رده:آثار و بناهای تاریخی و گردشگری استان آذربایجان غربی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
جاذبههاى طبيعى و تاريخى
برخى از مهمترين مكانهاى ديدنى استان آذربايجان غربى به تفكيك شهرستان عبارتند از:
شهرستان اروميه
بازار قديمى شهر اروميه
بخشى قلعه نزديك ساحل درياچه اروميه
تپه باستانى كردلو 25 كيلومترى شرق اروميه
جزاير كبودان، اشك، آرزو، اسپيرو درياچه اروميه
چشمه زنبيل 36 كيلومترى شمال شرقى اروميه
چشمه قينرجه 7 كيلومترى بعد از كارخانه قند
چشمه معدنى هفتابه 50 كيلومترى جنوب غربى اروميه
سنگ كاظم خان حاشيه درياچه اروميه
سواحل درياچه اروميه ضلع شرقى ميانه و شهر اروميه
عمارت چهار برج شهر اروميه
غار ميرداود دهستان صوماى برادوست
غارهاى فرهاد، تخت قارا و دانيال اروميه
قلعه اسماعيل آقا 18 كيلومترى غرب اروميه
قلعه بردوك روستاىبردوكدهستانصوماىبرادوست
قلعه دم دم 18 كيلومترى جنوب غربى اروميه
مسجد جامع اروميه بافت قديمى شهر اروميه
مسجد سردار خيابان امام اروميه
مسجد مناره ضلع شمالى خيابان امام اروميه
منطقه حفاظت شده پارك ملى درياچه اروميه
موزه اروميه شهر اروميه
موزه تاريخ طبيعى دانشگاه اروميه
يخچال دوقّوز پله شهر اروميه
شهرستان بوكان
استخر بوكان خيابان امام خمينى
شهرستان تكاب
قلعه تخت سليمان كهريز تكاب
غار كهريز كهريز تكاب
غارهاى غيب آباد، كهل و كرفتو 3 كيلومترى تخت سليمان
شهرستان خوى
بازار قديمى شهر خوى
پل خاتون 2 كيلومترى جنوب شرقى خوى
چشمه شوربولاغ بيلوار شمال شرقى خوى
چشمه معدنى ايواوغلى شمال شرقى خوى
چشمه معدنى خان 41 كيلومترى جنوب غربى خوى
چشمه معدنى دسته دره شمال غربى خوى
چشمه معدنى زارعان شمال غرب بيلوار
چشمه معدنى كلوانس 3 كيلومترى چشمه دسته دره
چشمه معدنى نوايى شمال شرقى خوى
چشمه معدنى ويشليق 12 كيلومترى جاده خوى ـ تبريز
دروازه سنگى بافت قديمى شهر خوى
قلعه بسطام قره ضياء الدين
قلعه بلور آباد حاشيه دشت شمالى قره ضياء الدين
كليساى سورپ سركيس محل قديمى امامزاده خوى
كليساى مهلذان 8 كيلومترى شمال خوى
مسجد سيدالشهداء خيابان انقلاب خوى
مسجد مطلب خان ميدان انقلاب خوى
مسجد ملا حسن خيابان انقلاب خوى
مناره شمس تبريزى شمال شرقى خوى
شهرستان سردشت
آبشار شلماش نزديكى شهر سردشت
چشمه گراو 500 مترى جاده مهاباد ـ سردشت
شهرستان سلماس
آبگرم ايستى سو 69 كيلومترى جاده اروميه ـ سلماس
چشمه صدقيان شمال شرقى سلماس
چشمه معدنى ميناس جنوب شرقى سلماس
حجارىهاى خان تختى 76 كيلومترى جاده اروميه ـ سلماس
سد جمال آباد از توابع سلماس
غارهاى زيرزمينى كوه قارنى ياروق دامنه كوه قارغى ياروق
كليساى سنت جرج شهر سلماس
گورچين قلعه 10 كيلومترى جنوب سلماس
