امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان گیلان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
محتویات |
منابع
مسجدها و حسینیه ها
مسجد جامع رشت
مسجد جامع رشت يكى از قديمترين مساجد استان گيلان است. بناى اصلى آن بوسيله خاندان هدايت بنا شده است. در سال 1277 يا 1278 ه .ق به همت بازرگانان رشت جديد بنا گرديده است. در كنار اين مسجد مدرسه علميهاى وجود داشته كه بعدها خراب شده. اين مسجد بارها مرمت و بازسازى شده است. اين مسجد در سال 1383 ه .ق از نو ساخته شده است.
مسجد جامع امشه
مسجد جامع امشه در دهكده امشه سنگر واقع شده است و در سال 1300 ه .ق بنا گرديده است.
مسجد گلشن
اين مسجد از مساجد خوب رشت است و در ميدان كوچك محله بازار قرار دارد.
مسجد كاسه فروشان (مسجد آقا سيد حبيب الله)
مسجد كاسه فروشان يكى از مساجد بزرگ رشت، در بازار خرازها واقع شده است. در پشت مسجد، مدرسه علميه مهدويه، مركز آموزش علوم دينى قرار دارد و با كوشش آيت الله سيد مهدى رودبارى (متوفى 1368 ه .ق) بنا شده است. قبر سيد در قسمت شرقى مسجد قرار دارد.
مسجد زرگرها
مسجد زرگرها در بازار زرگرهاى رشت قرار دارد و بيش از 50 سال قدمت دارد مزار آقا مير محمد از فرزندان امام زين العابدين عليهالسلام نزديك در ورودى شرقى مسجد قرار گرفته است. اين مسجد محرابى كاشيكارى تازه ساز دارد كه در پائين آن سال 1361 ه .ق نقش بسته است.
مسجد مستوفى
مسجد صفى، كه به سفيد و شهيديه نيز معروف است از قديمىترين مساجد رشت مىباشد (مسجد صفى يا شهيديه محل كشته شدن صفى شاه وليعهد شاه عباس، كه به فرمان وى كشته شده) قدمت اين مسجد به چهار قرن قبل باز مىگردد. در اين مسجد چاهى به نام چاه صفى يا چاه صاحب الزمان مشهور است. مردم شبهاى جمعه بر سر اين چاه مىآيند و نامههاى را كه براى حضرت قائم عليهالسلام نوشتهاند در چاه مىاندازند و از آب آن براى تبرك و سلامتى مىنوشند.
مسجد حاجى حسن
مسجد حاجى حسن در محله صالحآباد معروف به بازارچه سبز ميدان رشت واقع شده است. اين مسجد بيش از نيم قرن قدمت دارد.
مسجد چله خانه
مسجد چله خانه در محله چله خانه رشت واقع شده است. در كنار اين مسجد، مرقد آقا ميرنظامالدين فرزند امام علىالنقى عليهالسلام قرار دارد و قبر دكتر حشمت (از مشاوران نهضت جنگل) در صحن حياط مسجد قرار دارد.
مسجد صيقلان
مسجد صيقلان در محله صيقلان رشت قرار دارد.
مسجد حاجى صمدخان
مسجد حاجى صمدخان در محله باقر آباد رشت واقع شده است. اين مسجد داراى وقفيات فراوانى بوده است. در محراب آن تاريخ 1334 ه .ق به چشم مىخورد.
مسجد حاجى مجتهد
مسجد حاجى مجتهد در محله صيقلان رشت واقع شده است. اين مسجد به جاى مسجد حاجى على اكبر ساخته شده است. درى نسبتا ظريف اين مسجد را آراسته است و اشعارى زيبا بر روى آن حك شده است كه عبارت است از:
ملكا ذكر توگويم كه تو پاكى خدايى نروم جز به همان ره كه توام راهنمايى همه درگاه تو جويم همه از فضل تو پويم همه توحيد توگويم كه بتوحيد سزايى
مسجد بديع الله (بادى الله)
مسجد بديع الله در محله بديع الله رشت واقع شده است. قبر بديع الله بانى مسجد در قسمت شمالى مسجد قرار گرفته است. اين مسجد در سال 1344 ه .ق بنا گرديده است.
مسجد ساغرى سازان
مسجد ساغرى سازان در شهر رشت واقع شده. كتيبه گلدسته مسجد بناى آن را در سال 1204 ه .ق نشان مىدهد.
مسجد خواهر امام
اين مسجد سابقا به مسجد لاله شوى معروف بوده است. در كنار مسجد، بقعه خواهر امام قرار دارد كه بوسيله درى به هم متصل مىشوند. مسجد بوسيله آيت الله شيخ مهدى لاكانى از علماى بزرگ رشت تعمير شده است.
مسجد جامع فومن
مسجد جامع فومن، بنايى است آجرى با محرابى ساده كه بسمله بر روى گچبرى شده است و درى قديمى و گلدار مسجد را آراسته است.
مسجد جامع ماسوله
مسجد جامع ماسوله (از شهرهاى فومن) در كنار بقعه عون از فرزندان محمد حنفيه مىباشد. مسجد جامع متصل به بقعه مىباشد در اين طبقه دوم سنگ قبرهايى به ديوار نصب شده است كه تاريخ وفات را در سال 917 ه .ق نشان مىدهد.
مسجد صاحب الزمان
مسجد صاحب الزمان از خشت و گل ساخته شده است و در محله خانه بر ماسوله واقع شده بر سر ستونهاى قطور مسجد ابياتى با خط نسخ حك شده است كه تاريخ آن به سال 1117 ه .ق باز مىگردد.
