راهنما:رده بندی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
چرا باید مقالات را رده‌بندی کرد؟
رده‌ها به کاربران کمک می‌کنند که اطلاعات مورد نظرشان را پیدا کنند، حتی اگر ندانند که در آن زمینه اطلاعاتی در دانشنامه وجود دارد یا اینکه تحت چه عنوانی قرارگرفته است. هر صفحه‌ای در فضای نام مقاله، می‌بایست حداقل در یک رده قرار داشته باشد. رده‌ها باید از میان موضوعات عمده‌ای برگزیده شوند که احتمال می‌رود برای خوانندهٔ مقاله مفید باشند.
نام مقاله: نظامى گنجوى
ردهٔ مفید: رده:شعرا و ادیبان
ردهٔ غیرمفید: رده:خوانندگانی با نام نظامى
برای این که متوجه شوید رده‌ای مفید است یا نه، این سوالات را بپرسید:
•آیا می‌شود یکی دو پاراگراف راجع به این رده توضیح داد؟
•اگر شما از رده به مقاله‌ای وارد شدید، آیا متوجه می‌شوید که چرا این مقاله در این رده قرار گرفته است؟ به عبارت دیگر، آیا در مقاله راجع به ردهٔ مورد نظر بحثی شده است؟
اگر جواب به یکی از این سوالات (یا به هردو) منفی است، احتمالاً ردهٔ انتخابی مناسب نیست.
راه‌کارها
برخی از راه‌کارهای کلی
1. کاربرد عمدهٔ رده‌ها، تسهیل در گشت‌و‌گذار کاربران در بین مقالات مشابه‌است. بنابراین برای ساختن رده‌ها و زیررده‌ها دقت کنید که یافتن مقالات مشابه را آسان کنند.
2.یک مقاله اغلب در چند رده جای دارد. اما باید توجه کرد که رده‌بندی یک مقاله در تعداد خیلی زیادی رده، باعث پایین آمدن کارایی رده‌ها می‌شود.
3.معمولا نباید مقالات را به‌صورت همزمان هم در خود رده و هم در زیرردهٔ آن طبقه‌بندی نمود. به‌طور مثال علیرضا افتخاری که در رده:خوانندگان سنتی اهل ایران طبقه‌بندی شده‌است، نباید همزمان در رده:خوانندگان اهل ایران یا رده:اهالی ایران نیز طبقه‌بندی شود. البته این قاعده استثنا نیز دارد که بعدا به آن اشاره خواهد شد.
4.هنگام رده‌بندی مقالات ببینید که آیا مقالات مشابه و همردیف مقالهٔ شما در آن رده وجود دارند یا نه. اگر تعداد آنها خیلی کم باشد، احتمالا مقالهٔ شما باید در یکی از زیررده‌ها قرار بگیرد.
5.ممکن است یک مقاله و یک رده دارای یک نام باشند. اما لزومی ندارد که حتما یک‌جور رده‌بندی شوند.
6.گاهی پیش می‌آید که شما با توجه به شیوه‌هایی که توضیح داده شد، می‌خواهید مقاله‌ای را از یک رده بردارید و آن را در دو یا چند زیررده قرار دهید، اما تمام زیررده‌های مورد نظر هنوز ساخته نشده‌اند. در این صورت شما می‌بایست زیررده‌های مورد نیاز را ایجاد نمایید. در غیر این صورت بهتر است مقاله را از رده پاک نکنید.
7.قواعد فوق انعطاف‌پذیرند و در مواقعی که راه حل دیگری وجود ندارد، می‌توان با دست بازتری از آنها استفاده کرد.
8.رده‌ها پانویس ندارند. بنابراین در قرار دادن مقالات در رده‌ها باید دقت کرد. مقالات را فقط در صورتی مجازید در یک رده قرار دهید که یا تعلق مقاله به رده مورد نظر بدیهی باشد و یا در مقاله مدرکی در این مورد وجود داشته باشد.
رده‌ها درخت تشکیل نمی‌دهند
هر مقاله یا رده ممکن است در یک، دو یا چند ردهٔ مختلف رده‌بندی شوند. به این ترتیب رده‌ها یک سلسله‌مراتب یا ساختار درختی تشکیل نمی‌دهند؛ بلکه چیزی شبیه به یک گراف جهت‌دار غیرمدور را ایجاد می‌کند.
