امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان کرمان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
محتویات |
منابع
نخستين مسجد در كرمان [در بين سالهاى 21 تا 24 ه .ق] همزمان با فتح كرمان در زمان خليفه دوم، در نساء نرماشير به وسيله منصورالدين بنا گرديد. همچنين وقتى عبدالله بن عامر در سال 31 ه .ق براى فرو نشاندن شورش كرمانيان به كرمان عزيمت نموده بود، پس از فرو نشاندن شورش، مسجدى در بم به نام مسجد حضرت رسول بنا كرد و پارهاى از چوب درختى كه مؤمنين در زير آن با پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم] بيعت رضوان] بيعت كرده بودند در محراب آن مسجد قرار داده.
در طول دورههاى مختلف تاريخى مساجد باشكوهى در استان كرمان بنا شده است.
بر اساس آمار مربوط به سال 1375، اين استان داراى 1827 مسجد بوده است و قدمت برخى از اين مساجد همانند مسجد امام خمينى (ملك سابق) قرن پنجم هجرى مىرسد.
مسجدها و حسینیه ها
برخى از مساجد شهرستان كرمان عبارتند از:
1ـ مسجد صاحبالزمان: در دامنه كوه صاحب الزمان كرمان.
2ـ مسجد گنجعلى خان: شمال شرقى ميدان گنجعلى خان در كرمان.
3ـ مسجد وكيل: در مجموعه وكيل در كرمان.
4ـ مسجد جامع كرمان: در سال 750 ه .ق ساختمان آن به پايان رسيده است.
5ـ مسجد ملك (امام خمينى(ره)) قدمت اين مسجد به قرن پنجم هجرى باز مىگردد.
6ـ مسجد چهل ستون: اين مسجد متعلق به فرقه شيخيه است و در خيابان شريعتى شهر كرمان واقع است.
7ـ مسجد پامنار در كرمان متعلق به قرن هشتم هجرى است.
برخى از مساجد شهداد عبارتند از:
مسجد ياغ شوه، مسجد جامع، مسجد حسينيه،
مسجد غلامعلى، مسجد محمد ابراهيم، مسجد ملاعلى،
مسجد سركش، مسجد عقبه، مسجد على رجب،
مسجد شاه پرى، مسجد زرند و مسجد تاج آباد.
برخى از مساجد سيرجان عبارتند از:
مسجد بالا قلعه، مسجد توت سياه، مسجد حاج سبزعلى،
مسجد صفرى، مسجد حاج غلامحسين، مسجد صاحب الزمان،
مسجد زيدآباد، مسجد محمد آباد، مسجد جعفر آباد،
مسجد نصرت آباد، مسجد كران، مسجد محمديه،
مسجد اميرالمؤمنين، مسجد سعادت آباد، مسجد كهن توت و مسجد پاريز.
برخى از مساجد عمده رفسنجان عبارتند از:
مسجد حاج شريف، حاج على اكبر، حاج محمد على،
صابرى، حسن، مشايخ،
خير انديش، محمد تقى خان، بىبى سكينه،
كوچك، حاج رجب على، حاج على،
عباس آباد، مهدى آباد، دين آباد،
داودان، گلو سالار، خاقان،
ملا مهدى، على آباد، حاج محمد خليل و لطفعلى. برخى از مساجد مهم شهرستان زرند عبارتند از:
مسجد بالا، بازار، جامع،
قلعه و پايين شهر.
برخى از مساجد بم عبارتند از:
مسجد سعدالدوله، وكيل، سيد،
ارگ، قصر حميد، رسول،
ميرزا آقا جان، باغ خان، حسين اسماعيل و مسجد كشمشك.
برخى از مساجد جيرفت عبارتند از:
مسجد جامع، عمرو ليث و مسجد سجاد.
كهنوج نيز داراى يك مسجد جامع مىباشد.
