دوره پهلوی دوم در استان ایلام
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
مردم ايلام همراه و همگام با ساير ملت ايران در نهضت حضرت امام خمينى فعالانه مشاركت نمودند.
در روز 15 خرداد 1342 مردم اين خطه از ديار اسلامى نيز به خيابانها ريخته و ضمن راهپيمائى، حمايت خود را از امام خمينى (ره) اعلام نمودند و از رژيم شاهنشاهى خواستار آزادى ايشان شدند.
در دوره انقلاب، روحانيون استان ايلام پيشاپيش مردم حركت مىكردند. يكى از روحانيون فعال در نهضت امام خمينى (ره) در اين استان، حاج شيخ مهدى حجازى بود. اعمال و رفتار او همواره تحت نظر ساواك بود.
او به جرم پخش عكس امام خمينى به شش ماه زندان محكوم شد. او اولين تظاهرات خيابانى عليه رژيم شاه را در منطقه ايوان سازماندهى كرد و به دنبال آن از سوى ساواك مجبور به ترك ايوان غرب شد.
حجة الاسلام تعمير كارى و حجة الاسلام مرواريد از ديگر انقلابيون اين استان بودند كه در كنار ساير روحانيون ايلامى و تبعيدى در اين استان براى پيروزى نهضت تلاش مىكردند.
از سال 1345، نهضت در ايلام وارد مرحله تازهاى شد. در اين سال آية الله حيدرى به ايلام آمد و عده زيادى از روحانيون را براى تبليغ به اين استان دعوت كرد.
عدهاى از روحانيون نيز به اين شهر تبعيد شده بودند. اينها سبب شد كه روحانيت در استان قدرت را بدست بگيرد.
يكى از اقدامات بسيار مهم آية الله حيدرى كه سبب بر انگيختن خشم شاه شد، بيرون رفتن ايشان از ايلام همزمان با ورود شاه بود.
در آذر سال 1356 حجت الاسلام تعمير كارى از سوى نيروهاى رژيم شاهنشاهى دستگير و ممنوع المنبر شد.
با فرا رسيدن سال 1357 اكثر مردم استان فعالانه در راهپيمائى و تظاهرات شركت مىكردند.
در روز دهم فروردين اين سال عدهاى قصد آتش زدن سينما ايلام را داشتند. كه بوى بنزين سبب شد كه مأمورين به نقشه آنها پى برده و چندين بسته نايلونى بنزين را در سينما كشف كردند.
در اواخر مرداد 1357 رستوران پارك جنگلى ششدار واقع در 7 كليومترى ايلام به آتش كشيده شد.
روز دهم مهر ماه 1357 مردم ايلام دست به راهپيمائى و تظاهرات زدند. تظاهركنندگان در حاليكه شعار مىدادند، با آتش زدن لاستيكهاى اتومبيل راه را بسته و به صورت سيلى عظيم در خيابان به راه افتادند و با دادن شعار به مخالفت با رژيم پرداختند.
روز ششم ابان 1357، بازار ايلام بدنبال اعلاميه روحانيون اين استان تعطيل شد و مردم در مسجد جامع تجمع نموده و به سخنان حجة الاسلام مرواريد گوش فرا دادند. سپس در خيابانها دست به تظاهرات زدند و در حاليكه عليه دولت شعار مىدادند. در سر راه خود دو اتومبيل را به آتش كشيدند.
مأمورين دولتى براى متفرق كردند مردم، به روى آنها آتش گشودند كه در نتيجه آن چند تن از تظاهر كنندگان و دو مأمور شهربانى مجروح شدند.
در آبان 1357 در درگيرى با مأموران رژيم تعدادى از مردم به شهادت رسيدند.
در اين زمان جوانان ايلام با قلما سنگ (فلاخن) به مبارزه با مأموران رژيم مىرفتند. و داشتن قلما سنگ، جرم محسوب مىشد و كشف قلماسنگ از هر نوجوان ايلامى به مثابه شركت در درگيرى محسوب مىشد.
يكى از تاكتيكهاى نظامى مردم ايلام براى مبارزه با مأموران رژيم، بر افروختن آتش بر فراز قلهها بود.
در شبهاى دوران انقلاب، دستههاى پنج يا شش نفرى به كوههاى اطراف شهر مىرفتند و در فاصلههاى مختلف آتش مىافروختند و فرياد الله اكبر سر مىدادند. اين عمل سبب مىشد كه نيروهاى رژيم تصور كنند كه نيروهاى مردمى در كوهها مستقرند و لذا جرأت انجام عملى را نداشتند.
گاهى نيز براى ايجاد رعب و و حشت در دل نيروهاى رژيم، مردم شهر درشب با هماهنگى قبلى در ساعتى معين شروع به تير اندازى هوايى مىكردند و فرياد الله اكبر سر مىدادند.
مردم ايلام درطول مبارزه همانند ساير ايرانيان مسلمان شهدايى را تقديم اسلام نمودند تا اينكه درخت انقلاب اسلامى در دوازدهم بهمن 1357 به بار نشست.
با ورود امام خمينى در اين روز، آية الله حيدرى به خيابان آمد و چند گلوله شليك نمود و هماهنگ با شهيد بهشتى شوراى انقلاب را در ايلام تشكيل داد و هدايت انقلاب را به عهده گرفتند.
در روز 22 بهمن 1357 با پيروزى انقلاب اسلامى هزاران نفر از مردم ايلام ساختمان استاندارى ايلام را اشغال نمودند. سپس به سوى كلانترى شهر به راه افتادند و خواستار ملحق شدن آنان به مردم شدند. پس از دو ساعت سرانجام افسران عالى رتبه به مردم پيوستند و با اعلام همبستگى در مسجد جامع ايلام، جوانان شهر را به آرامش دعوت نمودند.
در روز 27 بهمن ماه 1357 كليه قرار گاههاى ژاندارمرى، شهربانى و پاسگاههاى مرزى استان ايلام توسط مردم خلع سلاح شدند.