مسجد جامع لنگرود
مسجد جامع لنگرود در كنار جاده اصلى لنگرود (خيابان سعدى) واقع شده است. مسجد جامع لنگرود بارها مورد بازسازى و مرمت قرار گرفته است. آخرين بازسازى 1372 انجام پذيرفته است. مسجد جامع لنگرود محل برگزارى نماز جمعه نيز مىباشد.
مسجد آقا سيد حسين
مسجد آقا سيد حسين در كنار بقعه ايشان و برادرش آقا سيد ابراهيم در فشكالى محله لنگرود قرار دارد. بناى اصلى مسجد نوسازى شده است. اين مسجد داراى درى كنده كارى نسبتا قديمى در ايوان غربى است. تاريخ كنده كارىهاى روى در سال 1277 ه .ق را نشان مىدهد.
مسجد گلشن (مسجد آقاشيخ يحيى)
مسجد گلشن در محله راه پشته لنگرود قرار گرفته است.
مسجد حاجى على (سربازار)
مسجد حاجى على در محله بازار لنگرود قرار دارد. اين مسجد نوسازى شده است. حكاكى در مسجد سال 1241 ه .ق را نشان مىدهد.
مسجد حاجى محمدخان امينى
مسجد امينى در راسته زرگرهاى لنگرود قرار دارد و مسجدى بزرگ و پر رونق مىباشد. اين مسجد بوسيله حاج محمد خان (متوفى 1302 ه .ش) تجديد بنا شده و آرامگاه خانوادگى وى نيز در حياط مسجد در اطاقى مىباشد.
مسجد جامع لاهيجان
مسجد جامع لاهيجان در محله ميدان و در كنار بقعه چهار پادشاهان قرار دارد. اين مسجد بنابر قولى يكى از قديمترين مساجد لاهيجان است و به دستور كيا سلطان، محمد كيا در سال 893 ه .ق در مكان آتشكدهاى قديمى بنا شده است. مسجد در سالهاى 1331 ه .ق و 1370 ه .ش بازسازى و توسعه يافته است. در طرف غربى مسجد، مدرسهاى متصل به مسجد قرار دارد. در اين مدرسه چاهى است كه مىگويند امام حسن عليهالسلام از آن چاه براى وضو ساختن آب كشيده است. مردم پول و طلا در چاه مىاندازند و بر لبه آن شمع روشن مىكنند.
مسجد اكبريه
مسجد اكبريه در محله گابنه لاهيجان واقع شده است. بنابر كتيبهاى كه بر ديوار داخلى قرار دارد. اين مسجد در سال 1239 ه .ق در دوره قاجاريه و پادشاهى فتحعليشاه احداث شده است. قسمتهايى از بناى مسجد در زلزله سال 1369 ه .ش تخريب و مجددا مرمت شده است.
مسجد شعربافان
مسجد شعربافان در روباف محله لاهيجان واقع شده. بناى قديمى مسجد را خراب كرده و بنايى جديد به جاى آن ساختهاند. از آثار قديمى اين مسجد مناره هشت ضلعى است با گلدستهاى آجرى، با اين گلدسته از آجر و هرمى شكل است.
مسجد اعرابى
مسجد اعرابى در محله سبزه ميدان لنگرود واقع شده است.
ديگر مساجد عبارتند از:
1ـ مسجد تازه (رشت)
2ـ مسجد استاد رضا (رشت)
3ـ مسجد سرخى (رشت)
4ـ مسجد قديمى چال سرا (شاندرمن)
5ـ مسجد ميرزا على آقا (سيادله شاندرمن)
6ـ مسجد شيخ نشين (شاندرمن)
7ـ مسجد سيد قادر (تالش دولاب)
8ـ مسجد چشمه سرشفارود (تالش دولاب)
9ـ مسجد صيقل سراى پرده سرا (تالش دولاب)
10ـ مسجد ارده رودكنار (تالش دولاب)
11ـ مسجد رودپشت (تالش دولاب)
12ـ مسجد محمد شفيع در شفارود (تالش دولاب)
13ـ مسجد سنگ بست (ماسال)
14ـ مسجد محله ريجان بر (ماسوله)
15ـ مسجد محله سركش عليا (ماسوله)
16ـ مسجد اسد محله (ماسوله)
17ـ مسجد محله كش مرسفلى (ماسوله)
18ـ مسجد قديمى زردل در دهكده زردل (فومن)
19ـ مسجد كولك (فومن)
تكايا و حسينيهها
تكيه مزار سيد ابوجعفر
در محله استاد سراى رشت در كنار مزار سيد ابوجعفر برادر رضايى امام حسين واقع شده اما اكنون از مزار اثرى بر جاى نمانده است.
تكيه صيقلان
تكيه صيقلان در محله صيقلان رشت واقع شده است.
تكيه مستوفى
تكيه مستوفى در محله استاد سرا، در شهر رشت در راه بجاركن ميان راسته مسگر و خيابان مسجد صفى و بادى الله واقع شده است. تكيه در كنار مسجد و مدرسه مستوفى بوسيله ميرزا محمد طاهر مستوفى در سال 1242 ه .ق بنا گرديده است و در سال 1368 ه .ق بوسيله آيت الله لاكانى تعمير شده است.
مصلى رشت
مصلى رشت در زمينى به مساحت 30000 متر مربع بنا شده است. اين مجموعه عظيم به همت امام جمعه رشت آيت الله احسانبخش بنا گرديده است. اولين نماز جمعه در ساختمان نيمه تمام آن در ارديبهشت ماه سال 1367 ه .ش بر پاى گرديده است.