شهرستان ماكو
آبشار قلعه جوق قلعه جوق ماكو
آبگرم باش كندى 13 كيلومترى جاده ماكو ـ بازرگان
آبگرم شوط آباد جنوب شرقى ماكو
پل پنج چشمه 5 كيلومترى ماكو
تالابهاى آق گل و عشق آباد اطراف ماكو
تالابهاى قرهبلاغ، ياريمقيه و سارىسو اطراف ماكو
چشمه معدنى شگفتى دهكده شگفتى سيه چشمه
چشمه معدنى عرب ديزج اطراف ماكو
سنگ نبشته شهر روسا شهر ماكو
عمارت كلاه فرنگى ماكو شمال شرقى خيابان صلى شهر
قره كليسا دهستان چالدران بخش سيه چشمه
قلعه راوز جنوب غربى ماكو
قلعه سياه 36 كيلومترى شرق ماكو
كاخ باغچه جوق 8 كيلومترى ماكو به بازرگان
كليساى دره شام 22 كيلومترى شمال غرب جلفا
كليساى زور زور روستاى بارون
مقبره صخرهاى سنگر 7 كيلومترى غرب جاده ماكو ـ بازرگان
منطقه حفاظت شده آغ گل غرب پلدشت
منطقه حفاظت شده مراكن جنوب سواحل ارس
شهرستان مهاباد
شهر مادى اندرقاش حوالى دهكده اندرقاش
غار راكاد 18 كيلومترى مهاباد
غار فقرقا 18 كيلومترى مهاباد
غارهاى بورنيك بزرگ و كوچك نزديكى شهر مهاباد
مسجد جامع شهر مهاباد
مقبره بداق السلطان جنوب غربى مهاباد
شهرستان مياندوآب
تالابهاى قره گل و يسريل آباد اطراف مياندوآب
چشمه معدنى زندان سليمان بين احمد آباد عليا و كوه زندان
داشت تپه حوالى مياندوآب
قلعه بختك روستاى ميلان
شهرستان نقده
تالابهاى جهودآباد، گردهقيا و حسنلو اطراف نقده
تالابهاى شيطان و يادگارلو اطراف نقده
تپه باستانى حسنلو 12 كيلومترى شمال شرقى نقده
غارهاى زندان و بابا حسن نقده
كتيبه كلى شين جنوب غربى درياچه اروميه
هتل و مهمانسرا
در سال 1377 تعداد 18 واحد هتل در اين استان مشغول به خدمات رسانى به مسافران و گردشگران بوده كه:
ـ 10 واحد آن در شهرستان اروميه،
ـ 5 واحد در ماكو،
ـ 1 واحد در تكاب،
ـ 1 واحد در خوى،
ـ 1 واحد در مهاباد بوده است.
برخى از هتلهاى استان عبارتند از:
15ـ هتل دريا اروميه
16ـ هتل رضا اروميه
17ـ هتل خرم اروميه
18ـ هتل تك ستاره اروميه
19ـ مهمانسراى جهانگردى اروميه
20ـ هتل ايران ستاره اروميه
21ـ هتل بابك بازرگان
22ـ هتل صحرا بازرگان
23ـ هتل بعثت بازرگان
24ـ هتل بهارستان بازرگان
25ـ مهمانسراى جهانگردى خوى
26ـ هتل الوند ماكو
27ـ هتل لاله ماكو
28ـ هتل آزادى ماكو
29ـ مهمانسراى جهانگردى ماكو
30ـ هتل كويستان مهاباد
آثار و بناهاى تاريخى
شهرستان اروميه
سنگ كاظم خان
سنگ كاظم خان، صخرهاى با محوطه ديدنى است كه به صورت شبه جزيره، در عميقترين نقطه درياچه اروميه واقع گرديده و موقعيت مهمى دارد. اين محل در گذشته به قرخلا و قلعه يك در مشهور بوده است. در اين قلعه آثار عمارت و ساختمانهاى متعدد از سنگهاى بزرگ و تراشيده به چشم مىخورد و معلوم مىنمايد كه در گذشته عمارت باشكوهى بوده است.
