موسیقی در استان بوشهر
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
موسيقى بوشهر داراى بافتى مذهبى است، اما دردمندىهاى مشترك انواع ترانههاى مذهبى و غير مذهبى، قابل انكار نيست و موسيقى مذهبى جنوب نيز از نظر ريتم و آهنگ و فلسفه وجودى آن و خلاصه از نظر اجرا داراى ويژگيهاى قابل تأملى است.
سنج و دمام
شروع موسيقى عزادارى در بوشهر بوسيله گروهى از سازها كه از هشت طبل كوچك، هشت سنج بطور مضاعف و يك ساز بادى (بنام بوق) تشكيل مىشود، اعلام مىگردد.
وظيفه اصلى اعلام را، طبلها به عهده دارند. اين طبلها استوانهاى شكل بوده و هر دو طرف آنها پوست دارد. نوازنده با چوب به پوست طرف راست و با دست به پوست طرف چپ مىزند. به اين طبلها «دمام» گفته مىشود. ولى عنوان دمام نه فقط به طبلها، بلكه به تمام مراسم اطلاق مىگردد.
سنجها بالنسبه ضخيم بوده و از مس تعبيه مىشوند. طول آنها 15 تا 25 سانتىمتر است. حواشى سنج صاف و صيقلى شده است، در حالى كه وسط آن فرو رفتگى دارد.
ترانههاى بوشهر، به عقيده بعضى از اهل فن، تحت تأثير زياد موسيقى بوميان آفريقايى قرار گرفته است. در گذشته تعداد نوازندگان محلى در بوشهر بيش از امروز بود. ولى مثل امروز، اين نوازندگان در درجه اول، در مراسم عروسى شركت مىكردهاند. يكى از فرمهاى معمولى در موسيقى محلى «سبالو» نام داشته و آن آوازى است كه با دايره همراهى شود و به وسيله خوانندگانى كه دايرهوار كنار هم مىنشينند اجرا گردد.
خوانندگان، همزمان با اجراى سبالو، شانههاى خود را به طرف راست و چپ منظما حركت مىدادهاند. ظاهرا سبالو از موسيقى اعراب و آفريقايى متأثر بوده است. از فرمهاى معمول در موسيقى محلى بوشهر مىتوان از يزله، سبالو و شكى نام برد و بايد گفت هنوز هم در استان بوشهر شروه و دو بيتىهاى محلى از اهميت و ارزش بالايى برخوردار است.
شروه نيز يكى از اشكال مشخص موسيقى جنوب ايران است. شروه كه به عنوان آواز دشتى و دشتستان معروف است، آواز غمگنانهاى است كه در مايه دشتى خوانده مىشود. اشعارى كه در شروه مورد استفاده قرار مىگيرد، دو بيتى است كه غالبا از شاعران دو بيتى سراى جنوب انتخاب مىشوند.
اگر در موسيقى جنوب زياد از شروه سخن مىرود بدان سبب است كه از حرمتى خاص برخوردار است، چرا كه در جنوب، حرمت شروه را پاس مىدارند و بر آن ارج مىنهند و با ديدى عرفانى و مقدس كه ضرورت زمان و نياز روح نه جسم آن را ايجاب مىكند به آن مىنگرند و در پيرامون عظمت و حرمت شروه همين بس كه شروه خوانان معمولاً شروه را با مثنوى آغاز مىكنند.
