رده:آثار و بناهای تاریخی و گردشگری استان کرمانشاه

جاذبه‏هاى طبيعى كرمانشاه

سرابها:

الف) سراب نيلوفر: (جاده كرمانشاه ـ كوزران)

ب) سراب ياورى: (جاده كرمانشاه ـ روانسر)

ج) سراب خضرزنده: (سه راه اصلى كرمانشاه ـ سنندج، كيلومتر 18).

د) سراب نوژى وران: در (جاده بيستون ـ سنقر، كيلومتر 15).

ه) سراب بندعلى: (تلاب هشيلان)

و) سراب صحنه.

چشمه‏ها:

1ـ چشمه‏هاى آبگرم تنك حمام: بين سرپل ذهاب و قصر شيرين

2ـ چشمه آب معدنى امام حسن.

غارها:

1ـ غار قورى قلعه: طولانى‏ترين غار ايران است كه بر بالاى كوه قلعه گور واقع در 27 كيلومترى شهرستان پاوه در نزديكى روستاى قورى قلعه مى‏باشد.

2ـ غار جوجار: واقع در كوه پراو.

3ـ غار عسل: در ديواره كوه بيستون.

4ـ غار كاوات: واقع در شمال روستاى شبانكاره جوانرود.

5ـ غار كبوتر: روستاى ميانراهان.

6ـ غار مردوزان و غار مرخرل و غار انار: در روستاى سنقرآباد بيستون.

7ـ غار حاجى: در روستاى كله جوب دينور.

8ـ غار سيد شهاب: در دهستان ميانراهان.

9ـ غار طويله سوراخ: در روستاى بيلوار قله شاخانى.

10ـ غار كنشت: در روستاى كنشت.

11ـ غار آواز: در دو كيلومترى جاده سنقر به كرمانشاه، روستاى چشمه سهراب.

پاركها:

رديفنوع پاركنام پاركآدرس

1جنگلىبيستونشهرستان كرمانشاه

2شهرىطاق بستان شرقىشهرستان كرمانشاه

3شهرىطابق بستان غربىشهرستان كرمانشاه

4شهرىشهداشهرستان كرمانشاه

5شهرىــشهرستان كرمانشاه

6شهرىوليعصرشهرستان كرمانشاه

7شهرىشهردارىشهرستان كرمانشاه

8شهرىپارك شيرينشهرستان كرمانشاه

9شهرىكودكان خيامشهرستان كرمانشاه

10شهرىميدان بارشهرستان كرمانشاه

11شهرىدرخشانشهرستان كرمانشاه

12شهرىپارك شهرصحنه

13جنگلىجنگلىصحنه

14شهرىپارك شهرسنقر

15جنگلىجنگلىسنقر

16جنگلىجنگلىهرسين

رديفنوع پاركنام پاركآدرس

17شهرىپارك شهرهرسين

18جنگلىجنگلىروانسر

19جنگلىپارك خرمكنگاور

20جنگلىجنگلىاسلام آباد غرب

21جنگلىپارك شهراسلام آباد غرب

22جنگلىجنگلىشهرستان سرپل ذهاب

23شهرىپارك شهرشهرستان سرپل ذهاب

24شهرىپارك شهرشهرستان گيلانغرب

25شهرىپارك شهرپاوه

مأخذ: اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامى، نگاهى اجمالى به موقعيت و امكانات فرهنگى، اجتماعى استان كرمانشاه، ص 25.

جاذبه‏هاى تاريخى:

بقعه سيده فاطمه: جنب ميدان آزادى

مقبره محمدعلى بهبهانى (آل آقا): خيابان آرامگاه

مقبره فاضل طوسى: شهرك كيان‏شهر

مقبره امام حسن مجتبى عليه‏السلام كوچكه: خيابان جليلى.

مقبره مولانا عبدالله بن الحاج محمد تونى بشروى.

مقبره ابودجانه: روستاى ريجاب.

