امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان کهگیلویه و بویراحمد
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
منابع
مسحدها و حسینیه ها
بر اساس آمار سال 1378، در اين استان 533 مكان مذهبى شامل 284 باب مسجد و مصلا، 230 زيارتگاه امام و امامزاده و بقاع متبركه،19 باب حسينيه وجود داشته است.
1ـ مسجد صاحب الزمان ياسوج
2ـ مسجد امام حسن عسگرى عليهالسلام ياسوج
3ـ مسجد امام حسين عليهالسلام ياسوج
4ـ مسجد سيدالشهدا عليهالسلام ياسوج
5ـ مسجد حضرت ابوالفضل العباس عليهالسلام ياسوج
6ـ مسجد چهارده معصوم عليهالسلام ياسوج
7ـ مسجد گردوه ياسوج
8ـ مسجد گنجه بزرگ ياسوج
9ـ مسجد سرفارياب چرام
10ـ مسجد جامع چرام
11ـ مسجد شهدا چرام
12ـ مسجد صاحب الزمان(عج) چرام
13ـ مسجد اميرالمؤمنين(ع) لنده
14ـ مسجد امام خمينى(ره) لنده
15ـ مسجد امام حسين عليهالسلام سوق
16ـ مسجد حضرت ابراهيم عليهالسلام كهگيلويه
17ـ مسجد سادات دهدشت
18ـ مسجد صاحب الزمان(عج) دهدشت
19ـ مسجد امام رضا عليهالسلام دهدشت
20ـ مسجد صاحب الزمان(عج) باشت
21ـ مسجد سيدالشهدا عليهالسلام باشت
22ـ مسجد المهدى(عج) باشت
23ـ مسجد امام حسن مجتبى عليهالسلام گچساران
24ـ مسجد امام جعفر صادق عليهالسلام گچساران
25ـ مسجد موسى بن جعفر عليهالسلام گچساران
26ـ مسجد شهيد قدوسى گچساران
27ـ مسجد امامزاده جعفر عليهالسلام گچساران
28ـ مسجد امام على عليهالسلام گچساران
29ـ مسجد امام حسن عليهالسلام گچساران
30ـ مسجد جامع سى سخت سى سخت
امام‌زاده‌ها و بقاع متبركه
در اين استان بقعههاى مورد احترام و امامزادههاى بسيارى هست كه از نظر تاريخى به سه دسته تقسيم مىشوند:
الف) گروهى كه به اعتبار اسناد و مدارك مضبوط همراه حضرت احمد بن موسى كاظم عليهالسلام به منظور تبليغ احكام اسلامى و ديدار با حضرت امام رضا عليهالسلام از طريق عراق و خوزستان به فارس آمدهاند و در نواحى فارس به شهادت رسيدند.
ب) گروهى كه در زمان خلافت عباسيان در گرما گرم نهضت تشيع و پس از آن به اين سامان پناهنده شده و به شهادت رسيدهاند و يا پس از امامت در اين نواحى وفات يافتهاند.
ج) دستهاى كه در زمان حكومت اتابكان لر به نام «گروه هاشمى و عقيلى» از شبه جزيره عربستان يا نواحى شام و عمان و عراق به ايران مهاجرت نموده و در اين ولايت وفات نمودهاند.
مردم بومى با سادگى، خلوص، صداقت و راستى به اين زيارتگاهها و نيايشگاهها مىآيند و در خلوت و تنهايى، به دور از خودنمايى و مردم فريبى به راز و نياز مىپردازند، آنها به باورهاى مذهبى خود و به آيين مسلمانى اعتقاد راستين دارند و براى هر يك از اين نيايشگاهها و زيارتگاهها، سرگذشتى و تاريخى و داستانى را معتقدند كه بيشتر اساطيرى و كهن دارد.
بناى همه اين زيارتگاهها ساده و با معمارى روستايى و بدون تزئينات كه داراى يك اطاق با يك يا دو مدخل است يا چند سنگ كوچك و بزرگى بر سر تپهاى، در ته درهاى، در كنار درختى و يا سرچشمهاى به صورت منظم يا نامنظم چيده شدهاند.
بقعه شاهزاده حسن ياسوج
اين بقعه در شمال شهر ياسوج بعد از روستاى مريونى كه در آغاز تنگ مريون واقع است با بنايى ساده به ميانه قبرستانى قرار دارد. در كنار اين اطاقك گلين درختى سبز و پر شاخ و برگ، سايه گسترده است كه آن را چش ميز، مىنامند.
ظاهرا اين درخت، از خانواده درختان زبان گنجشك جنگلى است ولى مردمان اين دره مىگويند كه در اين سامان مانند اين درخت را نديدهاند و اين خود دليلى بر تقديس آن درخت و اعجاز امامزاده حسن مىدانند.
بقعه امامزاده قاسم
در شمال غرب ياسوج در آبادى «گوشه»، بقعه ساده گلين و روستايى وجود دارد. مردم مىگويند كه اين بقعه امامزاده قاسم است و آن امامزاده روحانى در پانزده كيلومترى ياسوج در جادهاى كه به بابا ميدان مىرود در كنار رودخانه در زير درخت بلوطى از نظرها ناپديد شده است.
