته و آن آوازى است كه با دايره همراهى شود و به وسيله خوانندگانى كه دايره‏وار كنار هم مى‏نشينند اجرا گردد.

خوانندگان، همزمان با اجراى سبالو، شانه‏هاى خود را به طرف راست و چپ منظما حركت مى‏داده‏اند. ظاهرا سبالو از موسيقى اعراب و آفريقايى متأثر بوده است. از فرم‏هاى معمول در موسيقى محلى بوشهر مى‏توان از يزله، سبالو و شكى نام برد و بايد گفت هنوز هم در استان بوشهر شروه و دو بيتى‏هاى محلى از اهميت و ارزش بالايى برخوردار است.

شروه نيز يكى از اشكال مشخص موسيقى جنوب ايران است. شروه كه به عنوان آواز دشتى و دشتستان معروف است، آواز غمگنانه‏اى است كه در مايه دشتى خوانده مى‏شود. اشعارى كه در شروه مورد استفاده قرار مى‏گيرد، دو بيتى است كه غالبا از شاعران دو بيتى سراى جنوب انتخاب مى‏شوند.

اگر در موسيقى جنوب زياد از شروه سخن مى‏رود بدان سبب است كه از حرمتى خاص برخوردار است، چرا كه در جنوب، حرمت شروه را پاس مى‏دارند و بر آن ارج مى‏نهند و با ديدى عرفانى و مقدس كه ضرورت زمان و نياز روح نه جسم آن را ايجاب مى‏كند به آن مى‏نگرند و در پيرامون عظمت و حرمت شروه همين بس كه شروه خوانان معمولاً شروه را با مثنوى آغاز مى‏كنند.



منابع