دوران جمهوری اسلامی در استان کرمان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
محتویات |
دوران جمهوری اسلامی
سال 1356 در دوران مبارزات كرمان سال بسيار مهم و حساسى است. در اين سال عدهاى از علماى مبارز به اين استان تبعيد شدند. حضور اين روحانيون در كرمان موجب بيدارى بيشتر مردم گرديد و آنها را براى ادامه مبارزات آمادهتر مىكرد. در تاريخ سيزدهم آذر ماه 1356، دانشجويان دانشگاه كرمان در اعتراض به سياستهاى رژيم و فرا رسيدن شانزدهم آذر دست به اعتصاب زدند و از رفتن به كلاسها خوددارى نمودند. در جريان اين تظاهرات تعدادى از شيشههاى دانشگاه شكسته شد.
بعد از اين اعتراض دانشجويى، كميته انضباطى دانشگاه كرمان، در جلسه ويژهاى سيزده دانشجوى اين دانشگاه را به اتهام بر هم زدن نظم دانشگاه در چند هفته اخير و اخلال در آموزش دانشگاه از ادامه تحصيل محروم كرد.
در اين سال آيهالله محمد صادق خلخالى به رفسنجان، حجهالاسلام والمسلمين عبدالمجيد معاديخواه به سيرجان، حجهالاسلام محمد مهدى ربانى به شهر بابك و حجهالاسلام و المسلمين محمود جواد حجتى كرمانى به سيرجان تبعيد شدند.
در رفسنجان، منزل آيهالله خلخالى محل مشاوره و مراجعه مردم و مبارزان بود و اين امر موجب بيدارى مردم و خشم ساواك شده بود.
سرانجام او را از اين شهرستان به لار در استان فارس تبعيد نمودند. آقاى معاديخواه را نيز پس از مدتى دوباره از سيرجان به شهرستان بندر شاهپور تبعيد نمودند. آقاى محمد جواد حجتى كرمانى نيز ابتدا به سيرجان و سپس به سنندج تبعيد گرديد.
همچنين در اين سال مراسم چهلم مرحوم آقا مصطفى، از طرف روحانيون رفسنجان به وسيله شيخعباس پورمحمدى ماهونكى در مسجد سقاخانه برگزار شد و آقاى شيخ محمد مهدى موحدى پيرامون آزادى و احزاب جهان و امامان معصوم سخنرانى نمود و براى مراجع تقليد دعا نمود. اين قبيل مراسم در تمامى شهرستانها و مناطق استان برگزار شد و گاه با برخورد مأمورين به خشونت كشيده مىشد و مردم مظاهر فسق را تخريب مىنمودند چنانچه در جيرفت مردم اقدام به خراب كردن و آتش زدن مشروب فروشىها نمودند.
در اسناد ساواك در اين زمينه چنين آمده است:
«ساعت 30/6، مورخه 30/9/36 اشخاص ناشناسى يك باب مغازه مشروب فروشى را در شهر جيرفت آتش زدهاند كه بلافاصله آتش خاموش و خسارات جزئى وارد گرديده است. متعاقب آتش گرفتن مغازه مذكور ساعت 2، مورخه 1/10/36 اعلاميههايى به مضمون زير و به امضاء گروه مجاهدين اسلامى تهران در شهر جيرفت توزيع گرفته است: «هر روز عاشورا و هر زمينى كربلا و هر ماه محرم است. به پاس فرا رسيدن عاشورا، براى جلوگيرى از فساد اقدام به تخريب مشروبفروشيها نمودهايم. اميدواريم مسلمانان اين عمل را در ايران دنبال كنند».
در ساعت 15/5، مورخه 1/10/36 يك باب مغازه مشروبفروشى ديگر در شهر جيرفت آتش گرفته و اكثر وسايل و كالاهاى داخل آن سوخته و از بين رفته است.»
با فرا رسيدن 19 دى ماه سال 56 و اعتراض مردم قم در اهانت روزنامه اطلاعات بر ساحت امام(ره) مردم رفسنجان نيز به خيابانها ريخته و خاطرهاى جاودانه از وابستگى خود به ديانت اسلام و خط رهبرى به يادگار گذاشتند.