از درست کردن دور یا حلقه اجتناب کنید
یک حلقه یا دور یا سیکل بسته به این معنی است که یک رده، به واسطهٔ یک زیررده یا یک سلسله از زیررده‌ها، زیرردهٔ خودش شود. البته نرم‌افزار ویکی‌مدیا از بروز دور یا حلقه جلوگیری نمی‌کند ولی بهتر است از به‌وجود آمدن یک سیکل بسته اجتناب شود. وجود دور می‌تواند خواننده را گیج کند.
این حلقه‌ها گاهی رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند به‌طور مثال در ویکی ی انگلیسی، در ژانویه ۲۰۰۶، یک سیکل بسته شامل ۲۲ رده شناسایی و اصلاح شد.
البته دورهای قابل قبول نیز در ویکی وجود دارد. مواردی مانند مفاهیم انتزاعی گاهی دورهایی را به‌صورت طبیعی ایجاد می‌کنند. یک نمونه از این حلقه‌ها، آموزش درمورد آموزش است:
رده:آموزش: رده:علوم اجتماعی: رده:رشته‌های دانشگاهی: رده:دانشگاه: رده:آموزش
چگونه یک مقاله را در یک رده قرار دهیم؟
قرار دادن یک مقاله در یک رده بسیار آسان است؛ مقاله را ویرایش کنید و آن را به رده پیوند دهید (عبارت [[رده:نام رده]] را تایپ کنید). پیوند مربوط به رده را در پایین صفحه و قبل از جستارهای وابسته قرار دهید. با این کار، در صفحهٔ مربوط به رده نیز نام مقاله ظاهر می‌شود و لازم نیست که شما رده را ویرایش کنید. در صورتی که با نحوهٔ ویرایش یا ایجاد پیوند در ویکی آشنا نیستید، به ویکی :خودآموز (ویرایش) و ویکی :خودآموز (پیوندهای ویکی ) مراجعه نمایید.
وقتی می‌خواهید مقاله‌ای را به یک رده یا زیررده اضافه کنید باید دقت کنید که رده یا زیرردهٔ مناسب را انتخاب نمایید. مقاله‌ای که دارید رده‌بندی می‌کنید ممکن است به جغرافیا، تاریخ، یک رشتهٔ دانشگاهی، آشپزی یا موضوع دیگری باشد. بنابراین بهتر است گشتی در بین رده‌های مختلف بزنید و زیررده‌های مختلف موجود را بررسی نمایید تا جایگاه مناسب را برای مقاله‌تان پیدا کنید. حتی می‌توانید در مقاله‌های مشابه هم جستجو کنید و ببینید که در کدام رده‌ها قرار گرفته‌اند. همچنین در انتخاب زیررده‌ها نیز بهتر است تلاش کنید که رده یا زیررده‌ای را برگزینید که حتی‌الامکان تخصصی‌تر باشد.
برای مطالعهٔ بیشتر در این مورد به ویکی :رده‌بندی/رده‌ها و زیررده‌ها مراجعه کنید.
چگونه یک ردهٔ جدید ایجاد کنیم؟
ایجاد یک ردهٔ جدید بسیار آسان است. این کار دقیقا مشابه قرار دادن یک مقاله در رده‌ای است که وجود دارد؛ کافی است مقاله‌ای را ویرایش کنید و در آن به رده‌ای که هنوز وجود ندارد پیوند ایجاد کنید (عبارت [[رده:نام رده جدید]] تایپ کنید). زمانی که تغییرات را ذخیره کردید، ردهٔ جدید خودبخود به‌وجود می‌آید.
نام‌گذاری یک ردهٔ جدید
شیوهٔ نام‌گذاری رده‌ها کاملا شبیه شیوهٔ نام‌گذاری مقالات است. به ویکی :شیوهٔ نام‌گذاری مقالات نگاه کنید.
