فیلسوفان و عارفان استان کرمان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
خواجه على حسن
خواجه على حسن، از مشايخ متصوفه قرن پنجم هجرى در سيرجان زندگى مىكرده است. وى در حدود سال 470 ه .ق در سيرجان دارفانى را وداع گفته است.
از خواجه على كتابهايى به نام «سراج الشريعه و منهاج الحقيقه» و «البياض و السواد» باقى مانده كه نسخه خطى آن در كتابخانه آيهالله العظمى نجفى مرعشى در قم موجود است.
مزار خواجه على حسن در نصرآباد سيرجان از زيارتگاههاى عام و خاص به شمار مىرود. قبر شاه شجاع مظفرى نيز در جوار آرامگاه خواجه على حسن قرار دارد.
شاه نعمت الله ولى
سيد نورالدين، نعمت الله ولى، مشهور به شاه نعمتالله، مؤسس سلسله صوفيه نعمت اللهيه، از بزرگان عرفان و از غزل سرايان نامى قرن هشتم و اوايل قرن نهم هجرى است.
شاه نعمت الله در حدود سال 771 ه .ق به دنيا آمد و متجاوز از 60 سال در طى مسافرتها و رياضتهاى طولانى و سير سلوكهاى معنوى در نقاط مختلف ايران و ساير كشورها بر اثر اعتدال طريقت در امر ارشاد، به نثر مسلك خويش توفيق يافت.
شاه نعمتالله پس از مسافرتهاى فراوان سرانجام در ماهان كرمان اقامت گزيد. وسعت دامنه نفوذ تعاليم عرفانى او به مرتبهاى رسيد كه علاوه بر پادشاهان و اميران ايرانى مانند شاهرخ و ميرزا اسكندر، برخى از پادشاهان دكنى هندوستان مانند احمد شاه به وى ارادت مىورزيدند.
سرانجام شاه نعمت الله ولى در سال 834 ه .ق در ماهان كرمان درگذشته است.
پس از درگذشت شاه نعمت الله در سال 840 ه .ق به وسيله احمد شاه بناى رفيع و باشكوهى بر فراز او ساخته شده است كه آثار آن هنوز پاى بر جا مىباشد.
از مشهورترين آثار شاه نعمتالله مىتوان از ديوان او ياد كرد. برخى آثار شاه نعمتالله را 62 اثر دانستهاند.
مولوى كرمانى
محمد تقى كرمانى، مظفر على شاه مشهور به مولوى ثانى از مشايخ بزرگ متصوفه در اواسط قرن دوازده هجرى در كرمان متولد شد. او پس از طى دوران طفوليت به تحصيل علم پرداخت و پس از فرا گرفتن قرآن، به تحصيل علوم مقدماتى متداوله دينى پرداخت و در علوم عقليه و نقليه سرآمد اقران گشت.
سپس در ورطه سير و سلوك گام نهاد و طالب علم طريقت گرديد. اساتيد او در علم طريقت ميرزا محمد مشتاق على شاه و ميرزا محمد على نور على شاه و ميرزا محمد حسين كرمانى يا رونق على شاه بودهاند.
او سرانجام از سوى مرشد خود، اجازه ارشاد يافت و به مظفر على شاه ملقب گرديد.
او در سال 1215 ه .ق در كرمانشاه وفات نمود و در همانجا مدفون گرديد.
تأليفات بجاى مانده از او عبارتند از: بحرالاسرار، خلاصة العلوم، رساله افيونيه (رسالهاى در طب)، كبريت احمر (رسالهاى در اذكار و اوراد)، مجمع البحار (تفسير القرآن) و ديوان مشتاقيه.
رونق عليشاه
ميرزا محمد حسين كرمانى، ملقب به «رونق عليشاه» از مشايخ متصوفه، در بردسير متولد و در كرمان به رشد و نما رسيد او از مريدان نورعلى شاه اصفهانى بوده است. رونق عليشاه به خراسان، عراق و فارس سفر نموده و از محضر جمع كثيرى از علما و عرفاى عصر استفاده نموده است. رونق عليشاه در سال 1225 ه .ق دار فانى را وداع گفت و در جوار مشتاق عليشاه در كرمان به خاك سپرده شد.
از آثار اوست: رساله غرايب، جنات الوصال، مرآت المحققين و ديوان شعر.