اولين برخورد جدى با مأموران رژيم شاه، درپانزده شعبان رخ داد، در آن زمان به دعوت حجهالاسلام والمسلمين هاشميان (امام جمعه فعلى) عده زيادى از مردم در مسجد جامع اجتماع كرده بودند، پس از استماع سخنرانى به خيابانها ريختند و با فريادهاى حمايت از امام خمينى و مرگ بر شاه تقيد خود را به خط رهبرى به اثبات رساندند.
مردم در آن شب تعداد زخمى و يك شهيد به نام محمد حسين انصارى تقديم انقلاب اسلامى نمودند.
در شهريور ماه سال 57 كشور ايران يكپارچه خشم و خشونت شده بود. در اكثر شهرهاى ايران، تظاهرات قهرآميز و خشمگينانه مردم موجب حمله به بانكها، سينماها، كلوپها و مشروب فروشىها گرديد. در تمام شهرها زد و خورد خونين به وقوع پيوست. اين حوادث به دنبال به آتش كشيده شدن سينما ركس آبادان اتفاق افتاد.
بر اساس اسناد موجود، روز يازدهم شهريور 57، كرمان تظاهرات پرشكوه و آرامى را پشت سرگذاشت.
به دنبال اين راهپيمايى و تظاهرات، كارگران معادن و صنايع دست به اعتصاب زدند. در رفسنجان نيز كارگران مس سرچشمه اعتصاب كردند.
بزرگترين حادثه و فاجعه سال 57 در كرمان در روز 24 مهر اتفاق افتاد. در اين روز متجاوز از بيست هزار نفر از مردم كرمان در اجراى اوامر امام(ره) به منظور بزرگداشت شهداى جمعه سياه تهران در مسجد جامع كرمان اجتماع كردند و در كمال نظم و آرامش به بيانات خطيب گوش مىدادند. ولى ناگهان تعداد زيادى كولى مزدور (اجير شده) با حمايت مأمورين مسلح وارد مسجد شدند و با چوب و سنگ و اسلحههاى سرد و گرم به مردم حمله كردند و هر كس كه در مسجد بود مورد ضرب و شتم قرار دادند.
در نتيجه عدهاى مقتول و مجروح شدند. كولىهاى چماق به دست كه قبلاً اتومبيلها و موتور سيكلتهاى مردم را به آتش كشيده بودند، مسجد كرمان را نيز به آتش كشيدند.
آتش زدن مسجد باعث شد كه انقلاب از حوزه مساجد و طلاب و متدينين و دانشگاهها و تحصيل كردهها تا عمق توده مردم نفوذ كند و همه را به صحنه بياورد. در آن روزها مردم شعار دادند:
«خلق مسلمان را، كتاب قرآن را، مسجد كرمان را، شاه به آتش كشيد».
روز 24 آذر 1357 يكى ديگر از مساجد كرمان شاهد واقعهاى دلخراش بود. در اين روز مردم كرمان در مسجد ملك (امام) جمع شده بودند. رژيم هم با تمام قدرت قصد سركوب تظاهرات را داشت.
در اين روز دهها ماشين ارتشى با افراد مسلح به مردم حملهور شدند و به روى مردم آتش گشودند. در اثر اين حمله چهار نفر شهيد و عدهاى نيز مجروح شدند.
اين جريان منجر به تحصن فرهنگيان و اعتصاب كارگران ذوب آهن زرند و اعلام همبستگى ساير ادارات با فرهنگيان شد.
در دى ماه اين سال معاون شهربانى جيرفت توسط مردم انقلابى كشته شد و دو افسر نيز مجروح شدند.
همچنين كارگران زغال سنگ اعتصاب كردند.
تمام مجسمههاى شاه سرنگون شدند و ساختمان ساواك به آتش كشيده شد.
يك سرهنگ هوايى آمريكا به نام مارتين بركوتيز كه به عنوان مدير شركت پارسون جردن و مشاور مس سرچشمه در كرمان سكونت داشت توسط افراد ناشناس به قتل رسيد.