قبلاً مردم اطراف، اين قلعه را به منزله زيارتگاهى مقدس شمرده و شمع و نذرى به آنجا مىبردند.
بخشى قلعه
اين قلعه نزديك كرانه درياچه اروميه و در جنوب غربى آن نزديك اروميه روى تپهاى مشرف به جلگه سرسبز بنا گرديده است.
در قسمت شرقى تپه، سنگى به ابعاد 100×180 سانتى متر وجود دارد كه روى آن خطوطى همانند خطوط عيلامى ديده مىشود.
قلعه و شهر بانك
اين قلعه در بخش صوماى برادوست شهرستان اروميه به صورت قلعهاى چهار طبقه در بالاى كوه مخروطى شكل احداث شده است. در اين خرابه آثار يك شهر به نام «بانكه» وجود دارد و صاحب قلعه شخصى به نام «مير صوما» بوده است.
قلعه دم دم
اين قلعه در ارتفاعات برادوست در 18 كيلومترى اروميه در سال 1018 ه .ق به پيشنهاد امير خان يك دست و با اجازه شاه عباس بزرگ بنا گرديده است.
قلعه دم دم از 5 قلعه به نامهاى: اصل قلعه، قلعه تحتانى، قلعه آنجانه، قلعه يخ و قلعه بيرونى تشكيل مىشد. احتمال دارد نخستين بانى قلعه متعلق به گذشته بسيار دور باشد كه بعدا امير خان روى آن استحكاماتى بنا كرد.
سه گنبد
بناى سه گنبد، مقبرهاى به شكل برج است كه در جنوب شرقى شهر اروميه واقع گرديده و در سال 580 ه .ق بنا گرديده است.
بنا شبيه به مزارهاى قديمى شهر مراغه مىباشد كه در نتيجه عدم مراقبت، قسمت عمده خطوط و نقوش آن ريخته و از بين رفته است.
درباره وجه تسميه سه گنبد، برخى از مورخان بر اين باورند كه دو بناى ديگر نيز در مجاورت روستايى به نام چهريق از دهستان چهريق شهرستان سلماس وجود داشته كه مجموعه اين سه بنا را در قديم سه گنبد مىناميدهاند.
مسجد جامع اروميه
مسجد جامع اروميه از بناهاى نيمه دوم سده هفتم هجرى است. اين مسجد در وسط بازار قرار دارد و داراى صحن و شبستان آجرى وسيعى است كه قسمت اصلى وسطى آن با گنبد بلندى پوشيده شده است.
محراب مسجد از نظر گچبرى و خطوط از زيباترين آثار هنرى دوران مغول بوده و در وسط آن كتيبهاى به خط رقاع است.
محراب مسجد در سال 676 ه .ق به دست استاد عبدالمومن تبريزى گچبرى شده است.
اين مسجد در سال 1184 ه .ق به دستور رضا قلى خان بيگلر بيگى ايل افشار و حاكم اروميه تعمير شد.
مسجد سردار
مسجد سردار در راسته غلام خان قرار دارد و از بناهاى زيبا و با ارزش اروميه است. بانى اين مسجد عبدالصمد خان (پدر آقا خان) و جد بابا خان (عظيم السلطنه سردار) است.
در سال 1330 ه .ق عظيم السلطنه سردار، آن را تعمير اساسى كرد.
كليساى حضرت مريم اين كليسا در باغ نسبتا بزرگى در محوطه قديمى چهار بخش اروميه واقع است. به استناد منابع كليسايى و با توجه به شيوه معمارى كليساى حضرت مريم در قرن هفتم ميلادى و در اواخر دوره ساسانى ساخته شده و شباهت زيادى به كليساى مارخنه جمال آباد و ننه مريم دارد.