قبل از ایجاد رده جستجو کنید
قبل از ایجاد یک ردهٔ جدید جستجو کنید و ببینید که آیا این رده در حال حاضر وجود دارد یا نه. بهترین راه این است که پیوند رده را در مقاله‌تان وارد کنید و گزینهٔ پیش‌نمایش را کلیک کنید. اگر نام رده با خط آبی در زیر مقاله نمایان شد، آن مقاله در حال حاضر وجود دارد. اما اگر قرمز بود، شما با ذخیرهٔ ویرایشتان یک ردهٔ جدید به وجود خواهید آورد. در این حالت شما می‌بایست در بین رده‌های موجود جستجو کنید و ببینید که آیا در حال حاضر ردهٔ مشابهی با عنوان یا املای وجود دارد یا نه. ممکن است ردهٔ مورد نظر شما با عنوان یا املای مشابهی وجود داشته باشد و شما با این کار مانع از درست شدن رده‌های هم‌معنا می‌شوید. به‌طور مثال رده:اساطیر ایران، رده:اساطیر ایرانی، رده:اسطوره‌های ایران، رده:اسطوره‌های ایرانی و ... همگی ممکن است موجود باشند و تعدادی از مقالات مربوط به اسطوره‌های ایران را در خود جای داده باشند. بهتر است تلاش کنید که رده‌های مشابه ایجاد نکنید چون باعث مشکل شدن جستجوی مقالات در ویکی می‌شود و فلسفهٔ استفاده از رده‌ها را زیر سوال می‌برد. همچنین می‌بایست دقت کنید که در نام رده‌ای که می‌خواهید ایجاد کنید، نویسه‌های غیر استاندارد وجود نداشته باشد. (به ویکی :شیوه‌نامه نگاه کنید.) همچنین می‌بایست دقت کنید از ي و ك عربی (ی و ک) در عنوان رده استفاده نکنید.
یکی از راه‌های جستجوی رده‌های مشابه استفاده از امکان جستجو در ویکی است. با استفاده از این امکان شما می‌توانید یک یا چند کلمهٔ کلیدی در عنوان رده را در بین رده‌ها جستجو کنید. برای این کار باید پس از ظاهر شدن صفحهٔ جستجو، عبارت «رده» را در زیر صفحهٔ جستجو علامت بزنید مجددا جستجو کنید. (ویکی به‌طور پیش‌فرض فقط در بین مقالات جستجو را انجام می‌دهد.)
یکی دیگر از راه‌های جستجوی رده‌های مشابه رفتن به رده‌های کلی‌تر است. مثلا وقتی می‌خواهید رده‌ای در مورد شاعران ایران درست کنید، می‌توانید به رده:اهالی ایران بروید و ببنید در بین زیررده‌های آن، رده‌ای مشابه رده‌ای که می‌خواهید ایجاد کنید وجود دارد یا نه.
زمانی که یک ردهٔ جدید درست کرده‌اید سعی کنید که به صفحهٔ رده بروید و توضیحی در مورد آن بنویسید. همچنین بهتر است ردهٔ جدید را در دست کم دو ردهٔ کلی‌تر رده‌بندی کنید. به‌طور مثال رده:شهرهای استان اصفهان را می‌توانید در دو ردهٔ رده:شهرهای ایران و رده:استان اصفهان رده‌بندی کنید. (توجه کنید که اگر مثلا یکی از این رده‌ها هم با رنگ قرمز نشان داده شود، شما مجددا یک ردهٔ جدید ایجاد کرده‌اید و می‌بایست قواعدی را که در بالا توضیح داده شد، یک بار دیگر در مورد این ردهٔ جدید به کار بگیرید.)
پیوند به رده‌ها
برای ایجاد پیوند به یک رده، بدون افزودن صفحه به رده، از نشانهٔ «:» در ابتدای عبارت استفاده می‌شود. بنابراین عبارت مورد نظر را می‌بایست به این شکل تایپ نمود: [[:رده:نام رده]].
تغییر مسیر رده‌ها
البته برای تغییر مسیر رده‌ها نیز (مانند سایر صفحات) می‌توان از فرمان #REDIRECT استفاده نمود. اما بهتر است از این فرمان استفاده نشود چون استفاده از این فرمان، مانع از قرار گرفتن صفحات جدید در رده نمی‌شود. بهتر است برای آگاه‌کردن دیگرکاربران، در صفحه بحث ویکی‌پروژه رده‌بندی آن را بنویسید و الگوی {{رده بهتر}} را به کار گیرید. برای نمونه اگر بخواهید رده:دانشگاه‌های سراسری ایران به رده رده:دانشگاه‌های دولتی ایران بکوچانید(منتقل کنید.)، می‌توانید با به‌کاربردن این الگو به گونه {{رده جایگزین۱|نام رده بهتر}} ، پیام زیر را در صفحه رده:دانشگاه‌های سراسری ایران، که می‌خواهید منتقل شود، بگذارید
این رده به رده دانشگاه‌های دولتی ایران جابه‌جا شده‌است.
این رده باید خالی باشد. صفحه‌هایی که اکنون در این رده هستند باید در رده دانشگاه‌های دولتی ایران جای بگیرند.
ترتیب مقالات مربوط به یک رده
همان‌طور که گفته شد، مقالاتی که در یک رده قرار می‌گیرند، طبق حروف الفبا طبقه‌بندی می‌شوند.