در 11 بهمن 57، رئيس شهربانى كرمان ترور شد.
در روز 12 بهمن 57، در كرمان سخنرانيها و گردهمآيىها و اجتماعات عظيمى انجام گرفت. مسجد كرمان كانون انقلاب شده بود مردم يكپارچه عليه رژيم شاهنشاهى شعار مىدادند.
در اين هنگام بود كه خبر ورود امام به كرمان رسيد و مبارزات ادامه يافت تا اينكه نهضت امام خمينى در 22 بهمن 57 به ثمر نشست.
د) حوادث سياسى از پيروزى انقلاب اسلامى تاكنون
نماز جمعه
با پيروزى انقلاب اسلامى و به موازات استقرار نهادهاى انقلابى در استان كرمان، مردم اين استان به منظور اقامه نماز جمعه در اين استان از امام امت در خواست امام جمعه نمودند و از طرف دفتر حضرت امام فضلاء و بزرگانى چند جهت اقامه نماز جمعه در سطح شهرهاى استان تعيين گرديدند.
در حال حاضر ائمه جمعه استان عبارتند از:
ارزوئيه: حجت الاسلام محمد رضا محمدى،
اسلام آباد زرند: حجت الاسلام محمد على جعفرى،
انار: حجت الاسلام حسن منتظرى،
بافت: حجت الاسلام روحالله امينى اصل،
بردسير: حجت الاسلام سيد محسن حسينى دهنوى،
بروات بم: حجت الاسلام سيد رفيع توكلى،
پابدانا: حجت الاسلام عباس جعفرى،
جيرفت: حجت الاسلام على تويسركانى،
رابر: حجت الاسلام يوسفعلى گرمابى،
راور: حجت الاسلام على عبدالرشيدى،
راين: حجت الاسلام محمد قاسمى زاده راورى،
رفسنجان: حجت الاسلام محمد هاشميان،
ريگان: حجت الاسلام وحيد مهرى،
زرند: حجت الاسلام محمد رضا بابايى ماهانى نژاد،
سيرجان: حجت الاسلام مصطفى علما،
شهداد: حجت الاسلام احمد الله وردى،
شهربابك: حجت الاسلام على اكبر ابراهيمى بشكانى،
عنبرآباد: حجت الاسلام اكبر افشار منش،
فهرج: حجت الاسلام امين تسكا صادقى،
كرمان: حجت الاسلام سيد يحيى جعفرى نسب،
كشكوئيه رفسنجان: حجت الاسلام محمد سلطان مرادى،
كوهبنان: حجت الاسلام على ابراهيمى،
كهنوج: حجت الاسلام محمدرضا اميرى،
گلبافت: حجت الاسلام مرتضى جعفرى،
ماهان: حجت الاسلام ابراهيم سيفى،
منوجان: حجت الاسلام حسين رضوانى،
نرماشير: حجت الاسلام حسين امينى،
يزدان آباد: حجت الاسلام محمد حسين ايزدى يزدان آبادى.
دفاع مقدس
همزمان با آغاز جنگ تحميلى استكبار جهانى و تجاوز رژيم صدام به خاك كشور اسلامى، مردم استان كرمان نيز مانند ديگر امت ايثارگر و قهرمانمان راهى جبهههاى جنگ شدند. كرمانىها در تمام خطوط جبهه از شمال تا جنوب جنگيدند. مردم استان كرمان در قالب لشگر 41 ثارالله از نبردهاى كوچك اوايل جنگ در سوسنگرد تا عملياتهاى بزرگ سالهاى بعدى جنگ در شكست حصر آبادان، عمليات طريق القدس كه به آزاد سازى بستان انجاميد، عمليات بزرگ فتح المبين كه منجر به آزاد سازى بيش از 2 هزار كيلومتر از خاك كشور در غرب دزفول و شوش شد شركت داشتند. عمليات بيت المقدس كه در آن 6400 كيلومترمربع از سرزمينهاى ايران و نهايتا شهر خرمشهر آزاد شد و تمامى عمليات بعد از آن منجمله رمضان، والفجر مقدماتى، والفجر 1، والفجر 3 (آزادسازى ارتفاعات مشرف بر مهران)، والفجر 4، والفجر 8 (عمليات آزادسازى فاو)، عمليات كربلاى 1 (كه آزادسازى شهر مهران نتيجه آن بود و سرعت زياد دلاوران كرمانى مجالى براى دفاع دشمن باقى نگذاشت) و كربلاى 4 و كربلاى 5 و آزادسازى حلبچه از آن جملهاند.