اسامى تعدادى از حسينيهها و تكاياى استان عبارت است از:
1ـ حسينيه اكبريه لنگرود، خ مطهرى، جنب خانه معلم
2ـ حسينيه تابستان املش
3ـ حسينيه آل محمد صلىاللهعليهوآله آستانه اشرفيه، خ نواب صفوى
4ـ حسينيه على اكبر عليهالسلام آستانه اشرفيه، خ وحيد
5ـ حسينيه امام حسن مجتبى عليهالسلام كوچصفهان، خ سردار جنگل
6ـ حسينيه امام حسن مجتبى عليهالسلام رودبار، رحمت آباد
7ـ حسينيه ابا عبدالله عليهالسلام رودبار، وسط بازار جنب پاسگاه
8ـ حسينيه امام حسين عليهالسلام رودسر، خ شهدا
9ـ حسينيه جعفر بن محمد عليهالسلام رشت، سازمان آب
10ـ حسينيه قمر بنى هاشم عليهالسلام رشت، بلوار امام
امامزادها و بقاع متبركه
بقعه امامزاده صالح
بقعه امامزاده صالح در غازيان بندرانزلى واقع است. امامزاده صالح به صورت حرم مستقل داخل مسجدى مجلل و مدرن به همين نام (مسجد امامزاده صالح) قرار گرفته است. ضريحى فلزى مشبك و شيشه بندى شده قبر را در بر گرفته است. امامزاده صالح را از فرزندان امام موسىكاظم عليهالسلام دانستهاند.
بقعه بشمن پير
بقعه بشمن پير در 6 كيلومتر غرب بندرانزلى، سر راه انزلى، آستارا قرار دارد. بناى بقعه بسيار ساده مىباشد. برخى مانند رابينو وى را فرزند شرفشاه عارف مشهور قرن هشتم و برخى نيز وى را برادر او دانسته است.
بقعه بىبى حوريه
بقعه بىبى حوريه كنار جاده انزلى ـ رشت، در مدخل ورودى شهر قرار دارد. بناى بقعه جديد و كف و ديوارهاى آن سنگ مرمر، سقف بقعه هشت ضلعى با كاشيهاى منقوش است. گنبد مدورى كاشيكارى شده بر فراز بقعه قرار دارد و ضريحى مشبك، مطلا و شيشه بندى شده مرقد را پوشانده است و مسجدى زيبا و نوساز در كنار بقعه قرار دارد. بىبى حوريه را از دختران امام موسىكاظم عليهالسلام و خواهر امام رضا عليهالسلام دانستهاند.
مزار پير شرفشاه
بقعه سيد شرفشاه در روستاى دارسرا، 5 كيلومترى شرق رضوانشهر واقع شده است. روستاى مزبور به احترام شرفشاه به روستاى شرفشاه نيز مشهور است. شرفشاه از عرفا و شعرا قرن هشتم هجرى مىباشد. وى داراى ديوانى به زبان گيلكى نيز مىباشد. مردم منطقه به اين بقعه اعتقاد فراوانى دارند. در نزديك مزار شرفشاه بقعه سيده بانو، مادر شرفشاه قرار گرفته است. برخى شرفشاه را از نوادگان امام موسى كاظم عليهالسلام و نسل سيزدهم ايشان دانستهاند.
پير اسد
پير اسد در چران، 11 كيلومترى شمال غربى رضوان شهر واقع شده است. پير اسد از پيران و مشايخ اهل سنت محسوب مىگردد. بناى بقعه از سنگ، گل و چوب و بام آن از حلب سر است. بقعه فاقد صندوق و ضريح است گورى گلى كه نردههاى كوچك چوبى دور آن را فرا گرفته وسط اتاق قرار دارد.
بقعه سلطان سيد محمود
بقعه سلطان سيد محمود از مشايخ صوفيه در قنبرى محله جوكندان، 8 كيلومترى شمال هشت پر، تالش واقع شده است. بناى بقعه تماما از چوب است و ضريحى مشبك صندوق چوبين قبر را فراگرفته است. اطراف بقعه قبرستان قديمى وجود دارد.
بقعه سلطان محمود شاه دينورى
بقعه سلطان محمود شاه در روستاى شاه ميلا رزن (ميل لرزان)، 20 كيلومترى غرب خطبه سرا، در شهرستان تالش واقع شده است. سلطان محمود از فرزندان و نوادگان امام سجاد عليهالسلام و از بزرگان مشايخ صوفيه و اهل سنت معرفى شده است. در گوشهاى از بقعه صندوق چوبى و قديم قرار دارد كه قبر را پوشش داده است.
پشت صندوق با آجر محراب مانندى درست كردهاند كه پائين آن حفرهاى به عمق يك متر به آب مىرسد. نوشيدن آب آن به اعتقاد اهالى درمان بسيارى از بيماريها است. بقعه داراى عباسيه و محلى براى اجتماع مردان و زينبيه، براى بانوان مىباشد.