كليساى مارسركيس
اين كليسا در دامنه كوه سير در 12 كيلومترى غرب شهرستان اروميه واقع و داراى ارزش مذهبى زياد است و زيارتگاه عموم مسيحيان، اعم از ارامنه، آشورى، كاتوليك و پروتستان است.
كليساى مارسركيس در زمان ساسانيان، به امر زن مسيحى خسرو پرويز پادشاه ساسانيان، به نام شيرين بنا شده است. در زمان خسرو پرويز نبردى سخت بين ايرانيان و روميان در گرفت.
شيرين، ملكه پادشاه كه دختر پادشاه ارمنستان هم بود، نذر كرد كه اگر شاه ايران بر رومى غلبه نمايد كليسايى به نام مارسركيس بنا نهد و چون روميان مغلوب شدند و قسمت بزرگى از مناطق آذربايجان و ارمنستان به تصرف ايرانيان در آمد، شيرين كليساى مارسركيس را در كوه سير بنا نهاد.
اين بنا داراى دو سالن مجزا است كه به وسيله دخمهاى به هم اتصال يافته است. از اين دو سالن، يكى محل وعظ و ديگرى محل نيايش و دعاست. هر دو سالن از دو محفظه و پنجره نور مىگيرند، با اين وجود داخل آن تقريبا تاريك است. كليسا داراى دو در ورودى كوچك است كه منتهى به اين دو سالن مىشود. مسيحيان مقيم اروميه و روستاهاى اطراف اعتقاد زيادى به آن دارند و هر سال از خرداد تا آبان، نذورات و صدقات خود را به صورت قربانى كردن گوسفند طى مراسم جالبى با شركت روستائيان روستاى سير و دهات آشورى اجرا مىكنند.
كليساى ننه مريم
كليساى ننه مريم كه به نام كليساى شرق آشورى نيز خوانده مىشود بين خيابانهاى قدس، دانش، كاشانى، و امام اروميه در محوطه نسبتا بزرگى واقع شده است.
به استناد منابع قديمى كليسايى، اين كليسا در گذشته و پيش از انتشار مسيحيت آتشكده بوده و يكى از پرستشگاههاى زرتشتيان به شمار مىآمد. بر اساس روايتهاى موجود، موبدان زرتشتى آتشكده دين مسيح را پذيرفتند و اين محل را تبديل به كليسا كردند. سنگ قبر سر موبد مذكور تا جنگ اول جهانى در كليسا محفوظ بوده كه در آن زمان به روسيه برده شده. اين كليسا يكى از مهمترين بناهاى قديمى آشوريان مسيحى و قديمىترين كليساى آنان است. كليساى ننه مريم داراى صحن نسبتا بزرگى است حياط كليسا به وسيله دو ورودى به خيابانهاى قدس و كوچه ضلع غربى ارتباط مىيابد. بخش قديمى و اكثر ساختمانهاى كليسا در ضلع شمالى صحن واقع شدهاند.
مقبره امامزاده بركشلو اروميه
مقبره امامزاده بركشلو در روستاى امامزاده در 12 كيلومترى شهرستان اروميه واقع شده است. بنابه روايتى اين مقبره مدفن دو برادر از امامزادگان به نامهاى ابراهيم و محمد است كه نسب آنها به حضرت امام زين العابدين عليهالسلام مىرسد. در عين حال به استناد اظهارات برخى معمرين اين روستا، امامزاده مذكور مدفن يكى از اولاد حضرت موسى ابن جعفر عليهالسلام است. قدمت تاريخى اين مقبره از دوره زنديه يا اوايل دوره قاجاريه است رواق و گنبد ايوان در سال 1335 ه .ق، بنا شده و بعدها نيز، به تكميل آن همت گماشته شده است. مقبره مستطيل شكل است يا يك گنبد مركزى كه مانند چهار طاقىهاى دوره ساسانى، داراى چهار جرز قوس دارا است كه به وسيله گوشوارههايى به هشت ضلعى تبديل شده است. اين مقبره عليرغم آنكه از بناهاى تاريخى به شمار مىرود، اما تاكنون نسبت به ثبت آن هيچ اقدامى نشده است.