در كربلاى 5 فرمانده لشگر ثار الله، حاج قاسم سليمانى تنها فرماندهى بود كه همراه با رزمندگان و پا به پاى آنان در كربلاى 4 در شكستن خطوط دفاع دشمن شركت داشت و در فاصلهاى كمتر از 10 روز حاضر شد در شكستن خطوط عملياتى كربلاى 5 آن هم در يكى از بدترين زمينهاى عملياتى شركت كند و در اولين ساعات نبرد، لشگر ثار الله اولين لشگرى بود كه از كانال ماهى عبور كرد و در سختترين شرايط تا يك هفته مقاومت كرد.
استان كرمان تا به حال متجاوز از 6045 تن از بهترين و فداكارترين جوانان رزمنده پاسدار و بسيجى و قواى مسلح نظامى و انتظامى خود را تقديم اسلام و پاسدارى از انقلاب اسلامى ايران كرده است.
اسامى تعدادى از فرماندهان شهيد استان كرمان
رديفنام و نام خانوادگىمسئوليتتاريخ شهادت
1 محمد على ايرانمنشمعاونت قرارگاه لشگر06/04/61
2 سيد محمد على ابراهيمى پورمسئول مخابرات29/10/65
3 احمد محتشممعاون محور25/12/62
رديفنام و نام خانوادگىمسئوليتتاريخ شهادت
4 رمضان راجى زادهمعاونت اطلاعات06/03/65
5 محمدرضا كاظمىمسئول محور اطلاعات05/12/64
6 محمد حسن نامدار محمدىمعاونت اطلاعات قرارگاه كربلا06/04/61
7 محمد مهدى كازرونىمعاونت اطلاعات عمليات لشگر30/07/62
8 منصور توكلى(جفرودى)فرمانده گردان22/01/62
9 محمد جواد رشيد فرخىفرمانده گردان17/05/62
10 حميد ايرانمنشفرمانده گردان10/02/61
11 على يزدانىمعاونت محور25/10/65
12 حميدرضا جعفرزادهمعاونت تخريب20/11/64
13 عليرضا اختراعىفرمانده گردان29/01/67
14 ذبيحاله قريه ميرزايىفرمانده گردان23/04/61
15 ناصر فولادىمعاونت تبليغات29/01/67
16 يونس زنگىآبادىفرمانده تيپ20/10/65
17 محمد طائىفرمانده گردان13/09/59
18 منصور حسنىمسئول تسليحات20/10/65
19 حسين اسماعيلى كاخمسئول تسليحات08/01/65
20 حسين صادق گل ختمىفرمانده گردان ادوات21/12/63
21 محمد نصراللهىمعاونت ستاد08/12/64
22 على اكبر بختيارىمسئول محور11/05/65
23 محمود انجم شعاعمعاونت تخريب03/01/61
24 سيد سعيدارفع مرتضوىفرمانده پايگاه جيرفت13/06/58
25 محمد تقى ابوسعيدىفرمانده گردان17/12/61
26 حسين شريفىمعاونت تداركات04/03/67
رديفنام و نام خانوادگىمسئوليتتاريخ شهادت
27 عباس شيرازىقائم مقام سازمان تبليغات اسلامى17/03/64
28 كاظم عليمرادىمعاونت.ش.م.ه.04/03/67
29 يوسف شريفىمعاونت عقيدتى لشگر22/11/64
30 على بينافرمانده گردان29/10/65
31 سيد جواد حسينىمعاونت ستاد02/09/47
32 حميد ميرافضلىاطلاعات قرارگاه كربلا22/12/62
33 حميدرضا خيامىمعاونت تداركات لشگر21/11/64
34 عليار شولفرمانده گردان08/11/65
35 حسين نادرىفرمانده گردان02/05/67
مأخذ: معاونت فرهنگى لشگر 41 ثارالله.