بقعه امامزاده محمد و هادى (شاه شهيدان)
بقعه امامزاده محمد و هادى در آبادى شاه شهيدان در 50 كيلومترى شمال شرقى رودبار از ييلاقات معروف رودبار مىباشد. مراسم سنتى و معروف «علم واچينى» شاه شهيدان كه هر ساله در اوايل تير در اين عمل انجام مىگيرد، مشتاقان بسيارى را از سراسر ايران به سوى خود فرا مىخواند. بناى بقعه تقريبا 5 ضلعى كه يك ضلع آن به شانه كوه متصل است. ديوارهاى داخلى و بيرونى بقعه داراى نقاشيهاى مذهبى است و صحن بقعه دايره شكل است. امامزاده محمد و هادى را از فرزندان امام سجاد عليهالسلام دانستهاند.
بقعه سيد محمود مرندى
بقعه آقا سيد محمود مرندى نزديك دروازه هرزويل رحمت آباد در شهرستان رودبار واقع شده است. بناى بقعه چهار ضلعى و در ورودى آن دو لنگه است. مرقد سيد محمود مرندى در وسط بنا وتمام آن كاشى كارى است و بر روى مرقد سنگ مرمر سفيد رنگى است كه بر روى آن اين عبارات با خط نستعليق حك شده است: بناى گنبد حضرت قدوة الاوليا و برهان الاتقيا سلطان سيد حاجى محمود مرندى نور الله عبارات روى سنگ گوياى مقام و منزلت سيد محمود مرندى است كه تاريخ آن به سال 998 ه .ق باز مىگردد.
بقعه پير موسى
بقعه پير موسى در دهكده پيرى، 16 كيلومترى شمال رودبار مىباشد. بناى آن چينهاى است و با مسجد محل زير يك سقف قرار دارد. پير موسى را از نوادگان، جابر بن عبدالله انصارى دانستهاند.
بقعه آقا سيد احمد و ابوالقاسم
بقعه آقا سيد احمد و ابوالقاسم در روستاى نهزم، 4 كيلومترى جنوب شرقى شفت قرار دارد بناى اصلى بقعه قديمى ازخارج به شكل مستطيل و از داخل به شكل هشت ضلعى مىباشد كه دو اطاق ديگر در كنار آن قرار دارد. در اطاق هشت ضلعى ضريحى مشبك و خوش طرح قبر امامزادگان را پوشانده است. بر گوشهاى از بام مأذنهاى چوبى ساخته شده كه طرح آن هشت ضلعى است. پوشش سقف سفالين است.
بقعه امامزاده ابراهيم
بقعه امامزاده ابراهيم در محلى به همين نام نزديك روستاى طالقان، 22 كيلومترى جنوب شرقى شفت قرار دارد و از بقاع مشهور گيلان به شمار مىرود و طبيعت زيباى آن مشتاقان را به سوى خود مىخواند. بناى بقعه از سنگ و چوب است كه در سال 1320 ه .ش تغييرات اساسى در آن صورت پذيرفته است. ابراهيم را از فرزندان امام كاظم عليهالسلام دانستهاند.
امامزاده اسحق
امامزاده اسحق در محل جنگلى به نام سياهكوه، 25 كيلومترى جنوب شفت واقع شده است در كنار او، خواهر گرامش فاطمه (خير النساء)، خواهر حضرت معصومه عليهاالسلام از فرزندان امام موسى كاظم مىباشد. بناى اصلى به شكل مربع مستطيل قبر اين خواهر و برادر را در بر گرفته است. در كنار بقعه مسجدى نيز قرار گرفته است. سقف بنا سراسر حلب و دوگنبد بزرگ و كوچك بر بالاى بام نمايان است. ضريح امامزاده فلزى مشبك و شيشهبندى مىباشد.
بقعه سيد ابراهيم و سيد قاسم
بقعه سيد ابراهيم و قاسم در روستاى كانرود، 9 كيلومترى جنوب آستارا سر راه رشت واقع شده است. بناى بقعه نوساز و وسيع است كه داراى چهارپايه اصلى و گنبدى مدور است. ديوار حرم از سنگ مرمر سياه و سقف آن مدور با مقرنسكارى و آينهكارى است و ضريحى فلزى مشبك مرقد امامزاده را پوشانده است. بقعه داراى محلى براى زنان به نام زينبيه و محلى براى مردان به نام عباسيه و زائرسرا مىباشد. اهالى محل معتقدند سيد ابراهيم و قاسم فرزندان امام موسى كاظم عليهالسلام مىباشد.
بقعه پير قطب الدين
بقعه پيرقطب الدين در باش محله باغچه سرا، در 3 كيلومترى شمال غربى شهر آستارا قرار گرفته است پير قطب الدين از مشايخ صوفيه و بزرگان عرفان در منطقه بوده است. بنا به شكل مستطيل، قديمى و از آجر ساخته شده است. صندوقى تختهاى و ساده روى قبر را پوشانده است. سنگى مرمرين مزين به نقشهاى گل و بوته در كفش كن نصب شده كه تاريخ آن 942 ه .ق مىباشد.
بقعه شيخ تاج الدين محمود خيوى
بقعه تاجالدين محمود خيوى در لمير محله آستارا واقع شده است. بناى بقعه مربع شكل و از سنگ و آجر ساخته شده و بر بلندى بنا گنبدى مدور آجر قرار دارد. در اين اطاق سه قبر وجود دارد كه قبر وسط، قبر شيخ مىباشد. سنگ بالاى سر شيخ او را چنين معرفى مىكند: «هذا مرقد الشيخ العالم الفاضل الكامل الزاهد العابد تاج الملة والدين محمود بن الشيخ هدية الخيوى». شيخ در سال 732 ه .ق دارفانى را وداع گفته است.