شهرستان ماكو
قلعه راوز
قلعه راوز در جنوب غربى ماكو در سه هزار سال قبل از ميلاد مسيح ايجاد شده است. اين قلعه به شكل مثلث از سنگهاى بازالت ساخته شده و براى زندگى مردم زمان خود طبق نياز بر روى يك محور دايرهاى شكل ساخته شده و خانههاى منفردى نيز در امتداد آن مىباشد.
بناى كلاه فرنگى
اين عمارت متعلق به نعمت الله خان صديق الدوله يا ايلخانى است كه در دوره قاجار ساخته شده و در دو طبقه در بيش از 225 متر مربع زيربناست.
نماى بيرونى به شكل هشت ضلعى و تاسيسات درونى آن به شكل صليب احداث شده است. بيست ستون چوبى در دو رديف و در دو طبقه با تزئينات گچبرى ماهرانه در فرم و طرحهاى گل بته، آينه كارى، نقاشىهاى رنگ روغنى و پنجرههاى ارسى با نقوش مختلف هندسى، زيبايى خاصى به اين عمارت بخشيده است.
كاخ باغچه جوق
در شش كيلومترى ماكو ساختمانى است به نام باغچه جوق كه ساختمان آن در زمان تيمور پاشا خان شروع و در زمان حكومت فرزندش مرتضى قلى خان اقبال السلطنه به اتمام رسيده است. در ساختمان كاخ معماران ايرانى و مهندسان روسى و اروپايى به اتفاق كار كردهاند و هيئت كاخ از تلفيق معمارى شرق و غرب شكلى جالب يافته است.
قره كليسا (كليساى طاطاووس)
اين كليسا كه به نام تادى مقدس هم نامگذارى شده، در روستاى قره كليسا از توابع سيه چشمه شهرستان ماكو، ساخته شده و مزار تادى مقدس است. ارامنه مدعىاند كه كليساى طاطاووس اولين كليسايى است كه به دستور مبشرين و حواريون مسيح در دنيا ساخته شده است و چون از نظر مذهبى شهادت را بزرگترين سعادت براى بشر مىدانند، هر سال در روزهاى آخر تيرماه و هفته اول مردادماه كه مصادف با قتل تادى مقدس و پيروان مسيحى او است در قره كليسا مراسم خاصى بر پا مىدارند. قره كليسا از دو قسمت متمايز ساخته شده است، يكى كليساى سياه يا قسمت قديمى و ديگرى كليساى سفيد كه جديدتر و بزرگتر از كليساى سياه است. هر دو قسمت در مجموع يك بافت واحد را تشكيل مىدهند.
دخمه سنگى
اين دخمه در هفت كيلومترى غرب ماكو واقع شده است و از سنگ تراشيده تعبيه گرديده و به نام ايوان فرهاد هم ناميده مىشود. اين دخمه متعلق به دوران ماد يعنى سده هشتم پيش از ميلاد است.
گورستان پير احمد كندى
اين قبرستان كهن در غرب مرز تركيه و در 52 كيلومترى جنوب غربى ماكو واقع شده و متعلق به دوران ساسانيان است.
پل پنج چشمه
اين پل تاريخى در شرق جاده آسفالته ماكو ـ تبريز قرار گرفته است پنج چشمه در قرن دهم زمان صفويه بنا شده است بدنه پل از سنگ ساخته شده و ارتفاع دهانههاى آن متفاوت است. اين پل چندين بار مرمت و بازسازى شده است. در اواخر قاجاريه در دهانه آن خراب شده و هنگام مرمت به جاى دو چشمه آن يك چشمه بزرگ ساخته شده و پل پنج چشمه به صورت چهار چشمه در آمده است.