مسجد سيان و جامع نيز از مساجد منوجان كهنوج است.
از مساجد بردسير مىتوان از مسجد جامع بردسير واقع در مركز شهر و مسجد جامع قربت العرب در منطقه قربت العرب نام برد.
استان كرمان در سال 1375، داراى 221 حسينيه، 5 فاطميه، 16 مهديه و 13 زينبيه و حيدريه و غيره بوده است.
همچنين اين استان در اين سال، داراى 184 تكيه ثابت بوده است.
در زرند، حسينيه قلعه، حسينيه سقاخانه و حسينيه بازار وجود دارد.
حسينيه الزهراء در محل خواجه خضر كرمان مىباشد. اين حسينيه قبلاً تكيه و مسجدى بوده است. قسمتى از تكيه آن بازسازى شده و به نام حسينيه الزهرا ناميده شده است.
در جيرفت يك حسينيه وجود دارد و نيز 2 باب مهديه در شهر كرمان فعالند.
تكيه امام حسين؛ تكيه ابوالفضل؛
تكيه سرسبيل موسى بن جعفر و تكيه سيدالشهدا در شهر كرمان فعاليت دارند.
امام‌زاده‌ها و بقاع متبركه
استان كرمان داراى 97 زيارتگاه و امامزاده، 155 نظرگاه و قدمگاه و 60 زيارتگاه بزرگان دين مىباشد.
در اين قسمت به شرح برخى از اين اماكن متبركه اشاره مىكنيم:
امامزاده زيد
امامزاده زيد در شهداد كرمان واقع شده است. بناى امامزاده به ويژه گچ كارى زير سقف قديمى، آن را در عداد هنرهاى ممتاز معمارى اسلامى قرار داده. امامزاده زيد را از منسوبان امام رضا عليهالسلام دانستهاند.
امامزاده شاهزاده حسين
مقبره شاهزاده حسين در جوپار كرمان قرار دارد. مردم كرمان شاهزاده حسين را فرزند امام موسى الكاظم عليهالسلام و برادر امام رضا عليهالسلام مىدانند و معتقدند كه آن حضرت در اثر ظلم حكومت عباسيان به كرمان گريخته و به وسيله مأمورين حكومت عباسى در جوپار كرمان به شهادت رسيده است. امامزاده شاهزاده حسين در نزد مردم كرمان داراى اهميت خاصى است و در ايام سوگوارى و اعياد مذهبى از مكانهاى تجمع مردم مسلمان كرمان مىباشد. معمولاً مردم براى برآورده شدن حاجات خود، براى امامزاده نذر مىنمايند.
بناى امامزاده از يادگارهاى دوران صفويه مىباشد.
امامزاده سيد محمد
امامزاده سيد محمد در شهرستان بردسير واقع شده است. برخى وى را از فرزندان امام موسى الكاظم عليهالسلام و برخى نيز وى را از فرزندان امام حسن مجتبى عليهالسلام مىدانند. در سالهاى گذشته به علت استقبال گسترده مردم، بقعه قديمى امامزاده تخريب و بناى باشكوهى به جاى بناى قديمى ساخته شده است. از اين امامزاده كراماتى ديده شده است.
امامزاده عبدالله
مقبره امامزاده عبدالله، از معروفترين مكانهاى زيارتى زرند، در روستاى مطهرآباد، در پنج كيلومترى جنوب زرند واقع شده است. در مورد نسب امامزاده اطلاعات روشنى در دست نيست، ولى برخى او را همان خواجه ابورضا (از مشايخ صوفيه) مىدانند كه در جوانى كشته شده است. اين زيارتگاه در روزهاى عزادارى به ويژه در روز دهم محرم محل اجتماع عزاداران است. برخى قدمت بناى زيارتگاه را هزار ساله دانستهاند.