مقبره شيخ محمود
مقبره شيخ محمود فرزند زبدة الخيوى، در غرب بيجار بين جنوب غربى قريه قلعه روياروى تپهاى مشجر قرار دارد. مقبره داراى گنبدى است و قبر شيخ و فرزندش در مجاورت هم قرار دارد. دور تا دور مقبره را درختان شمشاد فرا گرفته است.
بقعه سيد حمزه و سيد سليمان
بقعه سيد حمزه و سيد سليمان (سلمان) در نفوت لولمان فومن واقع شده است. بناى بقعه اطاقى مستطيلى است و صندوقى نزديك ضلع شرقى و طاقى گهوارهاى و مشبك دارد. سيد حمزه و سليمان را از فرزندان امام موسى كاظم دانستهاند.
بقعه بىبى فاطمه
بقعه بىبى فاطمه مشهور به خير النساء در مغرب شهر صومعه سرا و در انتهاى پارك كودك قرار دارد. مشهور است كه بىبى فاطمه، دختر شيخ عبدالله صومعى و مادر شيخ عبدالقادر گيلانى (موسس فرقه قادريه) مىباشد. همه ساله افراد زيادى از فرقه قادريه، از مناطق كردنشين غرب كشور به قصد زيارت مزار وى به صومعهسرا مسافرت مىكنند و مراسم خاصى در محل مزار بر پا مىدارند.
بقعه آقا سيد ابراهيم و آقا سيد عبدالله
بقعه آقا سيد ابراهيم و عبدالله در روستاى كسما، 4 كيلومترى شهر صومعهسرا قرار دارد. بناى بقعه نسبتا بزرگ و قديمى است. قسمتى از كف آن با كاشىهاى سبز عهد قاجار فرش شده است. يك صندوقى چوبى ساده در وسط ضريح چوبى مشبك و قديمى، قبر امامزادگان را پوشانده است. بقعه در ميان گورستان قرار دارد كه بسيارى از آزاديخواهان نهضت جنگل در آن آرميدهاند. (اين روستا مدتى مركز عملياتى ميرزاكوچك خان بوده است). آقا سيد ابراهيم و عبدالله را فرزندان امام موسى كاظم عليهالسلام دانستهاند.
بقعه آقا سيد جعفر
بقعه آقا سيد جعفر در خيابان جعفرى (ماخوذ از نام سيد جعفر) شهرستان صومعه سرا واقع شده است. بناى جديد بقعه، داراى گنبد كاشيكارى و نماى آن از سنگ مرمر مىباشد. يك ضريح فلزى جديد و مشبك وسط بقعه قرار دارد. در حاشيه بقعه مسجدى ساخته شده است. بقعه از مقبوليت عام اهالى برخوردار است و در ماههاى محرم و صفر به ويژه روزهاى عاشورا و تاسوعا محل برگزارى مراسم عزادارى است، آقا سيد جعفر را از فرزندان امام موسى كاظم دانستهاند.
بقعه امامزادگان ابوالحسن و ابوالفضل
بقعه آقا سيد ابوالحسن و ابوالفضل در روستاى فيلد رودبار واقع شده است. بناى اصلى بقعه مربع شكل است. چهار كنج طاق را با چهار گوشوار پر كرده و طاق مدورى بر اين چهار ديوار زدهاند. سه صندوق آلتكارى كه داخل آلتها را تختههاى ظريف و خوش تراش كار كردهاند و بر روى اين سه مزار قرا گرفته است. درب زيبا و كندهكارى شده بنا را كه داراى قدمت تاريخى بوده به موزه ايران باستان انتقال دادهاند، آقا سيد ابوالحسن و ابوالفضل را از فرزندان امام موسى كاظم عليهالسلام دانستهاند.
بقعه امامزاده ابراهيم
بقعه امامزاده ابراهيم در دامنه كوه مشرف بر دهكده حزويل رحمت آباد قرار گرفته است بناى بقعه به شكل مربع و چهار گوشه بنا را با چهار گوشواره جمع كرده و گنبدى بر آن زدهاند صندوقى ساده بر مزاد امامزاده خود نمايى مىكند، ابراهيم را از فرزندان امام زين العابدين دانستهاند.
بقعه امامزاده حمزه و امامزاده محمد بن حنفيه
بقعه امامزاده حمزه، محمد و هاشم در دهكده بيور زين فاراب عمارلو واقع شده است. در اين بقعه كه امامزاده منسوب به محمد حنفيه فرزند امام على عليهالسلام است فرزندش هاشم و حمزه فرزند امام موسى كاظم عليهالسلام نيز مدفون هستند. بنا از سنگ و گچ و نماى آن آجرى است. طرح بنا هشت ضلعى و در ديوارهاى حرم پنجرههاى ظريف مشبك ديده مىشود. سه صندوق ساده در وسط و ضريح مشبك چوبين آنها را احاطه كرده است.
بقعه آقا سيد حسين
بقعه آقا سيد حسين در سجيران اشكور، در شهرستان رودسر واقع شده است در كنار وى خواهرانش به نامهاى بى بى هيبت و بى بى سكينه به خاك سپرده شدهاند. سه طرف، شرقى، غربى و جنوبى بقعه داراى ايوان است. آقا سيد حسين و خواهرانش را فرزندان امام كاظم عليهالسلام دانستهاند.
امامزاده آقا سيد نصيركيا
امامزاده آقا سيد نصير كيا در قريه كويه سفلى، يكى از بزرگترين امامزادههاى شهرستان رودسر مىباشد. قدمت بقعه به حدود 175 سال پيش باز مىگردد. وجود اين امامزاده در اين منطقه باعث رشد و آبادانى گرديده است. اهالى محل از اين امامزاده معجزاتى نقل مىكنند و در ايام سوگوارى مانند روز تاسوعا و عاشورا از مراكز تجمع عزاداران است. آقا سيد نصيركيا را از نوادگان امام موسى كاظم عليهالسلام دانستهاند.
