زبان و گویش مردم استان زنجان

زبان مردم استان زنجان در دوره‏هاى اشكانى، ساسانى و اسلام فارسى بوده است.

در عهد اشكانى در اين منطقه زبان پهلوى شمالى، در عهد ساسانيان زبان پهلوى جنوبى و در زمان ظهور اسلام و غلبه اعراب نيز زبان پهلوى جنوبى رايج بوده است.

پس از استقرار اقوام ترك در زنجان و مهاجرت تركهاى آذرى به اين سرزمين، مخلوطى از زبانهاى تركى جغتاى، تركى آذرى و زبان فارسى كه كلمات كردى نيز در آن وجود داشت در آن سرزمين شكل گرفت.

در حال حاضر زبان اكثر مردم اين استان تركى است و بسيارى از كلمات فارسى نيز در زبان آنها گنجانيده شده است.

بيش از 90 درصد مردم استان به زبان تركى و حدود 10 درصد نيز به زبان فارسى و زبانهاى ديگر تكلم مى‏نمايند.

در برخى از نقاط استان به علت همجوارى با شهرهاى فارسى زبان و يا به علت مهاجرت مردم به مناطق فارسى زبان و از جمله تهران و رفت آمد آنها به استان زنجان، مردم استان نسبت به زبان تركى بد بين شده و سعى مى‏كنند كه بيشتر به زبان فارسى صحبت نمايند و آن را مايه برترى بر ديگران مى‏دانند.

مثلاً در منطقه ابهر اكثر خانواده‏ها با فرزندان خود به زبان فارسى تكلم مى‏نمايند و كودكان آنها اول زبان فارسى را ياد مى‏گيرند و بعد با زبان تركى آشنا مى‏شوند.

به برخى از واژه‏هاى رايج در زبان مردم اين سرزمين اشاره مى‏شود:

قوناق: مهمان اشكّ: خر

ياشماق: روسرى اولماخ: مردن

دى: بگو آتا: پدر

يالانچونى: دروغگو ديمه: نگو

يل: باد.