مشاركت سياسى
يكى از مهمترين عوامل نشان دهنده رشد دمكراسى در كشور، مشاركت همه جانبه مردم در امور سياسى است و نماد اصلى مشاركت سياسى، انتخابات مىباشد. مردم استان كرمان از آغاز انقلاب اسلامى تاكنون با حضور گسترده خود در صحنههاى مختلف حمايت خود را از انقلاب اسلامى اعلام نمودهاند و به شكلهاى مختلف نقش خود را در اداره كشور ايفا نمودهاند. حضور گسترده مردم اين استان در راه پيماييها و انتخابات دليل بر اين مدعاست. در ششمين دوره انتخابات رياست جمهورى 5/57 درصد واجدين شرايط در انتخابات شركت نمودهاند.
اين ميزان در دوره هفتم به 72/85 درصد افزايش داشته است. در دوره بعد ميزان مشاركت مردم با 15 درصد كاهش به 73/70 درصد رسيده است.
در انتخابات مجلس شوراى اسلامى مردم اين استان حضورى چشمگير داشتهاند. در اولين دوره مجلس شوراى اسلامى 88/40 درصد واجدين شرايط در انتخابات شركت نمودهاند.
اين ميزان در دومين دوره به 5/74 درصد افزايش يافته است. در دوره سوم نيز 97/74 درصد واجدين شرايط در پاى صندوقهاى راى حاضر شدهاند. ميزان مشاركت سياسى در دوره چهارم به 3/67 درصد كاهش يافت و در دوره پنجم به 13/76 درصد افزايش پيدا كرد.
در ششمين دوره مجلس شوراى اسلامى نيز 84/67 درصد واجدين شرايط در پاى صندوقهاى راى حاضر شدند و به نماينده مورد نظر خود رأى دادند.
در اين دوره انتخابات شهرستان جيرفت باطل اعلام گرديد و انتخابات ميان دورهاى در اين شهرستان برگزار شد و پس از دو سال مردم نماينده خود را به مجلس فرستادند.
ميزان مشاركت مردم استان كرمان در انتخابات مجلس شوراى اسلامى در ادوار مختلف
دورهجمعيت واجدشرايط راىدادنكل آراءميزان مشاركت
اول364/569762/23288/40
دوم219/678277/5055/74
سوم888/799664/59997/74
چهارم700/954761/6423/67
پنجم674/157/1313/88113/76
ششم800/412/1469/8398/67
در ذيل ضمن گذرى بر تاريخ شروع ادوار مجلس و تاريخ پايان آنها، نگاهى گذرا بر اسامى نمايندگان هر دوره شهرستان، استان در مجلس شوراى اسلامى خواهيم داشت.
ـ دوره اول
اولين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد 1359 گشايش يافت و افراد ذيل از اين استان به مجلس راه يافتند:
1ـ محمد خليلى بافت
2ـ عليرضا يارمحمدى بم
3ـ عباس ابوسعيدى منوچهرى جيرفت
4ـ حسين هاشميان رفسنجان
5ـ مجيد انصارى زرند
6ـ محمد اخلاقى سيرجان
7ـ عبدالحميد آقا رحيمى شهر بابك
8ـ محمدعلى موحدكرمانى كرمان
9ـ مرتضى فهيم كرمانى كرمان
10ـ حسين پور سالارى كهنوج
مجلس دوره اول در تاريخ 6 خرداد 1363 پايان يافت.
