ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

عزاداری‌های استان فارس

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

عزادارى ماه محرم

همزمان با حلول ماه محرم، مردم مناطق مختلف استان علمهاى سياه و منقوش را بر پشت بام ساختمانها مى‏افرازند و مساجد را نيز با پارچه‏هاى سياه مى‏پوشانند.

كم و بيش نماهاى مساجد را از داخل با پارچه‏هاى مشكى كه اشعار محزون مذهبى بر آنها نوشته شده مى‏پوشانند. در پشت بام بعضى از مساجد هم عَلَم ميكوبند. پارچه‏هاى مربع شكلى هم كه بر آنها اسماء الله، محمد، على، فاطمه، حسن و حسين و ... منقوش است به ستونها و طاق نماها مى‏كوبند.

سپس از مداحان و روحانيون براى اجراى مراسم عزادارى و سخنرانى و روضه دعوت به عمل مى‏آورند.

معمولاً مجالس سخنرانى، روضه و نوحه خوانى در شب‏هاى محرم به ويژه در دهه اول برگزار مى‏شود.

از شبهاى پنجم به بعد و ظهر تاسوعا و عاشورا از سوى افراد خير و متصديان امور مسجد با شام و ناهار در اكثر مساجد استان فارس از عزاداران پذيرايى مى‏كنند.

سينه‏زنى از شب اول محرم شروع مى‏شود. در شب‏هاى اول فقط در داخل مسجد عزادارى انجام مى‏شود، ولى هر چه به روز دهم (عاشورا) نزديكتر مى‏شود، مراسم پرشكوه‏تر و جمعيت زيادتر مى‏شود و در شب دهم عزادارى به نقطه اوج خود مى‏رسد و با دستجات باشكوه زنجير زنى و نوحه خوانى به صورت منظم به خارج از مسجد كشيده مى‏شود، سپس در قالب هيئت‏هاى عزادارى به مناطق همجوار و امام‏زاده‏ها هيئت مى‏فرستند.

در جلو هيئت‏هاى زنجير و سينه‏زنى، عَلَم‏هاى مشكى منقوش كه گاه با قبه‏هاى فلزى همراه است در جلو دستجات به حركت درمى‏آورند. در بعضى هيئت‏ها علامت يك پنجه به ياد شهادت حضرت عباس بالاى علم مى‏گذارند.

در شب يازدهم محرم مراسم شام غريبان به ياد مصائبى كه در آن شب بر اهل بيت حضرت حسين عليه‏السلام وارد شده اجرا مى‏گردد. در اين مراسم از چهلچراغ، حجله، اسب، كتل، سنج و بيرق خبرى نيست، تمام سكوت است. ناله و تاريكى و احيانا سوسوى شعله شمع دستجات عزادارى را همراهى مى‏كند.

در اين شب عزاداران ضمن اداى احترام به شهداى كربلا، با حلقه زدن دور امامزاده‏ها با دستجات عزادارى به نوحه خوانى و بر سر زدن مى‏پردازند.

همچنين در اين شب براى شاد نمودن ارواح گذشتگان خويش به قبرستانها نيز سر مى‏زنند.

مجالس ترحيم

به محض از دنيا رفتن فردى صداى شيون و ناله از خانه او بلند مى‏شود، مردم در خانه او جمع مى‏شوند. از طرف ديگر مردان محل با بيل و كلنگ و كلدر به قبرستان مى‏روند و نقطه‏اى كه مورد نظر بازماندگان و يا طبق وصيت متوفى، قبرى حفر مى‏كنند. بعد از كنده شدن قبر آنرا از دو طرف سنگ چين كرده و تا يك سنگ مانده به آخر لحد بندى مى‏گردد. پس از اين جسد متوفى را بوسيله تابوت يا چوب بست از خانه بيرون مى‏آورند و با شيون و زارى و ناله به طرف غسالخانه مى‏برند و پس از غسل و كفن، دفن مى‏كنند و سپس با قرائت فاتحه به منزل بازمى‏گردند.

عزاداران تا سه روز در منزل مى‏مانند و زنان و مردان به ديدن آنها آمده و به آنها تسليت مى‏گويند.

روز سوم مجلس ختمى در مسجد محل برگزار مى‏شود. در اولين شب جمعه، مراسمى برگزار مى‏شود و از طرف خانواده متوفى شو جمگى (شام شب جمعه) داده مى‏شود. در شب جمعه‏هاى اول و دوم و سوم بر مزار متوفى حلوا و ميوه و ... مى‏برند و براى شادى روح متوفى قرآن تلاوت كرده و كمى عزادارى كرده و با قرائت فاتحه مزار را ترك مى‏كنند.

صاحبان عزا تا مدتها در مراسم جشن و شادى شركت نمى‏كنند. در نوروز اول نيز مردم به ديدار صاحبان عزا مى‏روند و با چاى و شربت پذيرايى مى‏شوند.


منابع