امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان کردستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
منابع
توسعه دين و مذهب و رشد افكار دينى در گرو فعال بودن اماكن مربوط به دين و مذهب است. استان كردستان بر اساس آمار سال 1379 داراى 1881 مسجد (280 مسجد در شهر و 1601 مسجد در روستاها)، 118 خانقاه (51 خانقاه در شهر و 67 خانقاه در روستا)، 62 بقعه و زيارتگاه (35 بقعه و زيارتگاه در شهر و 27 بقعه و زيارتگاه در روستا)، 11 حسينيه، 1422 محل برگزارى نماز جمعه (10 محل در شهر و 1412 محل در روستاها) بوده است.
شهرستان سنندج داراى 507 مسجد، شامل 139 مسجد در نقاط شهرى و 468 مسجد در نقاط روستايى مىباشد.
مسجدها و حسینیه ها
برخى از مساجد اين شهرستان عبارتند از:
مسجد رشيد قلعه بيگى سنندج
اين بنا در مجموعه بازار سنندج واقع گرديده و از آثار دوره قاجاريه است كه احتمالا به جاى مسجدى از دوره صفويه بناگرديده است. اين مسجد مشتمل برسر در ورودى، صحن نسبتا وسيع و مشجر، شبستان زمستانى و تابستانى مىباشد.
مسجد حاج على
اين مسجد در بازارچه مسجد والى قرار دارد و مشهور به مسجد ملااحمد قيامتى نيز مىباشد وى از جمله اشخاص فاضل و دانشمند بود كه از علماى بزرگ سنندج به حساب مىآمد.
مسجد ملاشمس الدين
در نزديكى خانقاه شيخ معتصم بود. اين مسجد در سال 1317 تا 1325 ويران و جز ديوار خراب آن آثارى باقى نمانده بود. در سال 1325 توسط حاج حسين رزدارى كه از دراويش قادرى بود، بازسازى شد.
مسجد حاج شيخ محمد بخارائى
واقع در كوچه دباغ زاده و پايينتر از امامزاده پير عزيز الله در سال 1360، به همت اوقاف و افراد خيّر بطور زيبايى بازسازى شد.
مسجد حاج اولى كنعان
واقع در سمت شمال خيابان سيروس است.
مسجد محمد كريم داداش
واقع در خيابان سيروس كه به مسجد بازار هم مشهور است.
مسجد دو در حاج عبدالكريم
واقع در محله پير محمد كه به سبك مساجد قديم ساخته است.
مسجد شيخ بابا
اين مسجد در قديم تكيه و خانقاه شيخ بابا بوده و حضرت شيخ عبدالله كوسه نخستين بار كه به اين شهر نقل مكان نمودند. در اين مسجدو خانقاه رحل اقامت افكندند.
مسجد والى
نام ديگر اين مسجد دارالامان مىباشد.
مسجد جامع سنندج
اين مسجد را مسجد دارالاحسان مىگويند كه يكى از زيباترين هنر معمارى ايران محسوب مىشود. مسجد جامع سنندج در سال 1227 ه .ق با همت امان الله خان اردلان والى بزرگ و حاكم كردستان و معمارى مهندسان اصفهان ساخته شده است.
مسجد ملا ويسى يا آقا حبيب الله شعبانى
بانى مسجد ملا ويسى بوده و اين مسجد به علت داشتن چشمهاى پر آب و مصفا هميشه آباد و معمور بود.
مسجد وزير
در قلعه چهارلان واقع گرديده اين مسجد هم قديمى و به سبك قديم باقى مانده كه چند تن از وزيرىها در آن مدفونند.
مسجد مولانا
اين مسجد بنام مسجد معتمد نيز خوانده ميشود كه در قلعه چهارلان اين مسجد در جوار مسجد حاج سيد ابراهيم قرار دارد.
مسجد وكيل السلطان
اين مسجد در انتهاى بازارچه وارسته است كه به سبك مساجد قديم ساخته شده و بانى آن آقاى وكيل السلطان بودهاند.