امامزاده آقا سيد مرتضى و ابراهيم
اين بقعه در ماچيان در 12 كيلومترى جنوب رودسر قرار دارد. بقعه داراى بنايى قديمى است كه در وسط آن يك ضريح بزرگ مشبك و شيشهبندى شده بر روى مرقد امامزادگان قرار دارد. ديوارهاى داخلى و بيرونى بقعه مانند بسيارى از بقاع گيلان نقاشيهاى مذهبى بر روى آن نقش بسته است، امامزاده مرتضى و ابراهيم را از فرزندان امام زين العابدين دانستهاند.
بقعه آقا سيد كاظم
بقعه آقا سيد كاظم در ميان درهاى به نام بابوجان دره واقع شده است. بقعه داراى بنايى ساده است و در وسط بقعه مرقد ساده و تازه سازى با پوشش سياه روى قبر، قرار دارد. ديوارهاى داخلى و بيرونى بقعه با نقاشىهاى مذهبى آراسته شده است. گالشيها در هنگام كوچ لوازم و اثاثيه خود را در اين امامزاده مىگذارند و معتقدند كسى نمىتواند به آن دستبرد بزند. آقا سيد كاظم را فرزند سيد ابراهيم از فرزندان امام موسى كاظم عليهالسلام دانستهاند.
بقعه آقا سيد عبدالله
بقعه آقا سيد عبدالله در روستاى كلرم، در 6 كيلومترى جنوب غربى فومن به ماسوله واقع شده است. در يكى از زواياى بنا، گلدسته زيبايى قرار دارد و در محوطه بنا درخت كهنى وجود دارد. آقا سيد عبدالله را فرزندان امام موسى كاظم عليهالسلام دانستهاند.
بقعه شيخ زاهد گيلانى
مقبره شيخ زاهد گيلانى در سياوه رود آليان فومن واقعه شده است. البته مقبرهاى با شكوه در لاهيجان به نام شيخ تاج الدين ابراهيم ملقب به شيخ زاهد گيلانى وجود دارد. اما برخى مانند قاضى نور الله شوشترى قبر شيخ زاهد را سياوه رود دانستهاند. بقعه شيخ زاهد داراى بنايى بسيار ساده است.
بقعه عون بن محمد حنفيه
بقعه عون در ماسوله جنب مسجد جامع قرار گرفته است. با توجه به نوشتههاى روى سنگ قبر كه پس از برداشتن ضريح و صندوق قبر نمايان شده عون را عالمى عامل و لقب داده و فرزند محمد حنفيه از نوادگان حضرت على عليهالسلام دانسته است.
بقعه آقا سيد حسين و آقا سيد ابراهيم
بقعه آقا سيد حسين و ابراهيم در محله فشكالى، شهرستان لنگرود قرار دارد. ظاهرا اين بقعه مدفن سيد حسين كيا و سيد محمد كيا ـ پسران سيد على كيا ـ مىباشد كه آنها را از نوادگان امام موسى كاظم عليهالسلام مىدانند.
بقعه دوازده تن
بقعه دوازده تن در ملاط 4 كيلومترى جنوب لنگرود قرار دارد. اين بقعه مدفن 12 تن از سادات كيايى است كه بر بخش شرقى گيلان حكومت مىكردند. اين سادات به خاطر اينكه وطن آنها ملاط بوده به سادات ملاطى نيز معروف هستند. مطابق شجرهنامه موجود در بقعه اين دوازده تن عبارتند از: سيد على و سيد محمد از نوادگان امام زين العابدين عليهالسلام، سيد يوسف، يونس، حسن، مظفر، موسى، حيدر، صالح، اسكندر، خاور، ابوذر از پسران امام محمد باقر عليهالسلام. گور دوازده تن در دو رديف در اين بقعه هست.
بقعه آقا سيد جواد
بقعه آقا سيد جواد در دهكده موبندان لنگرود واقع است. آقا سيد جواد را از فرزندان امام كاظم عليهالسلام دانستهاند.
امامزاده سيد جلال الدين اشرف
سيد جلال الدين اشرف فرزند امام موسى كاظم عليهالسلام مىباشد و شهرى كه هم آستانه اشرفيه نام دارد به پاس مقبره ايشان به آستانه اشرفيه شهرت پيدا كرده است. وى در اوائل قرن چهارم مىزيسته و با امام رضا عليهالسلام همراه ساير علويان به ايران آمده و پس از شهادت امام رضا عليهالسلام همراه ساير علويان به گيلان متوارى شده است و پس از مرگ و يا شهادت در قصبهاى به نام «كوچان» كه بعدا به آستانه اشرفيه مشهور شده دفن شده است.
امامزاده آقا سيد محمد
امامزاده سيد محمد فرزند امام صادق عليهالسلام مىباشد. بقعه در شمال غربى آستانه بر سر راه گورستان مشهور به «وادى» است.
امامزاده سيد محمد
بقعه امامزاده سيد محمد در روستاى پينچا در 5 كيلومترى جنوب آستانه اشرفيه قرار دارد. امامزاده سيد محمد را از فرزندان امام صادق دانستهاند.