ـ دوره دوم
دومين دوره مجلس شوراى اسلامى در 7 خرداد 1363 افتتاح گرديد و نمايندگان استان بدين شرح به مجلس راه يافتند:
1ـ محمد رضا باهنر بافت
2ـ حاتم ناروئى بم
3ـ اسحاق جهانگيرى جيرفت
4ـ حسين هاشميان رفسنجان
5ـ على مطهرى زرند
6ـ سيد احمد حسينى زيدآبادى سيرجان
7ـ حسن جعفرى شهربابك
8ـ عبدالحسين ساوه كرمان
9ـ مرتضى فهيم كرمانى كرمان
10ـ حسين پورسالارى كهنوج
اين مجلس در تاريخ 5 خرداد 1367 پايان پذيرفت.
ـ دوره سوم
سومين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد 1367 گشايش يافت و افراد ذيل از اين استان به مجلس راه يافتند:
1ـ يدالله اسلامى بافت
2ـ مجيد دبستانى بم
3ـ اسحاق جهانگيرى جيرفت
4ـ حسين هاشميان رفسنجان
5ـ مجيد انصارى زرند
6ـ سيد احمد حسينى زيدآبادى سيرجان
7ـ حسن جعفرى شهربابك
8ـ اسدالله رضوى كرمان (مياندورهاى ـ 1368)
9ـ عباس حسنى سعدى كرمان
10ـ مصطفى مؤذن زاده كرمان
11ـ غلامرضا معتمدى نيا كهنوج
اين مجلس در تاريخ 6 خرداد 1371 پايان يافت.
ـ دوره چهارم
دوره چهارم مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد 1371 آغاز شد و نمايندگان استان بدينقرار به مجلس راه يافتند:
1ـ احمد پيش بين بافت
2ـ مجيد دبستانى بم
3ـ على زادسر جيرفت
4ـ سيد احمد حسينى زيدآبادى سيرجان
5ـ منصور سليمانى ميمندى شهربابك
6ـ حسين هاشميان رفسنجان
7ـ على مطهرى زرند
8ـ اسدالله رضوى كرمان
9ـ سيد محمد باقر مهدوى خانوكى كرمان
10ـ غلامرضا معتمدى نيا كهنوج
اين دوره از مجلس در تاريخ 6 خرداد 1375 پايان پذيرفت.
ـ دوره پنجم
پنجمين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 12 خرداد 1375 آغاز شد و افراد ذيل به عنوان نمايندگان مردم استان به مجلس راه يافتند:
1ـ احمد پيش بين بافت
2ـ مجيد دبستانى بم
3ـ على زادسر جيرفت
4ـ سيد محمد حسينى رفسنجان
5ـ سيد محمدرضا جعفرى زرند
6ـ سيدمحمد هاشمى سيرجان
7ـ سيدمصطفى هاشمى شهربابك
8ـ اسدالله رضوى كرمان
9ـ سيدحسين مرعشى كرمان
10ـ غلامرضا معتمدى نيا كهنوج
اين دوره از مجلس در تاريخ 6 خرداد 1379 پايان پذيرفت.
ـ دوره ششم
ششمين دوره مجلس شوراى اسلامى در تاريخ 7 خرداد 1379 آغاز شد و افراد ذيل به عنوان نمايندگان مردم استان به مجلس راه يافتند: 1ـ احمد پيش بين بافت
2ـ حاتم نارويى بم
3ـ احمد فرخى جيرفت
4ـ على هاشمى بهرمانى رفسنجان
5ـ حسين اميرى خامكانى زرند
6ـ سيد محمد هاشمى سيرجان و بردسير
7ـ منصور سليمانى ميمندى شهر بابك
8ـ سيد حسين خوشرو كرمان
9ـ سيد حسين مرعشى كرمان
10ـ مختار وزيرى كهنوج
ـ دوره هفتم
نمايندگان فعلى استان (دوره هفتم مجلس شوراى اسلامى):
1ـ احمد پيش بين بافت
2ـ ـــ بم
3ـ على زادسر جيرفت
4ـ حميد بهرامى احمدى رفسنجان
5ـ حسين اميرى خامكانى زرند
6ـ سيد احمد حسينى سيرجان و بردسير
7ـ سيد مصطفى هاشمى ريسه شهر بابك
8ـ محمد رضا باهنر كرمان و راور
9ـ غلامرضا كرمى كرمان و راور
10ـ مختار وزيرى كهنوج و منوجان