مسجد حاج شيخ محمد باقر
در محله قطار چيان داراى شبستان و حجرههاى متعدد است اين مسجد به علت موقعيت خوب عمومى آن و رعايت نظافت از مساجد پر رفت و آمد محسوب مىشود.
مسجد شريعت مدار
در سرازيرى پير عمر كوچه بن بست حاج محمد صلاصى بازرگان واقع است. اين مسجد حدود سال 1330 بنا شده است. بانى آن شيخ محمد امين شريعت مدار بوده كه از بزرگان اين ديار محسوب مىشده است.
مسجد قوله يا علا مؤمن
اين مسجد در كوچه داروغه و در ابتداى محله قطار چيان قرار دارد.
مسجد پير عمر
در اين محل امامزاده پير عمر مدفون است. پير عمر فرزند يحيى از فرزندان منتسب به حضرت على عليهالسلام است.
مسجد دو درب ميان قلعه
در كوى ميان قلعه و نخستين محل از ايجاد شهر سنندج است. اين مسجد به مسجد حسنى خانم و مسجد در وزير و مسجد ميان قلعه مشهور است.
مساجد شهرستان سقز
شهرستان سقز داراى 325 مسجد شامل 52 مسجد در نقاط شهرى و 275 مسجد در نقاط روستايى مىباشد. بعضى از مساجد اين شهرستان عبارتند از:
مسجد جامع
مسجد جامع سقز توسط مجيدخان سردار در عهد ناصرالدين شاه قاجار بنا شده است.
مسجد دو مناره
مسجد دومناره (ديمه كاران) در سقز مربوط به عهد افشاريه و اوايل زنديه مىباشد.
ديگر مساجد شهرستان سقز عبارتند از:
مسجد پير غزايى، مسجد حضرت ابوبكر،
مسجد حضرت عمر، مسجد شافعى،
مسجد النبى، مسجد دارالسلام،
مسجد فاروقيه، مسجد حضرتخديجه عليهاالسلام،
مسجد حضرت عايشه، مسجد خلفاى راشدين،
مسجد دارالصفا، مسجد حضرت اسماعيل
مساجد شهرستان بانه
شهرستان بانه داراى 202 مسجد، شامل 32 مسجد در نقاط شهرى و 170 مسجد نقاط روستايى مىباشد.
برخى از اين مساجد عبارتند از:
مسجد جامع، مسجد قاضى،
مسجد خان، مسجد ملاكريم،
مسجد حاجى ويسى، مسجد سادات آباد،
مسجد شيخ فرج، مسجد توكلى و مسجد خدرى.
حسينيهها
اين استان داراى 11 حسينيه مىباشد كه در شهرستان قروه 4 باب و در شهرستانهاى ديگر استان هر كدام داراى يك حسينيه وجود دارد.
در ايام سوگوارى شهادت سرور و سالار شهيدان امام حسين عليهالسلام در شهر سنندج مراسم ويژه عزادارى و نوحه خوانى در حسينيه اين شهر برگزار مىگردد كه در فضايى روحانى و با شركت عموم مردم اينكار صورت مىگيرد. لازم به ذكر است كه حسينيه سنندج در خيابان طالقانى پائينتر از سازمان دخانيات استان كردستان قرار گرفته است.
در ضمن اين استان داراى تعداد 24 تكيه ثابت مىباشد كه اسامى تعداد از تكاياى آن عبارت است از: تكيه شيخ عبدالله كوسه، تكيه شاطر سيد يا شيخ فرج، تكيه خليفه فتاح، تكيه شيخ هادى، تكيه شيخ عبدالكريم، تكيه حاج سيد وفا، تكيه سيد توفيق، تكيه خليفه حبيب الله شيدا.
امام‌زاده‌ها و بقاع متبركه
استان كردستان داراى 62 بقعه و زيارتگاه است كه 35 مورد آن در نقاط شهرى و 27 مورد آن در نقاط روستايى مىباشد. بقاع متبركه شهرستانهاى استان عبارت است از:
1ـ زيارتگاه هاجر، خاتون در سنندج
گفته شده اين بانو خواهر امام رضا عليهالسلاماست. در كنار اين محل زيارتى، مسجدى بزرگ به همين نام بر پا شده است. مراسم تاسوعا و عاشوراى حسينى با آئينهاى ويژه در اين محل برگزار مىشود. زيارتگاه هاجره خاتون در خيابان طالقانى سنندج واقع شده است.