نقطهاى را كه امامزاده قاسم در آن ناپديد شده «بلى هوشا» مىنامند. بلى به معناى بلوط و هوشا يعنى حصار بندى، بمانند ديوار يا سنگ چين. بلى هوشا به معناى حصار بلوط است و معتقدند بر روى سنگى كه امامزاده قاسم خوابيده و سپس ناپديد گشته است، آثار بدنش در حالت خوابيده نمايان است.
بقعه امامزاده پهلوان
بقعه در دل كوه بيرون از جاده اصلى ياسوج وجود دارد كه به آن امامزاده پهلوان مىگويند. اين امامزاده تنها از يك اطاق و گنبد تشكيل شده است. ديوار خارجى وسط گنبد با گچ سفيد شده است. در مجاورت بقعه، سنگ مزارهاى زيبايى مشاهده مىشود كه بر روى آنها نوشتهها و نقوشى به جا مانده است.
بقعه بىبى حكيمه
بقعه امامزاده بىبى حكيمه واقع در بين راه گناوه و گچساران به جهت قدمت بناى آن، مورد توجه بوده و همواره زائران و معتقدان زيادى دارد. اين بقعه از يك اتاق، رواق و بارگاه بزرگى تشكيل شده است. امامزاده بىبى حكيمه به روايتى دختر امام جعفر صادق عليهالسلام است.
ضريح اين امامزاده سالهاى قبل مرمت شده و در مجموع شكل بنا به صورت طبيعى در دل كوه و در حفرهاى قرار گرفته است. در نزديكى امامزاده چشمه آب گرمى وجود دارد كه زائران براى شنا از آن استفاده مىكنند و نه تنها مردم منطقه؛ بلكه در طول سال از سراسر ايران و به ويژه از نقاط مختلف جنوب كشور و حتى از كشورهاى حاشيه خليج فارس نيز به ويژه در ايام نوروز براى زيارت بارگاه امامزاده بىبى حكيمه مشرف مىشوند.
امامزاده على عليهالسلام
بقعه امامزاده على عليهالسلام در محلى به نام سادات ـ كه قبلاً چرام نام داشت ـ در حدود هفتاد كيلومترى شمال خاورى شهرستان ياسوج واقع است. آرامگاه امامزاده على عليهالسلام در ارتفاعى حدود پنجاه مترى در سمت جنوب غربى و مشرف به روستاى امامزاده على (سادات) قرار دارد. شيوه معمارى آن مربوط به دوران صفويه است.
امامزاده محمد بن عيسى
در ارتفاع كوه دار و روستاى آن، در مجاورت شهرك قديم لارندان باشت در دوازده كيلومترى شمال شرقى «تل چغاد»، بقعه امامزادهاى به نام سيد محمد عليهالسلاموجود دارد. اين امامزاده در حدود پنجاه سال پيش بناى محقرى داشته كه در سالهاى اخير بازسازى شده است. در كنار امامزاده يك درخت سرو بزرگ و تنومند قرار دارد. قطر اين درخت هفت متر و ارتفاع آن حدود پنجاه و دو متر است.
امامزاده بابا احمد
بقعه اين امامزاده در حدود شصت كيلومترى شمال غربى شهرستان بهبهان و در دو كيلومترى كت بهمئى قرار دارد. اين امامزاده به داشتن كرامات و معجزات معروف است.
امامزاده عباس
بقعه امامزاده عباس حدود يك كيلومترى جاده ارتباطى گچساران به بهبهان، در صحراى ليشتر قرار دارد كه محليان آن را امامزاده شاه عباس مىگويند.
امامزاده سيد محمد
در روستاى تراب وسطى، در بيست كيلومترى جنوب شرقى شهرستان دهدشت، امامزادهاى وجود دارد كه مردم منطقه آن را امامزاده سيد محمد زرين كمركيا مىخوانند. ميرزا حسين كظمائى بهبهانى، كه از اصحاب مطالعه و تحقيق در سوابق امامزادگان است، سيد محمد را از فرزندان امام موسى كاظم عليهالسلام و از خانواده زرين كمركيا دانسته است.
امامزاده جعفر
در شهر ابنوران (آبدالان) و در دشت وسيع آن، ميان ويرانههاى شهر قديم، بقعه امامزاده جعفر عليهالسلام قرار دارد كه مردم آن ديار، مكان بناى آن را جاى يكى از آتشكدههاى اين ناحيه مىدانند. شكل بناى ساختمان امامزاده جعفر مخروطى است. بناى ساختمان امامزاده را متعلق به دوران سلجوقيان تا پايان صفويان دانستهاند.
امامزاده سيد جمال الدين
اين امامزاده كه مردم منطقه آن را به اسم امامزاده «سيد تلخه» نيز مىخوانند، در شهرك قديمى «كيليان» حدود سى كيلومترى شمال خاورى دو گنبدان (گچساران) واقع است. سبك بناى امامزاده را مربوط به دوره صفويه دانستهاند.
