دوره پهلوی دوم در استان همدان

1ـ نهضت ملى نفت

در جريان ملى شدن صنعت نفت در سال 1329، مردم همدان نيز همانند ساير نقاط كشور خواهان كوتاه شدن دست بيگانگان از سرمايه ملى ايران بودند. پس از اينكه دكتر مصدق از نخست وزيرى بركنار شد و قوام السلطنه روى كار آمد، موج اعتراضات شدت يافت. مردم همدان به همراه مردم كرمانشاه كفن پوشيده و به سوى تهران حركت كردند.

در نزديكى تهران، اتوبوسهاى آنها توسط نيروهاى ژاندارمرى محاصره شده و آنان را به قزوين برگرداندند و آنها را مضروب و مجروح نمودند. در اين زمان دو نفر طومار امضاء شده كفن پوشان را به تهران رسانده و نزد نماينده كرمانشاه رفتند.

نماينده كرمانشاه در جمع كفن پوشان حاضر شده و دو تن از آنها را با خود به تهران برد و مقدمه ورود سايرين را فراهم نمود. ساير كفن پوشان نيز به تهران آمده و به صحن بهارستان وارد شدند.

هدف آنها اداى دين نسبت به آيت الله كاشانى و پشتيبانى از دولت مصدق بود. صبح روز سى‏ام تير قيام شروع شد و عده‏اى از كفن پوشان در پشت مجلس شوراى ملى كشته شدند. بعدازظهر قوام سقوط كرد و مصدق پيروز شد و پس از چند روز بقيه كفن پوشان به همدان و كرمانشاه برگشتند.

مردم همدان در گرماگرم انقلاب، قبل از وقوع كودتاى 28 مرداد، مجسمه محمد رضا شاه در ميدان وسط شهر را سرنگون ساختند.

هنگام حركت نيروى زرهى كرمانشاه به تهران به منظور پشتيبانى از شاه و طرفدارانش [سپهبد زاهدى]، زن و مرد همدان به محض اطلاع، چون سيلى خروشان به مقابله با تانك و زره پوشهاى در حال پيشروى رفتند و با خوابيدن در مسير تانكها و مقابله با آنها، مانع عزيمت لشكر زرهى به سوى تهران شدند.

پس از كودتاى 28 مرداد 1332، مردم از خيابانها به سوى مساجد و حسينيه‏ها عقب‏نشينى كردند و پايگاه ظلم ستيزى خود را در اين مكانها حفظ نمودند.