صنایع ماشینی در استان همدان

استان همدان از نظر موقعيت صنعتى به ويژه در كارگاههاى بالاى 50 نفر كاركن جزء استانهاى فقير محسوب مى‏شود. علت عدم پيشرفت بخش صنعت در اين استان، عدم سرمايه‏گذارى دولت و بخش خصوصى، كمبود مواد اوليه، كمبود نقدينگى، كمبود نيروى كار متخصص كار آمد و كارگر ماهر ذكر شده است.

در سال 1376، از مجموع 228 كارگاه بزرگ صنعتى مستقر در استان همدان حدود 45 درصد آنها در رشته صنايع كانى غيرفلزى، حدود 16 درصد در صنايع غذايى، 15 درصد در صنايع ماشين آلات، تجهيزات، ابزار و محصولات فلزى، حدود 8 درصد در صنايع نساجى، پوشاك و چرم، حدود 7/5 درصد در صنايع شيميايى، لاستيك و پلاستيك، 3/5 درصد در صنايع چوب و محصولات چوبى و 6/2 درصد در صنايع توليد فلزات اسامى فعاليت داشته‏اند.

بنابراين، عمده‏ترين فعاليت صنعتى در كارگاه‏هاى بزرگ صنعتى بالاى 10 نفر كاركن از لحاظ تركيب واحدها در سال 1376 در مرحله نخست به صنايع كانى غيرفلزى (عمدتا آجرپزى) و بعد از آن به ترتيب به صنايع غذايى و صنايع ماشين آلات، تجهيزات، ابزار و محصولات فلزى اختصاص داده شده است.

تعداد كل كاركنان كارگاه‏هاى صنعتى (بالاى 10 نفر كاركن) استان در سال 1376 برابر با 7905 نفر بوده است.

بررسى اطلاعات موجود نشان مى‏دهد كه بيشترين تعداد كاركنان به ترتيب در صنايع محصولات كانى غير فلزى (43 درصد)، صنايع غذايى، آشاميدنى (25 درصد)، صنايع ماشين‏آلات، تجهيزات، ابزار و محصولات فلزى (15 درصد) و مابقى كاركنان در ساير زير بخش‏هاى صنايع به كار اشتغال داشته‏اند.

بنابر نتايج سرشمارى عمومى نفوس و مسكن سال 1375، سهم استان همدان از تعداد كاركنان صنعتى كشور به حدود 3 درصد رسيده است.

اين امر در مقايسه با سهم جمعيتى (حدود 3 درصد) گرچه نمايانگر تناسبى در اين زمينه است، ولى موضوع عقب ماندگى صنعتى استان در مقايسه با سطح ملى هنوز بقوت خود باقى است و مهاجرت در سنين فعاليت از استان هنوز ادامه دارد.

بر اساس اطلاعات موجود، تعداد نيروى انسانى شاغل در بخش صنعت و معدن و ساختمان استان در سال 1375 برابر با 121864 نفر بوده كه در مقايسه با سال 1370 تعداد 19868 نفر (47/19 درصد) افزايش يافته است.

در بين رشته‏هاى مختلف صنايع، صنايع غذايى و آشاميدنى با در اختيار داشتن 46 درصد از ارزش محصولات توليدى كارگاه‏هاى بزرگ صنعتى، رشته توليدى غالب محسوب شده و پس از آن، صنايع كانى غيرفلزى با 30 درصد و صنايع ماشين آلات و محصولات فلزى با 11 درصد در رده‏هاى دوم و سوم قرار گرفته‏اند. صنايع سبك استان عبارتند از: صنايع غذايى، نساجى، چرم سازى، سلولزى، شيميايى، كانى غير فلزى، برق و الكترونيك، صنايع فلزى، صنعت توليد شيشه. كارخانه صنعتى توليد شيشه همدان درغرب ايران كم نظير و از نظر ظرفيت توليدى منحصر به فرد است.

توليدات عمده اين كارخانه عبارتند از انواع استكان، ليوان و شيشه.

مهمترين صنايع سنگين استان عبارتند از: ريخته‏گرى چدن و توليد ادوات كشاورزى، ماشين آلات ساختمانى و راه سازى، سوپاپ انواع خودرو، شركت فولاد همدان، كارخانجات سيمان هگمتان و اكباتان، كارخانه خودرو سازى، كارخانه پتروشيمى همدان.