زبان و گویش مردم استان خوزستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
قديمىترين زبان اهالى اين استان زبان انزانى يا شوشى بوده كه به عقيده دمرگان در سه هزار سال قبل از ميلاد متروك شد و پس از آن زبان سومرى و زبان سامى در اينجا رواج يافت.
زبان خوزى در زمان هخامنشى اهميت و رواج كامل داشته و اين زبان تا زمان سقوط خوزستان به دست اعراب، زبان رسمى مردم خوزستان بوده، و همين زبان است كه مقدسى، جغرافى نگار سده 4 ه .ق از آن نام برده است.
در حال حاضر مردم خوزستان با لهجههاى مخصوصى محلى مانند دزفولى، شوشترى، بهبهانى، رومزى (رامهرمزى)، آبادانى و زبان عربى تكلم مىكنند.
در استان خوزستان زبان فارسى، عربى، تركى و كرد و لرى وجود دارد.
مردم اهواز فارسى و عربى صحبت مىكنند.
اهالى انديمشك فارسى زبان هستند.
زبان مردم خرمشهر و آبادان عربى است و به زبان فارسى نيز آشنايى دارند.
مردم دزفول به زبان فارسى لرى تكلم مىنمايند.
مردم بهبهان با گويش فارسى ميانه و فارسى لرى سخن مىگويند.
مردم شايگان عربند و اين منطقه از مهمترين مناطق عربنشين خوزستان است.
زبان مردم شوشتر فارسى درى و فارسى محلى (لهجه شوشترى) است.
در شوشتر اتراك نيز ساكن هستند كه تا حدودى لر شدهاند.
مردم طايفه لركى خوزستان به زبان تركى و فارسى شكسته تكلم مىنمايند.
افراد طايفه عمله در خوزستان لر هستند.
زبان مردم ايل افشار خوزستان تركى است.
نمونههايى از زبان شوشترى
اَسارَه: ستاره اِساهِل: سزاوار
اِغذَه: اينقدر بِختَر: بهتر
پاپتى: پا برهنه چرقو: چركين
نيمبول: ليمو خُهار: خواهر
نمونههايى از زبان عربى خوزستان
انطك قدم: قدم مىزنيم ايطك جوش: جوش مىزند
ايكض كشيت: كشتى مىگيرد سوّى يادداشت: يادداشت كرد
صار چبير: بزرگ شد
نمونههايى از زبان هنديجان
بيگ: عروس كُرتات: پسر عمو
خواهر ميره: خواهر شوهر غُره تُراق: رعد
تَشيه برق: برق لو: تخته
زيبق: جيوه لاخچه: شاخه
گلو: گربه مُشك: موش
كموتر: كبوتر