بقعه امامزاده هاشم
بقعه امامزاده هاشم در 32 كيلومترى جنوب رشت، بر سر راه رشت به قزوين بر فراز تپهاى قرار گرفته است. هاشم از نوادگان محمد حنفيه فرزند امام على عليهالسلام مىباشد. بناى بقعه به وسيله منوچهر خان معتمد الدوله تعمير اساسى شده است. در جنگ جهانى اول انبار مهمات روسها در بالاى تپه منفجر گرديد و بناى امامزاده را ويران نمود. آخرين بار پيش از انقلاب اسلامى بناى باشكوهى بر آن ساخته شد و هر چند در اثر زلزله 31 خرداد 1369 صدمه ديد وليكن تأسيسات بقعه شامل بازارچه، مهمانسراى چند طبقه، مسجد باشكوه، پاركينگ و پارك و تأسيسات مربوط به آن شامل كتابخانه، مجموعه ادارى، غسالخانه، كشتارگاه و درمانگاه مىباشد.
بقعه امامزاده عبدالله (آقا سياهپوش)
امامزاده عبدالله معروف به آقا سياهپوش واقع در بخش موازى رشت قرار گرفته است. وى را فرزند امام موسى كاظم عليهالسلام دانستهاند.
امامزاده سيد دانيال
مرقد سيد دانيال در داخل مسجدى به نام خشت مسجد بخش كوچصفهان (كوچسفهان) قرار دارد. مرقد امامزاده داراى صندوقى است. امامزاده دانيال را از نوادگان امام موسى كاظم عليهالسلام مىدانند.
امامزاده سيد فخرالدين (آفخر)
امامزاده سيد فخرالدين فرزند ابوالقاسم از فرزندان امام زينالعابدين عليهالسلام مىباشد. اين بقعه در محله آفخر در شهر رشت قرار دارد.
بقعه دانا على
بقعه دانا على با بنايى باشكوه در محله چمار سراى رشت واقع شده است. دانا على در تقوا و پرهيزكارى از نوادر روزگار خود بوده است. وى در استان گيلان داراى ارادتمندانى است كه هر روزه در بقعه وى حضور پيدا مىكنند.
بقعه چهار پادشاهان
اين بقعه در محله ميدان نزديك مسجد جامع شهر لاهيجان واقع شده است. در اين بقعه چهار تن از سادات كيايى آرميدهاند. يكى از مدفونين، سيد رضى كيا پادشاه گيلان است و سه تن ديگر سيد خوركيا (متوفى 647 ه .ق) و سيد على (متوفى 791 ه .ق) و سيد رضى كيا (متوفى 829 ه .ق) مىباشند. در ايران بويژه گيلان معمول بوده كه اولياء و پيشوايان دين و عرفاى نامى را پادشاه مىناميدند بدين جهت نام چهار پادشاه را بر اين مكان نهادهاند.
بقعه آقا مير شهيد
بقعه احمد بن امام موسى كاظم عليهالسلام (مشهور به ميرشهيد)، در محله اردو بازار لاهيجان قرار دارد. مير شهيد از فيروزكوه به لاهيجان مهاجرت و در همانجا وفات يافته است.
بقعه ميرجمالالدين
بقعه ميرجمالالدين فرزند امام موسى كاظم در لاهيجان قرار گرفته است. نزديك بقعه مسجدى است كه درى از ايوان غربى بقعه به اين مسجد باز مىشود. اسامى تعداد ديگرى از امامزادگان عبارت است از:
آستانه اشرفيه
1ـ بقعه آقا سيد ركابدار آستانه اشرفيه، دهستان كسيم بالا
2ـ آقا سيد محمد آستانه اشرفيه، نياكو
3ـ سيد عبدالرضا آستانه اشرفيه، گاو چراه
4ـ سيد حسين آستانه اشرفيه، كته شعت آبادان
5ـ سيد محمد يمن آستانه اشرفيه، خيابان داخل بالا
6ـ سيد عبدالرحمان داخل آستانه اشرفيه، خيابان داخل پائين
7ـ امير سلطان آستانه اشرفيه، امير هندو
8ـ سيد ابو جعفر آستانه اشرفيه، بندر كياشهر
9ـ سيد ذكريا آستانه اشرفيه، لفوت
10ـ سيد حميد آستانه اشرفيه، فوشازده
بندر انزلى
1ـ آقا سيد محمد نجفى بندرانزلى، سامانسر
2ـ بقعه آقا سيدطاهر و آقا سيدمظفر بندرانزلى، طالب آباد
3ـ آقا سيد ابراهيم بندرانزلى، روستاى كوچك محله
4ـ بقعه سيد آسيه بندرانزلى، روستاى قارپور
5ـ بقعه آقا سيد ابراهيم بندرانزلى، روستاى سنگاچين
6ـ بقعه سيد عزيز بندرانزلى، روستاى حسن رود
7ـ آقا سيد خرم كياء بندرانزلى، ليچاركى حسن رود
تالش
1ـ آقا سيد قربان تالش، نوكنده
2ـ سلطان سيد نيكر تالش
3ـ امامزاده سيد صالح تالش
4ـ سيد قاسم تالش، شفا رود
5ـ سيد رضا تالش، هره دشت
رشت
1ـ آقا سيد عباس و اسماعيل رشت خ مطهرى، ساغريسازان
