آداب و رسوم و آئین‌ها در استان خوزستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
براى شناخت مردم هر مرز و بوم بايد فرهنگ عامه آن ديار مورد بررسى قرار گيرد.
مطالعه آداب و آيين جشنهاى ملى و مذهبى، ما را به احوال و افكار و ذوق مردم آشنا مىسازد و در لابهلاى فرهنگ مردم، ما با بسيارى از نكات ظريف ادبى، اجتماعى، اخلاقى و انتقادى آگاه مىشويم.
بررسى فرهنگ عامه يكى از زمينههاى پژوهش مردم شناختى است. كتابها، نوشتههاى كهن و برگزارى جشنهاى قومى به مثابه ميراثهاى فرهنگى به جاى مانده زمينه پژوهش دوباره پديده فرهنگى فراهم نموده است.
آداب و رسوم ملى و مذهبى اقليتهاى دينى
صابئين مندائى كه پيروان حضرت يحيى مىباشند در شهرهاى اهواز، خرمشهر، سوسنگرد، بستان و آبادان پراكندهاند.
غسل تعميد
يكى از مراسم مذهبى صابئيون غسل تعميد است. اين مراسم در روز يكشنبه در آب جارى انجام مىشود. اين عمل از اركان مهم دين مندائى است و تا زمانى كه يك فرد غسل تعميد را بجا نياورد، جزو جامعه مندائيان به شمار نمىآيد.
مراسم عروسى صابئين
ابتدا چند نفر از طرف داماد به خواستگارى عروس مىروند. پس از توافق طرفين، مجلس جشنى در خانه عروس برپا مىشود و خانواده داماد براى عروس شيرينى مىبرد. جشن عروسى يك هفته در خانه داماد برپاست.
روز عقد روز يكشنبه است و قبل از طلوع آفتاب روز يكشنبه عروس به خانه داماد برده مىشود. در اين روز مراسم غسل تعميد براى عروس و داماد اجرا مىشود. عروس و داماد در خانه با حضور روحانى غسل تعميد را بجاى مىآورند. در اين هنگام روحانى سه نوبت جمله «اشمند هى و مندهى» يعنى به نام خدا را تكرار و عروس نيز اين ذكر را ادا مىكند و در سه نوبت زير آب مىرود.
پس از پايان عقد و غسل تعميد عروس به خانه مىرود و پس از پوشيدن لباسهاى فاخر به اتاق مخصوص راهنمايى مىشود و داماد نيز اين تشريفات را بجا مىآورد.
در اتاق مخصوص سفرهاى چيده شده و هفت كاسه گلى كه در آنها پياز، ماهى، فندق، كشمش، خرما و سيب زمينى نهاده شده روى سفره گذاشته شده است.
سه نفر روحانى در اين اتاق بى سقف حضور دارند و داماد نيز حاضر مىشود و مجددا صيغه عقد جارى مىشود و روحانى بزرگ عروس و داماد را به هم نزديك كرده و سر آنها را به شدت به هم مىكوبد. عروس و داماد به اتاق ديگر رفته و تا يكشنبه ديگر نبايد اتاق را ترك كنند.
زايمان
وقتى كه زنى صبى وضع حمل نمود، به مدت چهل روز نجس محسوب مىشود و بايد در اين مدت به تنهايى در اتاق زندگى كند و غذا را نيز حتى از فاصلهاى دور در اختيار او قرار مىدهند.
پس از سپرى شدن اين مدت، مادر با لباس سفيد بچه را بغل مىكند و در حضور روحانى در آب فرو مىرود. پس از آن مادر و فرزند پاك شدهاند و مىتوانند در جمع حضور يابند.
طلاق
در دين مندايى طلاق وجود ندارد. اما اگر يكى از زوجين خيانت كند، دزدى نمايد و يا دروغ بگويد، زن و مرد بدون صيغه خاصى از هم جدا مىشوند و زمانى كه يكى از آنها ازدواج نمود، طلاق حاصل شده است.
اعياد صابئين
صائبين داراى چهار عيد مىباشند:
1ـ دهواربا ـ يا عيد بزرگ، اول مرداد ماه.
2ـ عيد شيشان (روز ششم مرداد به مدت پنج روز).
3ـ عيد دهوا حونينا ـ يا عيد كوچك، آبان ماه.
4ـ عيد پروانا ـ يا پنجه (عيد مقدس)، اولين روزهاى بهارى فروردين ماه.
صابئين هر ماه را سى روز در نظر مىگيرند و بنابراين دوازده ماه شامل 360 روز مىشود.
پنج روز باقى مانده از سال را پنجه مىنامند و مراسم قربانى و تعميد دسته جمعى را در اين روزها انجام مىدهند.
صابئين روز يكشنبه هر هفته را تعطيل مىدانند و مراسم تعميد هفتگى در اين روز انجام مىگيرد.
مراسم تدفين و ترحيم صابئين
وقتى كه فردى صابئى در حال احتضار باشد غسل مىكند. پس از غسل، كفن سفيد مىپوشد و رو به شمال، «ستاره جدى» قرار داده مىشود.
پس از مرگ، جسم نجس است و هر كس دست بزند بايد غسل كند. پس از دعا و انجام مراسم خاص مرده در قبر دفن مىشود.
مرده را به پشت و در قبر مىخوابانند در حالى كه سر او رو به جنوب و پاهايش به طرف شمال باشد. دهان مرده را مىگشايند و تكه سنگ كوچكى داخل آن مىگذارند. سپس بر او خاك مىريزند.
تمام افراد شركت كننده در مراسم تدفين بايد غسل نمايند. مراسم ختم و سوگوارى به مدت 45 روز برگزار مىشود و هر روز بين فقرا غذا توزيع مىكنند.
مراسم عزادارى را حرام مىدانند و عزاداران بايد لباس سفيد بپوشند. چون معتقدند لباس سياه روح مرده را عذاب مىدهد.
