مدارس دینی استان زنجان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
استان زنجان سابقه تاريخى علمى بسيار كهن و قديمى دارد، و عالمان صاحب مكتب در عرفان و فلسفه و فقه و اصول و علوم ديگر در اين ديار پرورش يافتهاند. شيخ اشراق شهاب الدين سهروردى، اخى فرج زنجانى (از عرفاى بزرگ) و همچنين محمد بن هارون زنجانى (از استادان مكاتبهاى شيخ صدوق) و على بن هارون زنجانى (از مؤلفين اخوان الصفا كه صاحب مكتب فلسفى و كلامى خاص بودند) از علماى بزرگ و رجال نامى زنجان بودند.
مهمترين دوران علمى اين شهر در حدود يك قرن قبل است، در اين هنگام زنجان داراى حوزه علميه بسيار غنى بوده است كه از دورترين نقاط ايران و كشورهاى مجاور براى گذراندن دوره عالى تحصيلات حوزوى به اين شهر مسافرت مىكردند و پس از طى برخى از مراحل عالى علوم، از اين شهر به حوزه بزرگ نجف و حوزه قديم اصفهان رهسپار مىشدند، اگر چه حوزه زنجان از هر لحاظ غنى بوده ولى برخى از طالبان علم براى درك استادان مشهور روزگار خود عازم اين دو مركز علمى جهان تشيع در آن روزگار مىشدند.
در دوران تحصيل مرحوم آيت الله زنجانى زمان اوج نشاط علمى اين حوزه بود و زمينه براى تحصيل علم بسيار مساعد و مناسب بود و محيط مذهبى حاكم بر اين استان و بخشهاى تابعه آن كه بسيار معتقد به علماء و مراجع تقليد عظام بوده و هستند زمينه را بسيار دلپذيرتر مىكرده است.
بيش از دوازده مدرسه علمى قابل توجه در اين شهر وجود داشته كه در آن زمان بسيار چشمگير بوده است. مخصوصا برخى از اين مدارس مثل مدرسه سيد(ره) بسيار بزرگ و جالب توجه بودند، كه طلاب زيادى در آنها ساكن بوده و به رونق آنها مىافزودند و اساتيد مختلفى در كرسىهاى تدريس بودند كه به تنوع و كيفيت درسها مىافزود.
تمام اين مدارس مملو از طلاب بودند كه از شهرهاى مختلف دور و نزديك در اين شهر علم گرد آمده بودند و با مباحثات و مذاكرات علمى و دقيق بر شكوه و عظمت حوزه زنجان افزودند.
در اواخر قرن سيزدهم هجرى شخصيتهاى بسيار بزرگ علمى در اين شهر در كرسى تدريس قرار داشتند، از جمله آنها آخوند ملاعلى قارپوز آبادى و ميرزا ابوالقاسم موسوى زنجانى كه سر سلسله خاندان ميرزائىهاى زنجان بود.
از اين خاندان بزرگ علمى شخصيتهاى بزرگى برخاسته و بر رونق علمى و فرهنگى اين شهر افزودند.
همچنين ديگر شهرستانهاى استان چون هيدج داراى سابقهاى 150 ساله است و از آن عالمان بزرگى بر خواستهاند.
اين استان داراى مدارس علوم دينى ذيل مىباشد:
رديفنام مدارسسال تأسيسآدرس
1مدرسه علوم دينى سيد1200 ه .قزنجان
2مدرسه علوم دينى سيد فتح الله1300 ه .قزنجان
3مدرسه علوم دينى چهل ستون1345 ه .قزنجان
4مدرسه علوم دينى ميرزائى بالا950 ه .قزنجان
5مدرسه علوم دينى پائين950 ه .قزنجان
6مدرسه علوم دينى جميله خانم1302 ه .قزنجان
7مدرسه علوم دينى وليعصر(عج)1300زنجان
8مدرسه علوم دينى امام صادق عليهالسلامـزنجان
9مدرسه علوم دينى اسماعيلـابهر
مدرسه علوم دينى اميرالمؤمنين عليهالسلامـابهر، شناط
11مدرسه علوم دينى امام صادق عليهالسلامـخدابنده
در ضمن اين استان داراى يك مدرسه علميه ويژه خواهران با نام مدرسه علميه الزهراء عليهاالسلام در شهرستان زنجان مىباشد.
