آداب ویژه ماه مبارک رمضان در استان یزد
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
مردم يزد مايحتاج ماه مبارك رمضان را قبل از فرارسيدن اين ماه تهيه مىكنند. از اين ميان برنج غذاى اصلى در ماه مبارك است. در ميان حبوبات عدس بيشترين مصرف را دارد و در بين يزدىها معروف است: «در ماه رمضان هر كس بايد هفت من عدس بخورد».
در اكثر نقاط ايران روز آخر ماه شعبان را روز «كلوخ اندازان» مىگويند. در اين روز ضمن اينكه مردم دور هم جمع مىشوند و به شادى و شادمانى مىپردازند، خود را براى ماه رمضان آماده مىكنند.
يزدىها روز كلوخ اندازان را «كولوغ اندازون» مىگويند. در اين روز اغلب مردم به گردشگاههاى اطراف شهرها مىروند و به شادى مىپردازند. يكى از متداولترين غذاهاى اين روز در يزد «شولى» است. شولى نوعى آش است و انواع مختلف دارد، از جمله «شولى آرتك»، «شولى پَرُوك»، «شولى چغندر» و ... .
عدهاى ديگر از مردم مقيد هستند كه روز آخر ماه شعبان را روزه بگيرند و به استقبال ماه مبارك رمضان بروند و در حال حاضر اين رسم شايعتر است.
در ايام ماه رمضان، در اغلب مساجد و تكايا و بسيارى از خانهها ختم قرآن برگزار مىشود. محل برگزارى ختم قرآن مردها اغلب در مساجد است. معمولاً بعد از نماز صبح يا ظهر و يا عشا اغلب آنهايى كه در نماز جماعت شركت مىكنند دور تا دور مسجد مىنشينند و ختم قرآن را آغاز مىكنند. محل برگزارى ختم قرآن زنانه در خانه زنان مومنه يا به نوبت در خانه شركتكنندگان است و اغلب مجالس صبحها كه زنان فراغت بيشترى دارند برگزار مىشود.
افطارى دادن يكى از رسوم پسنديده اين ايام است، آنهايى كه در مسجد نماز جماعت مىخوانند، اغلب در همان مسجد بين دو نماز روزه خود را باز مىكنند و هر شب از طرف كسانى كه نذر دارند يا قصد افطارى دادن را دارند خرما و شيرينى بين نمازگزاران تقسيم مىكنند. يزدىها معتقدند هنگام افطار بهتر است هر كس سر سفره خودش باشد زيرا اگر بر سر سفره ديگران بنشينند ثواب روزه آن روز به ميزبان مىرسد، از طرف ديگر بسيارى از مردم يزد آرزو مىكنند براى افطار، ميهمان داشته باشند تا اجر بيشترى ببرند. برخى از مساجد يزد نيز داراى موقوفاتى است كه بايد براى افطارى دادن مصرف شود.
شبهاى نوزدهم، بيست و يكم و بيست و سوم ماه مبارك رمضان را شبهاى احيا مىگويند. در اين شبها شيعيان تا سحر به عبادت و خواندن قرآن و دعا مشغولند. در استان يزد به جا آوردن غسل در شبهاى احيا از كارهاى حتمى است. آنهايى كه قصد برگزارى مراسم احيا را دارند قبل از غروب آفتاب به حمام مىروند و غسل مىكنند. شب بيست و سوم بسيارى از افراد علاوه بر غسل اول شب، يك مرتبه نيز آخر شب غسل به جا مىآورند و عقيده دارند اين غسل ثواب بسيار دارد. شبهاى احيا روزه داران پس از خواندن نماز مغرب و عشا چون شبهاى ديگر افطار مىكنند. در اين شبها غذاهاى مخصوصى مىخورند تا از نظر عاطفى آمادگى پيدا كنند.
يكى از چيزهايى كه خوردنش در شبهاى احيا مستحب است، عدس است و عقيده دارند كه عدس رقت قلب مىآورد و اشك چشم را زياد مىكند. همچنين معتقدند خوردن عدس باعث زياد شدن دوستى على عليهالسلاممىشود.
پس از صرف افطار و كمى استراحت آنهايى كه قصد شب زندهدارى و راز و نياز با خداوند دارند براى احيا به مسجد مىروند. دعاهايى كه در شب احيا مىخوانند عبارتند از: دعاى افتتاح، دعاى توسل، جوشن كبير و جوشن صغير.
از ميان اين ادعيه، دعاى جوشن كبير مشهورتر و متداولتر است. آخرين عمل در شبهاى احيا قرآن به سرگرفتن است كه با تشريفات خاصى برگزار مىشود. چراغ مسجد خاموش مىشود و پس از سخنرانى واعظ مراسم احياء قرآن به سرگرفتن آغاز مىشود و حاضران در حالى كه از گناهان خود استغفار مىكنند، قرآنها را بر سر مىگيرند.