امامزاده پنجه خل
در شهر قديمى و تاريخى دهدشت آثار معمارى بسيار زيبايى از دوران صفويه بر جا مانده كه تا كمر در خاك نشستهاند و بيننده را كنجكاوانه به ديدار فرا مىخوانند. در ميان بافت قديمى اين شهر، گنبد چندين امامزاده جلب توجه مىكند كه در كمال زيبايى و سادگى ساخته و پرداخته شدهاند. امامزاده پنجه خل يكى از امامزادههاى اين منطقه است. ساختمان اين امامزاده از چند طبقه تشكيل شده است. امامزاده حياطى بسيار زيبا دارد كه حوضى تراشيده از سنگ در وسط آن است. در قسمتى از محوطه آن نيز چندين مزار قديمى وجود دارد كه در گذرگاه زمان به فراموشى سپرده شده است. سر درِ امامزاده كتيبه حجارى شدهاى است كه بر روى آن با خطى بسيار خوش آيات قرآن كريم حك شده است. ستونهاى متعدد، اتاق را جلوهاى خاص بخشيده است. مزار امامزاده در وسط اتاق قرار دارد و روى آن را نيز با پارچهى سبز رنگى پوشانيدهاند.
بقعه خضر
در بخش غربى شهر دهدشت بقعهاى معروف به «خضر» وجود دارد. اين زيارتگاه جايگاه حاجت خواهان و معتقدان محلى است. ساختمان آن چهار گوش و كوچك است كه چندين بار بازسازى شده است.
بقعه امامزاده چله خان
اين امامزاده در مرده شهر دهدشت واقع شده است. بناى امامزاده تركيبى از يك اتاق بزرگ كه ويران شده، يك محوطهاى در زير گنبد و يك اتاق پهلويى است كه از سنگ ساخته شده است. گنبد امامزاده از خارج به شكل كندو است و اين شكل بام سازى مقابر در خوزستان نيز معمول بوده است. جدار داخلى گنبد با گچبرىهايى تزئين شده است. اطاقى كه به وسيله گنبدى نوك تيز (هرمى) پوشيده شده، در شمال سه پنجره داشته است كه اكنون مسدود شده است. يكى از نردههاى مرمرى پنجرهها با تزئينات ستارهاى شكل هنوز باقى مانده است.
امامزاده عبدالله
بين راه ياسوج در روستايى به نام نقاره خانه، بقعه و مزار امامزاده عبدالله واقع شده است. اطراف آن را مزارهايى با قدمت بسيار زياد فرا گرفته است. نقوش بسيارى بر روى سنگ قبرها حجارى شده كه اينك نيز مشهود است. علائم و نشانههاى سنگ قبرهاى پيرامون اين امامزاده نشانگر جنس مدفون و مقام شجاعت مردان در نبردها مىباشد.
تعدادى ديگر از امامزادگان اين استان عبارتند از:
امامزاده فرجالله عليهالسلام سادات شهرستان ياسوج
امامزاده عبدالله عليهالسلام سادات شهرستان ياسوج
امامزاده سيد محمد عليهالسلام شهرستان سى سخت
امامزاده عبدالله قلات شهرستان قلات
امامزاده بىبى زهرا خاتون عليهاالسلام روستاى كره
امامزاده ابراهيم عسگر كريك
امامزاده قياس عليهالسلام محمود آباد
امامزاده بابا حاجى بابا حاجى
امامزاده غالب سيلاب كلوار
امامزاده محمد طاهر عليهالسلام لوداب
قدمگاه اميرالمؤمنين عليهالسلام گچساران ـ بى بى جان آباد
امامزاده كاكا مبارك گچساران ـ بى بى حكيمه
امامزاده بى بى كريمه گچساران ـ ديل
امامزاده شاه زينعلى گچساران ـ شاه زينعلى
امامزاده ضامن عليهالسلام (سيد سراج الدين) گچساران ـ امامزاده ضامن
امامزاده سيد شمس الدين عليهالسلام گچساران ـ باشت
امامزاده سلطان محمود شاه عليهالسلام گچساران ـ بيدك عليا
امامزاده ميرجوهر عليهالسلام گچساران ـ باشت ـ عرف
امامزاده شاه زينعل العابدين گچساران ـ كله گون
امامزاده بى بى حميده خاتون عليهاالسلام گچساران ـ مارين
امامزاده آقا مير عليهالسلام شهرستان كهگيلويه
امامزاده سيد ابراهيم و سيد اسد الله عليهالسلام شهرستان بهمئى
امامزاده امير شهريار عليهالسلام شهرستان چرام
امامزاده بابا احمد عليهالسلام شهرستان كيكك
امامزاده خديجه عليهاالسلام شهرستان كيكك
امامزاده شاه مشعل فشيان
امامزاده سيدعبدالصالح عليهالسلام سياه شير
امامزاده گلبار عليهالسلام دانيال طوج