شهرستان مهاباد
اندرقاش
شهر مادى اندرقاش در 11 كيلومترى مهاباد واقع است. در حوالى روستاى اندرقاش، خرابههاى يكى از شهرهاى مادى باقى مانده است كه بطلميوس از آن ياد كرده و آن را «داروشا» ناميده است.
دخمه مادى فقرگاه
اين دخمه نزديك مهاباد واقع شده و متعلق به دوران ماد است. دخمه سنگى مادى دو طبقه كه شامل چهار ستون سنگى و چند قبر است و از نظر حجارى و ستون بندى در اعداد مقابر مهم دوره ماد است. احداث آن را به فرا آتيش پدر دياكو (اولين پادشاه ماد) نسبت مىدهند.
مسجد جامع مهاباد
زيباترين و جالبترين اثر تاريخى به جاى مانده از دوران صفوى در منطقه غرب و شمال غرب ايران مسجد جامع مهاباد يا مدرسه شاه سليمان است كه اكنون در قلب شهر قرار دارد و نماز جمعه در آن برگزار مىگردد. اين مسجد (كه اساسا به عنوان مدرسه علوم دينى آن زمان در شهر مهاباد كه قديمىترين شهر منطقه بوده) متعلق به زمان شاه سليمان صفوى و دوره حكمرانى بوداق سلطان در كردستان مىباشد. ساخت اين مسجد در سال 1089 ه .ق به اتمام رسيده است. مساحت كلى اين مسجد با حجرههاى رو به حياط و يك سردر ورودى و يك حوضخانه در ضلع جنوبى 1259 متر مربع است. شبستان زيباى آن كه مقدمهاى بر شبستان مسجد وكيل شيراز است داراى ده ستون سنگى نخودى رنگ است كه ارتفاع هر يك از آنها دو متر و شصت سانتىمتر است و به صورتهاى يك پارچه و دو پارچه قرار دارد. طبقه دوم آن كه بخشى جزئى را شامل مىشود ويژه نمازگزاران زن است كه با بخش اصلى تفاوت كلى دارد، صحن حياط مشتمل بر حجرههاى متعدد است كه قرينه ورودى آن را حوضخانهاى زيبا تشكيل مىداد.
حوضخانه شادرويش
اين حوضخانه در كناره مسير قبلى رودخانه جانداران كه اكنون به پارك تبديل شده و بر بلندى ماهور مسطح و وسيع مهاباد كه در يكى از قديمىترين محلات شهر در داخل مسجدى به همين نام ساخته شده است. فرم معمارى و ارتفاع پلهها و همچنين آجرها و سنگهاى موجود خبر از تاريخ بنا قبل از قاجار مىدهد. زيربناى عمومى آن حدود 56 متر مربع است. به وسيله هفت پله از سطح فعلى كه خود برآمده از يك سطح اصلى است، به كف حوضخانه كه با سنگ صاف و صيقلى مفروش شده مىتوان رسيد.
حوضخانه رستم بيگ
اين حوضخانه كه اندكى دورتر از حوضخانه شادرويش قرار گرفته در صحن مسجد با صفاى رستم بيگ است. بناى حوضخانه نيز از آجر و زيربناى آنرا سنگهاى متراكم كه تا فاصله 90 سانتىمترى ديواره آن صاف صيقل شده است مىپوشاند. گنبد آجرى و فرم معمارى اين حوضخانه نمونه كاملى از معمارى دوره قاجاريه در اين خطه است. تاريخ ساخت اين بنا به حدود سالهاى 1217 تا 1235 ه .ق برمىگردد و در سال 1316 ه .ق مورد مرمت و تعمير قرار گرفته است.
