ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

زبان و گویش مردم استان اردبیل

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

قبل از مهاجرت آريايى‏ها به ايران، زبان مردم اردبيل، زبانى بومى بوده است. پس از استقرار مادها در اردبيل، زبان اوستايى در اين استان رايج مى‏گردد.

در دوره هخامنشيان زبانى فارسى وارد اين استان مى‏شود البته مردم اين سرزمين زبان آذرى كه آميخته‏اى از زبان مادى و بوميان اردبيل بوده تا دوره اشكانيان و سلوكيان نيز حفظ مى‏كنند.

بعد از حمله اعراب به ايران، زبان عربى در اين سرزمين گسترش مى‏يابد و زبان فارسى كم‏كم رايج مى‏شود.

در دوره صفويان نيز مردم اين استان به زبان آذرى تكلم مى‏كرده‏اند. با آمدن تركان به ايران و استقرار آنها در اردبيل كم‏كم زبان تركى در اردبيل رايج مى‏گردد و از اين زمان زبان تركى در اين استان ماندگار مى‏شود و تا امروز نيز باقى مانده است.

در گذشته زبان مردم اردبيل آذرى بوده است كه به مرور زمان با زبان فارسى و تركى آميخته شده است و هم اكنون به جز در برخى از روستاهاى خلخال، اثرى از زبان آذرى وجود ندارد.

مردم اردبيل در حال حاضر به زبان تركى تكلم مى‏نمايند و زبان فارسى نيز در بين آنها رايج است. از اين رو مى‏توان آنها را ذولسانين دانست.

مكاتبات مردم و برنامه تحصيلات در مدارس به زبان فارسى انجام مى‏شود و جوانان اين استان با فارسى آشنايى كامل دارند.

برخى از واژه‏هاى رايج در زبان اردبيلى عبارتند از:

درده جر: فرد مريض و لاغر و ضعيف.

وريان: بند آب.

كوشن: كشتزار.

در سال 1365 در حدود 46/58 درصد جمعيت استان زبان فارسى را ياد نداشتند و 48/4 درصد فقط فارسى را مى‏فهميدند و 63/36 درصد نيز مى‏توانستند به زبان فارسى سخن بگويند.

همچنين در برخى نقاط استان مثل امامرود، شهر كلور خلخال و روستاهاى اطراف آن زبان تاتى ـ آميخته‏اى از زبان‏هاى طالشى، كردى و مازندرانى و در برخى نقاط مثل دهستان عنبرآباد شهرستان نمين گويش طالشى رايج است.


منابع