امامزاده على
بقعه امامزاده على، فرزند ابراهيم بن محمد، فرزند امام موسى الكاظم عليهالسلام در نه كيلومترى جنوب شرقى سيرجان، در كنار قلعه سنگ واقع شده است. (مقبره محمد، جد بزرگوار او در كنار قبر احمد بن موسى (شاه چراغ)، قرار دارد و به حضرت ميرسيد محمد مشهور است.)
اين امامزاده از بقاع متبركه مشهور استان و داراى موقوفات فراوانى مىباشد. مرحوم حجهالاسلام و المسلمين فلسفى واعظ مشهور از جمله كسانى بودند كه با سخنرانىهاى خود در سيرجان مردم را به تعمير و بازسازى امامزاده تشويق نمود و اينك آن بناى باشكوه بر تارك استان كرمان مىدرخشد.
امامزاده سليمان شاه
در مغرب كوهبنان آرامگاه وجود دارد كه مردم محل آن را امامزاده سليمان، برادر امام رضا عليهالسلام مىدانند. آيهالله ميرجهانى او را از نوادگان على بن ابىطالب عليهالسلام مىداند كه به وسيله خوارج در كوهبنان كشته شده و بر ديوار اين مزار همين شجرهنامه ثبت شده است. برخى نيز سليمان شاه را از اقطاب صوفيه دانستهاند.
مقبره عباسعلى
عباسعلى از سادات طباطبايى تبريز است كه به همراه، عباس ميرزا وليعهد [فتحعلىشاه] به كرمان آمده و در همانجا از دنيا رفته است. مقبره عباسعلى در محله چوپان محله كرمان قرار دارد. برخى از مردم كرمان معتقدند در مقبره عباسعلى، سر عباس بن على عليهالسلام از شهيدان بزرگ كربلا در اين محل مدفون شده است. مقبره عباسعلى از مزارات مورد علاقه كرمانيها محسوب مىشود.
مقبره سيد علوى
مقبره سيد عبدالله علوى از سادات رفسنجان و مدرسان مدرسه گنجعلىخان در خيابان شاهپور سابق جنب مسجد آقا على واقع شده است. سيد علوى در حمله آقا محمد خان قاجار به كرمان كشته شد. در كنار قبر سيد چند قبر ديگر وجود دارد كه صاحبان آن شناخت شده نيستند. مقبره سيد علوى، از اماكن زيارتى مردم كرمان و محل رجوع ارباب حاجت است.
بارگاه مشتاق على شاه (سه گنبد)
مقبره مشتاق على شاه، از اكابر صوفيه در ميدان مشتاقيه كرمان واقع شده است. مشتاق على شاه در نيمه اول قرن سيزدهم هجرى به وسيله مخالفانش كشته شده است. در كنار مشتاق على شاه، حاج ملا رضا همدانى مشهور به كوثرعلى شاه از شيوخ اين سلسله و شيخ اسماعيل مدفون هستند. در دوران صدارت ميرزا آقاسى با كمكهاى وى بارگاه باشكوهى بر مزار مشتاق على شاه و كوثرعلى شاه بنا گرديده است. بر سر قبر هر يك از اين سه تن، گنبدى بنا شده است و اين مزارات به سه گنبد نيز مشهور است.
قبر آقا
قبر آقا، محل دفن حاج سيد جواد شيرازى از علماء بزرگ در شهر كرمان مىباشد. حاج سيد جواد پس از قتل و غارت كرمان به وسيله آقا محمد خان، به دعوت حاكم كرمان، ابراهيم خان ظهيرالدوله به كرمان آمد و در مسجد جامع كبير كرمان به امامت جماعت و ارشاد مردم پرداخت. قبر وى اكنون از بناهاى زيبا و داراى رواقهاى متعدد مىباشد و عالمان بزرگى در جوار او مدفون هستند.
