ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

زبان و گویش مردم استان گلستان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

زبان وسيله‏اى براى ارتباط بين افراد و آشنايى با زبان، اولين گام در جهت شناخت فرهنگ آن است. امروزه اغلب مردم گلستان به زبان فارسى روان سخن مى‏گويند. در شهرستان‏هاى استان لهجه‏ها و گويش‏هاى مختلفى رواج دارد كه با ورود مهاجران در سال‏هاى گذشته لهجه‏هاى استان بسيار متعدد شده است.

بخشى از استان گويش كتولى دارد كه بخش عمده‏ايى از شهرستان على‏آباد را شامل مى‏شود. در اين گويش واژه‏هايى از مازندرانى (كهن و امروز، فارسى قديم و فارسى فعلى) وجود دارد.

در بخش غربى استان مانند شهرهاى كردكوى و بندر گز و بخشهايى از شهرستان گرگان زبان مازندرانى رواج دارد. زبان تركى با دو نوع گويش در شهرستان‏هاى گنبد و بندر تركمن و توابع اين دو شهرستان رواج دارد.

تركى تركمنى، زبان جمعيت قابل توجهى از مردم استان گلستان است كه در شهرستان‏هاى گنبد و بندر تركمن زندگى مى‏كنند.

البته در استان گلستان زبان‏ها و گويش‏هاى متعدد ديگرى نيز با جمعيت متفاوت وجود دارند مانند: فارسى با گويش زابلى كه مهاجران سيستانى تكلم مى‏كنند، تاتى كه در چند روستا بخش آزاد شهر و راميان وجود دارد، كردى و... كه به دليل پراكندگى مهاجران در استان جاى خاصى را براى بعضى زبان‏ها و گويش نمى‏توان مشخص كرد.

برخى اصطلاحات رايج در استان:

اشنفه: عطسه اَوْ: آب

بانو: جدّ بى‏بى ياعجى: جده و مادر بزرگ

سرتوكردن: سرزنش كردن دَله: شكم پرست

فيس: تكبر جَوْل: عميق

افتو و مهتو: آفتاب و مهتاب آسياب: دنگ

اَرِىْ: بله بِرار: برادر

ماشه: انبر آتش رجَه: بند لباس خشك كرده

پايلى يا پاپلو: پروانه لاپ: توخالى

كُته: توله سگ پمبول جگر سفيد

تِنِده: جوش روى صورت تلو: خار گياهان

سُفت: خل ازال: گاو آهن

گت: ديوار ملموث: رياكار

كوتل: سربالايى شپل: سوت

مجم: سينى بزرگ كَمِل: ساقه گندم و برنج

عاروس: عروس ورزا: گاو نر

گُسنه: گرسنه گُندله مچاله

ميا: مه آلو خورده مار: نامادرى

ندى بدى: نديد بديد و ... .


منابع