حمام لج
در فاصله 21 كيلومترى شهر مهاباد يك حمام قديمى مربوط به دوره صفويه ديده مىشود كه به نام همان روستا حمام لج خوانده مىشود. پىها و زيربناى حمام از سنگهاى موجود محلى و بقيه بنا از آجر چهارگوش قرمز رنگ است. با توجه به مشابهت مصالح به كار رفته در حمام با مصالح مسجد جامع مهاباد كه در حدود سال 1089 ه .ق ساخته شده و همچنين سبك معمارى حمام كه بى شباهت با سبك معمارى اواخر دوره صفويه نيست مىتوان قدمت بنا را به دوره شاه سليمان صفوى نسبت داد.
مقبره شيرين و فرهاد
اين مقبره صخرهاى در دامنه كوهى به همين نام در غرب سيه چشمه كنده شده و داراى اتاقهاى سنگى متعددى است و قدمت آن به هزاره اول پيش از ميلاد مىرسد و به دوره اورارتويى تعلق دارد.
مقبره بداق السلطان
اين مقبره در جنوب غربى مهاباد داخل قبرستان عمومى شهر واقع است. اين مقبره به يكى از سرداران شاه عباس صفوى تعلق دارد كه در زمان خود حكمران ساوجبلاغ بوده است. بداق السلطان در سال 1111 ه .ق در يكى از جنگهاى شاه عباس در نزديكى ايروان به قتل رسيد و به خاطر خدمات عمرانىاش جنازه او را به مهاباد آوردند و دفن كردند.
شهرستان مياندوآب
مسجد طاق
مسجد طاق از مهمترين بناهاى تاريخى به جا مانده از دوره قاجاريه در شهر مياندوآب است، اين بنا در سمت شمال غربى محله رابرى در كوچه طاق منشعب از خيابان 17 شهريور واقع شده است. بانى اين مسجد احمدخان بيگلر بيگى داماد فتح على شاه بوده است. تاريخ بناى مسجد معلوم نيست ولى چون احمد خان بين سالهاى 1191 ه .ق حاكم مراغه بوده و در سال 1321 در مياندوآب بدرود حيات گفته است، مىتوان گفت مسجد بين سالهاى 1200ـ1210 ه .ق ساخته شده است.
قلعه حسين آباد
اين قلعه در قريه حسينآباد در فاصله 10 كيلومترى مياندوآب در مسير جاده قديم مراغه واقع شده و بناى آن را به هلاكوخان مغول نسبت مىدهند، از روايات محلى چنين استنباط مىشود كه قبر مادر هلاكوخان در درون همين قلعه قرار دارد.
حمام خان يا حمام كهنه
اين حمام در سمت جنوب شهر در ابتداى راسته بازار منشعب از خيابان امام خمينى در ابتداى محله زرندى در كوچه زرندى واقع است، به طورى كه معروف است اين بنا نيز از آثار احمدخان بيگلر بيگى مىباشد كه با آجرهاى احمد خانى ساخته شده است. اين بنا در سال 1347 ه .ش تحت نظارت اداره اوقاف، مرمت اساسى گرديده است.
قلعه بخدك (بختك)
اين قلعه توسط يكى از سرداران خسرو انوشيروان به نام بخدك ساخته شده است. ظاهرا احداث قلعه آزمون قدرت نظامى و نشان دادن آن به شاه ساسانى بوده كه توسط بخدك پيشنهاد شده است.