2ـ امامزاده پير عمر
بقعه امامزاده عمر بن الحسين در خيابان امام خمينى شهر سنندج واقع شده است و گنبد و بارگاهى دارد. اين امامزاده به پير عمر معروف است. مدرسه علميهاى نيز در جوار اين امامزاده وجود دارد. بعضى اين امامزاده را پسر اميرالمؤمنين على عليهالسلام دانسته و بعضى پسر على بن الحسين عليهالسلام و برخى پسر امام كاظم عليهالسلام مىدانند. اين امامزاده از مشهورترين زيارتگاههاى كردستان و غرب ايران است.
3ـ امامزاده بابا گورگور
امامزاده سيدجمال الدين، موسى الرضا معروف به باوه گرگر در شهرستان قروه واقع شده است. مدفن اين امامزاده در جاى بلندى قرار دارد و چشمههاى آهك ساز فراوانى اطراف آن قرار دارد. برجستگى بزرگى به نام اژدها كه از آهك طبيعى ساخته شده در اطراف اين امامزاده وجود دارد.
4ـ امامزاده پير محمد
امامزاده محمد بن عمر يحيى، مشهور به پير محمد، فرزند پير عمر، در ميدان نبوت شهر سنندج در بالاى تپه و گورستان پير محمد واقع شده است. ساختمان جديد امامزاده از تمام نقاط شهر ديده مىشود.
5ـ امامزاده عبدالله
اين امامزاده از نوادگان امام هادى عليهالسلام است و فرزندانش نيز در روستاهاى اطراف سنندج مدفون هستند، ساختمان بقعه امامزاده قديمى است.
6ـ زيارتگاه حمزه عرب در قله كوه حمزه عرب بيجار.
7ـ بقعه امامزاده صاحبه خاتون، واقع در حد فاصل كوههاى گراچقاوده بنه در بيجار.
8ـ مقبره ايوب انصارى، در كوه باش بيجار.
9ـ گنبد پير صالح در روستاى قشلاق بيجار.
10ـ مقبره سيد خضر و سيد محمد سعيد در قاضى قوشچى بيجار.
11ـ مقبره امامزاده عقيل در جنوب شهر حسن آباد كرانى بيجار.
12ـ امامزاده سيد مسيّب. سيد شكر، امامزاده ابراهيم و اسماعيل و امامزاده سيد ميرجعفر در اطراف بيجار.
13ـ زيارتگاههاى پير غذايى، پير ميكائيل، پير محمد، پير شلامى، شخص كبود سوار در سقز.
14ـ بقعه شيخ مصطفى نقشبندى در سقز.
15ـ آرامگاه پيريوس در روستاى پيريوس سقز.
16ـ آرامگاه امام در كوهى در اطراف آبادى چاغرلو از توابع سقز.
17ـ مرقد شيخ مولانا باوى در آبادى مولانا از توابع سقز.
18ـ مرقد شيخ ابراهيم بستى در روستاى بست سقز.
19ـ مرقد شيخ عبدالقادر در دوز غدره در اطراف سقز.
20ـ زيارتگاه اصحاب در دامنه كوه ميراجى مريوان.
21ـ مقبره پير شاليار در دامنه كوه ميراجى مريوان.
22ـ مقبره ملاقطب در مريوان.
23ـ مقبره پيرمراد در بانه.
24ـ مقبره سيد احمد در روستاى ساوان بانه.
25ـ مقبره شيخ ابراهيم در روستاى بوئين سفلى بانه.
26ـ مرقد سورين در روستاى سورين بانه.
27ـ مقبره پيرشاليار در روستاى اورامانات تخت.
در اين روستا مراسم آيينى پيرشاليار به مناسبت ازدواج افسانهاى او با دختر پادشاه به مدت دو هفته از دوم بهمن ماه برگزار مىشود ولى مراسم آن پيوسته نيست و فقط در روزهاى چهارشنبه و پنج شنبه برپا مىشود.