مقبره شاه نعمتالله ولى
مقبره عارف مشهور و مؤسس فرقه نعمتاللّهيه «شاه نعمت الله ولى» (730ـ834 ه .ق) در ماهان كرمان واقع شده است. شهر ماهان به دليل وجود خانقاه و آرامگاه شاه نعمتالله، در ايران و ساير كشورها مشهور است. بناى نخستين آرامگاه شاه نعمتالله در سال 840 ه .ق به وسيله احمد شاه دكنى از پادشاهان بهمنى دكن و از مريدان او ساخته شده است و بعدها بخشهاى ديگرى از بقعه به بناى اصلى افزوده شده است.
بقعه پير جارسوز
بقعه پير جارسوز، مشهور به «پير برحق» از بناهاى باستانى پر ارزش قرن هشتم هجرى، در بردسير كرمان واقع است. برخى نيز اين بقعه را آتشكده زرتشتيان دانستهاند كه بعدها محل سكونت عارفان قرار گرفته است. در بقعه پيرجارسوز سه قبر وجود دارد كه صاحبان آن به درستى مشخص نيست اما آنان را از عرفا دانستهاند.
گنبد آخوند
آرامگاه هدايت على شاه، معروف به «محمد شهيد كوهبنانى» از عارفان قرن سيزدهم هجرى، در كوهبنان واقع شدهاست. اين مقبره در دوره قبل از انقلاباسلامى تعمير و مرمت شدهاست.
بىبى حيات
امامزاده بىبى حيات در روستاى بىبى حيات، در بين راه زرند و خنامان رفسنجان قرار دارد. اهالى محل معتقدند بىبى حيات از دختران موسى بن جعفر مىباشد. در گذشته انبوهى از زايران در فصل تابستان به زيارت اين امامزاده مىشتافتند و مردها به جز سادات حق ورود به حرم را نداشتند زيرا معتقد بودند اگر مردى وارد حرم شود كور مىشود.
مقبره خواجه على حسن
مقبره خواجه على حسن از عارفان قرن پنجم، در نصرآباد سيرجان واقع شده است. آستانه خواجه على، از اماكن زيارتى مردم سيرجان و محل برآورده شدن حاجات مردم است. قبر شاه شجاع مظفرى در جوار قبر خواجه على قرار دارد. از ديگر مزارات كرمان مىتوان از امامزاده احمد، امامزاده حمزه، امامزاده سيد على و امامزاده پير شاه غيب نام برد.
اماكن دينى اقليتها
1ـ آتشكده آذريان در خيابان زرسيف خيابان برزوآميغى
2ـ آتشكده محله شهر در خيابان شهيد باهنر، محله شهر(مخروبه)
3ـ آتشكده محله دولت خانه در خيابان فلسطين، محله دولت خانه
4ـ زيارتگاه آب مراد در حومه شهر كرمان
5ـ زيارتگاه بابوكمال در حومه شهر كرمان
6ـ زيارتگاه پيرسر در حومه شهر كرمان
7ـ زيارتگاه حشيه شهر دوش در حومه شهر كرمان
8ـ زيارتگاه شاه آدرايزد در گبر محله
9ـ زيارتگاه شاه استاد ايزد در گبر محله
10ـ زيارتگاه شاه مهر ايزد در باغچه بداغ آباد
11ـ زيارتگاه شاه هرام ايزد در خيابان شهيد دادبين
12ـ زيارتگاه شاه و همن اشامسپند در گبر محله
13ـ زيارتگاه شاه هرات، حومه شهر كرمان
14ـ زيارتگاه شيخ على بابا، حومه شهر كرمان
15ـ زيارتگاه كوه بريده، حومه شهر كرمان
16ـ زيارتگاه كوه تندرستون، شهر كرمان.
17ـ پيرغيب، پيرمراد و پير سبزپوشان:
اين سه مكان، زيارتگاه زرتشتيان مىباشد. اين سه از پيران مقدس زرتشى به شمار مىروند و قبر آنان در گبر محله كرمان واقع شده است.