شهرستان تكاب
تخت سليمان
تخت سليمان و مجموعه آثار باستانى تاريخى آن يكى از مهمترين و مشهورترين مراكز تاريخ و تمدن ايران محسوب مىشود كه در شهرستان تكاب واقع شده است. اين بنا بر روى يك بلندى به ارتفاع 20 متر از سطح دشت احداث شده است. كليه آثار آن درون يك حصار و ديوار بيضى شكل بنيان گرفته كه دور تا دور آن دشتى گسترده است. حصار بيرونى از سنگهاى لاشهاى به ابعاد مختلف، به ضخامت 5 متر، ارتفاع 14 متر و محيط بيرونى 1200 متر بنا شده است. لايه بيرونى حصار از سنگهاى تراشدار نماسازى شده و داراى 38 برج دفاعى مخروطى شكل است. بناى ديوار و حصار بيرونى متعلق به دوره ساسانى است، ولى در دوره ايلخانى نيز ضمن مرمت پارهاى از قسمتهاى فرو ريخته، دروازه جديد در مجاورت دروازه جنوبى عهد ساسانى احداث گرديد. اين حصار در عهد ساسانى دو دروازه شمالى و جنوبى داشته است. دروازه جنوبى به منظور عبور خواص و دروازه شمالى كه بلندتر و عريضتر است به منظور عبور عوام به آتشكده بوده است. تخت سليمان در حمله هراكليوس (امپراتور روم) در سال 624 .م ويران شده است. آباقا خان برادر زاده هلاكو خان كه به دين اسلام گرويده بود، بر روى ويرانههاى تخت سليمان مسجدى بنا كرد كه آن نيز بعدها ويران شد و تنها كاشىهايى با نقوش و خط برجسته از آن به جا مانده است. در اين مجموعه، محل شگفتانگيزى به نام زندان سليمان قرار دارد كه مشتمل بر بقاياى معبدى از دوران ما قبل تاريخ و ماد است. علاوه بر اين، در حواشى تخت سليمان، آبگرمهاى جوشان و حتى چشمههاى سرد وجود دارند كه بسيار جالب توجه و ديدنى هستند.
شهرستان خوى
كليساى سورپ سركيس
كليساى سورپ سركيس در محله امامزاده شهر خوى واقع است. اين كليسا از سال 1297 ه .ش به دنبال حوادث و برخوردهايى كه در خوى روى داد و منجر به مهاجرت ارامنه گرديد متروك مانده است. كليساى سورپ سركيس به شكل مكعب مستطيل به عرض 18 متر و طول 32 متر است. ارتفاع ديوارهاى آن از خارج حدود 5 متر است. اين كليسا دو در ورودى دارد كه در ديوارهاى غربى و جنوبى آن قرار دارند.
مسجد مطلب خان
مسجد مطلب خان خوى در دوره صفويه بنا گرديده است. اين مسجد مانند مسجدهايى كه در دوران مغول ساخته شده، روباز است. مسجد مطلب خان توسط سازمان ميراث فرهنگى مرمت و بازسازى گرديده و هم اكنون نيز از سوى آن سازمان حفاظت مىشود.
دروازه سنگى
دروازه سنگى زيباى خوى متعلق به اواخر دورهى مغول است. بانى اين بنا، زوجه آباقاخان ايلخان مغول است. در دو سوى هلال سردر دو شير حجارى شده است.
برج شمس تبريز
برج شمس تبريز خوى از آجر ساخته شده و با شاخهاى قوچ و ميشهاى وحشى زينت داده شده است. در قديم دو مناره و گنبدى از طلا بر روى قبر شمس الملوك بوده است و فعلاً مناره معروف «كله آهو» باقى مانده است.
خان تختى
خان تختى از آثار حجارىهاى دوره شاهپور اول، دومين شاه ساسانى است كه در جنوب شرقى سلماس يا ديلمقان، پشت قهوهخانه خان تختى واقع است كه در كوه مشهور به «صورت بورنى» در تخته سنگى بطور برجسته نقر گرديده است. اين حجارى شبيه به آثار حجارىهاى كوه كنار تنگ چرگان «جلگه شاهپور فارس» است و از يادگارهاى پيروزى سپاه ايران در جنگ با روميان مىباشد.
این رده در حال حاضر حاوی هیچ صفحه یا پرونده‌ای نیست.