2ـ امامزاده هارون رشت، محله آتشگاه
3ـ آقا سيد ابراهيم رشت، بلوار امام خمينى
4ـ آقا سيد محمود حجتيه شالكو رشت، خ شهدا، كوچه فرهنگ دين
5ـ بقعه مير محمد فشتكه رشت، روستاى فشتكه خمام
6ـ آقا سيد محمد رضا رشت، لشت نشأ
7ـ آقا سيد سياهپوش رشت، سنگر
8ـ سيد عبدالله و ذكريا رشت، خشكبيجار، روستاى بسته ديم
9ـ امامزاده حسن، رشت، خمام
10ـ امامزاده قاسم رشت، پيشهور
رودبار
1ـ امامزاده ابوطالب رودبار، روستاى كلشتر
2ـ امامزاده عبدالله و قاسم رودبار، ليالشكل
3ـ امامزاده طيب و طاهر رودبار، پاكده
4ـ امامزاده طاهر رودبار، منجيل
5ـ امامزاده حمزه رودبار، لوشان
6ـ امامزاده محمد و محمود رودبار، روستاى شيخ على ترسه
7ـ امامزاده اشرف الدين رودبار، عمارلو، روستاى چمل
8ـ امامزاده احمد و محمد رودبار، عمارلو، روستاى ناوه
9ـ بقعه پير خير الدين رودبار، روستاى نقلبر
10ـ بقعه نور العرش رودبار، عمارلو، روستاى نور العرش
رودسر
1ـ آستانه سيد ابوالحسن رودسر، كوه گرده كول
2ـ آستانه گاچاور رودسر، املش زر بيجار
3ـ آستانه سيد ابراهيم رودسر، چافجير
4ـ آستانه سيد عمران رودسر، املش جور كلايه
5ـ آستانه سه برادران رودسر، جواهر دشت ساهكلرود
6ـ بقعه هفت امام رودسر، رود بارك اشكور ييلاق
7ـ امامزاده سيد محمد رودسر
8ـ بقعه سيد معين و مبين رودسر، املش
9ـ امامزاده سيد عبدالله رودسر، چينيجان
10ـ امامزاده سيد ابراهيم و الياس رودسر، پى نور سُمام
صومعه سرا
1ـ امامزاده سيد ابراهيم و سليمان صومعهسرا، روستاى دهنده
2ـ آقا سيد ابراهيم صومعهسرا، گوراب زر ميخ
3ـ سيد زكى صومعهسرا، مناره بازار
4ـ سيد عباس صومعهسرا، سياه تن
5ـ مهر على و رضا على صومعهسرا، شالشما
6ـ آقا سيد شفيع صومعهسرا، شاندرمن
7ـ عليقلى و زينعلى صومعهسرا، پشتير گوراب زر ميخ
8ـ سيد ابو جعفر صومعهسرا، گيشه خاله شاندرمن
9ـ بقعه سيد صالح صومعهسرا، خشتا مرج
10ـ مير شمسعلى صومعهسرا، روستاى پشير رحيم آباد
فومن
1ـ بقعه سيد حنفيه فومن، پيش مسجد آليان
2ـ بقعه شاه ميرزا آقا فومن، روستاى شكالگوراب
3ـ بقعه سيد سرا فومن، گشت رودخان
4ـ سيد فاطمه فومن، مرخان
5ـ امامزاده احمد فومن، شفت
6ـ آقا سيد يعقوب فومن، گوراب
7ـ آقا سيد ابوالقاسم فومن، شفت
8ـ عون بن محمد بن على فومن، شهرك ماسوله
9ـ امامزاده اسحق فومن، شفت نصير محله
10ـ امامزاده سبز قبا فومن، روستاى شنبه بازار
لاهيجان
1ـ بقعه سيد حسين لاهيجان، كوه بيجار
2ـ بقعه مير شمس الدين لاهيجان، اردو بازار
3ـ پور نور لاهيجان، تموشل
4ـ سيد ابراهيم و سيد اسماعيل لاهيجان، برفجان
5ـ سيد شفيع لاهيجان، بيجار
6ـ بابا ولى لاهيجان، ديلمان
7ـ بقعه سيد محمد صالح و سلطان حسين لاهيجان، لمش
8ـ بقعه سيد حمزه و هارون لاهيجان، پاشاكى
9ـ سيد محمد و سيد اسماعيل لاهيجان، طالشكول
10ـ سيد هادى لاهيجان، ديلمان ـ ميكال
لنگرود
1ـ بقعه آقا سيد خليل لنگرود، راه پشته
2ـ آقا سيد محمد تقى لنگرود، كوشالشاد
3ـ آقا سيد حسن لنگرود، ديوشل
4ـ آقا سيد حسين لنگرود
5ـ آقا سيد محمد لنگرود، سفيد آستانه
6ـ شاه اولياى وليسه لنگرود، شلمان، روستاى وليسه
اماكن دينى اقليتها
كليساى ارامنه رشت
كليساى قديمى ارامنه رشت در محله بازار سراى قزوينيان بوده است. در خيابان سعدى نيز كليساى جديدى ساختهاند. كليساى جديد در اراضى مدرسه قديم ارامنه است. سنگ قبرهايى در فضاى بيرونى كليسا قرار دارد كه بر روى يكى از آنها سال 1911 م. حك شده است.
كليساى ارامنه بندرانزلى
ارامنه بندرانزلى در سال 1183 ه .ق با جمعيت 45 خانوار كه بسيارى از آنها تجار تابع روس بوده، داراى كليسا بودهاند. در اوايل سلطنت ناصرالدين شاه در اثر آتش سوزى كليساى آنان از بين رفت و كليساى جديدى به جاى آن بنا كردند. امور كليسا به وسيله يك كشيش اداره مىشود.
