دانشمندان حوزه و دانشگاه استان گیلان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
گوشيار گيلانى
كيا ابوالحسن گوشيار، فرزند لبّان از منجمان و رياضيدانان بزرگ ايران در قرن چهارم هجرى است. سعدى در كتاب بوستان از وى به عنوان «داناى گردن فراز» ياد كرده است. وى بين سالهاى 335ـ405 ه .ق مىزيسته است.
از او تاليفات متعددى بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتند از: احكام سهميات، زيج جامع، مجمل الاصول فى احكام النجوم كه نسخه خطى آن در كتابخانه برلن موجود است.
ابراهيم پور داود
ابراهيم پور داود فرزند حاجى داود در سال 1264 ه .ش در رشت به دنيا آمد. پس از طى تحصيلات ابتدايى، براى علم آموزى به تهران رفت و پس از دو سال راهى بيروت شد و در آنجا سى ماه به تحصيل مشغول بود. آنگاه براى ادامه تحصيل به فرانسه عزيمت كرد. در پاريس به همراهى محمد قزوينى واشرف زاده تبريزى نامه «ايرانشهر» را در پاريس منتشر كرد. وى مدتى نيز در دانشگاه ويستو بهارتى هند به تدريس فرهنگ و تمدن باستان پرداخت.
پور داود را بايد دايرة المعارفى از فرهنگ، اساطير و مذاهب ايران باستان دانست. مهمترين اثر وى ترجمه اوستا به زبان پارسى مىباشد.
استاد پور داود پس از عمرى تاليف، تحقيق و تدريس سرانجام در سال 1347 ه .ش چشم از جهان فرو بست و در شهر رشت مدفون گرديد.
ابراهيم فخرايى
ابراهيم فخرايى در سال 1279 ه .ش ديده به جهان گشود. فخرايى در آغاز جوانى به نهضت جنگل پيوست. مدتى منشى مخصوص ميرزاكوچك خان بود و سپس سرپرست معارف جنگل شد. پس از خاموش شدن نهضت جنگل، فخرايى در سال 1301 فعاليتهاى خود را با انتشار روزنامه پيام آغاز كرد و در سال 1306 با همراهى جمعى كتابخانه ملى رشت را بنيان نهاد. وى در زمان رضاشاه وارد دستگاه قضايى شد و پس از بازنشستگى به كار وكالت پرداخت. فخرايى در تمام عمر همراه با كار در دادگسترى به تأليف و تحقيق ادامه داد و تأليفات ارزشمندى بر جاى گذاشته است.
وى در بهمن ماه سال 1366 ه .ش ديده از جهان فروبست.
برخى از آثار وى عبارتند از: سردار جنگل، گيلان در جنبش مشروطيت، گيلان در گذرگاه زمان.
كريم كشاورز
كريم كشاورز فرزند وكيل التجار يزدى (نماينده مردم گيلان دوره اول و دوم مجلس) در سال 1279 ه .ش در رشت به دنيا آمد و 27 بهار از عمر خود را در گيلان سپرى كرد و بسيارى از حوادث گيلان و تحولات حوادث انقلاب 1917م. شوروى از دور شاهد بود. وى به سبب آشنايى به زبان روسى فعاليت خود را با كنسولگرى شوروى در رشت آغاز كرد. وى پس از چندى به تهران عزيمت كرد و به دبيرى انجمن روابط فرهنگى ايران و شوروى برگزيده شد. نخستين كنگره نويسندگان ايران به دبيرى وى در سال 1325 برگزار شد. وى در كار ترجمه و نويسندگى دستى توانا دارد.
آثار وى بالغ بر سى اثر مىباشد. وى آثار بسيارى از نويسندگان شوروى را به فارسى ترجمه كرده است. برخى از آثار وى عبارتند از: اسلام در ايران اثر پتروشفسكى (ترجمه)؛ هزارسال نثر پارسى (در 5 جلد)؛ گيلان (كتاب براى جوانان).
جهانگير سرتيپ پور
جهانگير سرتيپ پور، فرزند سرتيپ عزيز الله خان در سال 1282 ه .ش در رشت ديده به جهان گشود. در آغاز جوانى به نهضت جنگل پيوست و به حمايت از ميرزا كوچك خان، با جناح كمونيستهاى كودتاچى به مبارزه پرداخت و به همين خاطر به وسيله آنان دستگير و محكوم به اعدام شد كه با حمايت آزاديخواهان از مرگ نجات يافت.
وى در جريان تشكيل فرقه دمكرات آذربايجان در معيت آزاد مردان گيلانى ستاد نهضت ملى مقاومت را تاسيس كرد و با تجزيه طلبان به مبارزه پرداخت. او در دوران نمايندگى مجلس از مخالفان سرسخت استقرار مجدد كاپيتولاسيون بود و هنگام طرح لايحه از طرف دولت منصور سخت با آن مخالفت كرد و در سال 1350 از كارهاى سياسى كناره گرفت و به فعاليت فرهنگى پرداخت. سرتيپ پور در سال 1371 ه .ش دارفانى را وداع گفت و در كنار آرامگاه ميرزاكوچك خان به خاك سپرده شد.
او آثار متعددى در آداب و سنن و فرهنگ گيلان نگاشته است كه برخى از آنها عبارتند از: گيلان نامه، نامها و نامداران گيلان، مجموعهاى به نام اوخان (مشتمل بر 70 تصنيف گيلكى).
دكتر محمد معين
محمد معين در سال 1291 ه .ش در رشت زاده شد. معين تحصيلات ابتدايى را در زادگاه خود گذراند و سپس عازم تهران شد و در مدرسه دارالفنون و دانشسراى عالى، رشتههاى ادبيات فارسى و فلسفه و علوم تربيتى را به پايان رساند. او در سال 1318 ه .ش در دانشگاه تهران به تحصيل در دوره دكتراى زبان و ادبيات فارسى پرداخت. دكتر معين در انجمنهاى علمى متعددى در خارج از كشور عضويت داشت. وى به مدت 20 سال در تهيه و تنظيم لغتنامه دهخدا با دهخدا همكارى كرد و بعد از مرگ وى بنا به وصيت دهخدا اين كار بزرگ را ادامه داد.
عاقبت وى در سال 1363 ه .ش دار فانى را وداع و در كنار رودخانه حشمت رود آستانه اشرفيه به خاك سپرده شد.
برخى از آنها عبارتند از: مزديسنا و تاثير آن در ادبيات فارسى، حافظ شيرين سخن، روانشناسى تربيتى (ترجمه از كتاب علم النفس و آثاره فى البرية و التعليم).
فضل الله رضا
فضل الله رضا در سال 1293 ه .ش در رشت به دنيا آمد. دوران دبستان و دبيرستان را در تهران گذرانيد و موفق به دريافت مهندسى برق از دانشگاه تهران و دكتراى الكترونيك از دانشگاه پلى تكنيك نيويورك شد. وى در كشور امريكا به تحقيق و تدريس پرداخت. و در سال 1346 به ايران بازگشت و به رياست دانشگاه صنعتى و سپس تهران برگزيده شد و بعد از چندى به عنوان سفير ايران در كانادا مشغول به كار شد. وى در رياضيات كاربردى، تئورى سيستم و كنترل اتوماتيك، مهندسى برق و مخابرات، تئورى شبكههاى برق و تئورى انفرماسيون يكى از صاحب نظران معاصر است.
برخى از آثار وى عبارتند از: نگاهى به شاهنامه، پژوهشى در انديشههاى فردوسى، مهجورى و مشتاقى.
دكتر محمد باقر محقق
دكتر محمد باقر محقق در سال 1298 ه .ش در رشت متولد شد. تحصيلات ابتدايى را در زادگاه خود به پايان رساند و براى ادامه تحصيل در حوزه علميه قم راهى اين شهر شد و در كنار تحصيل در حوزه علميه موفق به دريافت دكترى فلسفه از دانشگاه تهران گرديد. وى در سالهاى پس از انقلاب در مشاغل مختلف دانشگاهى و عضويت در ستاد انقلاب فرهنگى اشتغال داشته است.
وى داراى تاليفات متعددى در علوم قرآن مىباشد كه اين تاليفات ارزنده بالغ بر 40 اثر مىباشند. برخى از آثار وى عبارتند از: دايرة الفوائد (در 25 جلد آن تاكنون منتشر شده است)، تفسير المحقق، حقوق مدنى زوجين.
محمد جعفر لنگرودى
محمد جعفر جعفرى در سال 1302 ه .ش در لنگرود متولد شد. ابتدا در نزد پدر خويش كه از روحانيون بود، به آموزش پرداخت و بعد از گذران تحصيلات ابتدايى و دبيرستان وارد دانشسراى رشت شد و سپس به مشهد رفت و به فراگيرى علوم اسلامى پرداخت دروس سطح و خارج را نزد شيخ هاشم قزوينى از مدرسان بزرگ حوزه مشهد گذراند و پس از بهره جويى فراوان به سوى تهران رهسپار شد و با ورود به دانشكده موفق به دريافت دكترى در حقوق گرديد. دكتر لنگرودى از پركارترين پژوهشگران كشور است و داراى تاليفات ارزشمندى در حقوق و ديگر رشتهها مىباشد.
وى پس از 30 سال تدريس در مراكز آموزش عالى بازنشسته و اكنون در شهر ايستبورن انگلستان ساكن است.
مجيد سميعى
مجيد سميعى در سال 1316 ه .ش در يك خانواده گيلانى در تهران متولد شد. وى بعد از اتمام تحصيلات دبيرستان عازم كشور آلمان شد و در سال 1351 موفق به اخذ درجه پروفسورى جراحى مغز و اعصاب از دانشگاه ماينتس شد. وى در سال 1371 به رياست فدراسيون جهانى انجمنهاى قاعده جمجمه انتخاب شد. او اكنون در جهان پزشكى به عنوان جراح پيشتاز در رشته مغز و اعصاب شناخته مىشود.
وى داراى بيش از 200 مقاله علمى در خصوص دستگاه عصبى و محيطى و كتابهاى متعدد مانند:
جراحى قاعده مغز، جنبههاى نوين اعصاب محيطى، اطلس جراحى قاعده جمجمه.