مقبره احمدبن اسحاق: ابتداى جاده سرپل ذهاب به رليره.

مقبره بابا يادگار: روستاى بان زرده.

بقعه اويس قرنى: 45 كيلومترى شمال غرب جاده كرمانشاه ـ پاوه.

مسجد ريجاب.

مسجد جامع كرمانشاه.

مسجد عمادالدوله: در كرمانشاه.

تكيه بيگلربيگى: در خيابان اصلى كرمانشاه.

تكيه معاون الملك: كرمانشاه، خيابان شريعتى، خيابان حداد عادل.

غار پراو

غار بيستون

نقش آنوبانى‏نى

مجسمه هركول

دكان داود

كتبيه بيستون

معبد آناهيتا

طاق گرا: گردنه پاطاق

طاق بستان: شهر كرمانشاه

پل بيستون: شهر كرمانشاه

كاروانسراى بيستون: شهر كرمانشاه

كاروانسراى ماهيدشت

چهارتاقى (چهار قاپو): قصر شيرين

استان كرمانشاه در سال 1376 داراى پنج هتل دو ستاره، سه هتل يك ستاره و 24 مهمانپذير بوده است. در مجموع اين اماكن داراى 500 اتاق بوده و آماده پذيرايى از گردشگران و ميهمانان بوده‏اند. تمام اين هتلها و مهمانپذيرها در شهر كرمانشاه واقع هستند.

آثار و بناهاى تاريخى

الف) شهرستان اسلام آباد غرب

ـ تپه چغاگاوانه

اين تپه با ارتفاعى حدود 25 متر در وسط شهر اسلام‏آباد بين خانه‏هاى مسكونى قرار گرفته است. 109 تپه در ضمن خيابان كشى و خانه‏سازى از بين رفته و وسعت كنونى آن 10000 مترمربع است. در حفاريهاى تپه اشيائى با خط ميخى بابلى به دست آمده و بناهايى نيز در خاكبردارى تپه كشف گرديده است. با توجه به آثار مكشوفه در اين تپه، مى‏توان قدمت آن را بين سده نهم و اواسط سده هفتم قبل از ميلاد تخمين زد.

ـ قلعه يزدگردى

بقاياى يك قلعه بزرگ و مستحكم نظامى كه در محل آن را قلعه يزدگردى مى‏نامند، در شرق روستاى بان زرده بر فراز يكى از قلل مرتفع كوه دالاهو ديده مى‏شود. بناى قلعه دوطبقه بوده و هم‏اكنون قسمت بيشتر آن باقى مانده است.

ـ نقاره‏خانه

نقاره‏خانه در دو كيلومترى قلعه يزدگردى واقع است. اين بنا متعلق به دوره ساسانى است. نقاره‏خانه، ديوارهاى برج مانندى كه ظاهرا محل ديده‏بانى بوده‏اند، دارد.

ـ قلعه گَه

قلعه گه يا قلعه كوچك در محلى كه اكنون ابتداى باغهاى ريجاب است، قرار داشته و بقاياى آن ديده مى‏شود. اهالى محل به نام صاحب آن، قلعه گه جيران مى‏نامند. هم‏اكنون چند اتاق از طبقه اول و پى قلعه فوقانى به جا مانده است. در اين محل راه ساسانى سابق با شيب ملايمى به سوى قلعه ادامه مى‏يافت.

ـ گنبد كلايى

گنبد كلايى يا گنبد كربلايى يا آتشگاه، در حدود يك كيلومتر بالاتر از قلعه گه جيران در كنار راه ساسانى قرار دارد. قسمت بزرگى از آتشگاه هنوز باقى مانده است.

ـ مسجد ريجاب

در روستاى شالان ريجاب مسجد مستطيل شكلى قرار دارد. اين بنا پيش از اسلام وجود داشته است و در دوره اسلامى تبديل به مسجد شده است. مردم محل بناى مسجد را به عبدالله بن عمر، فرزند خليفه دوم مسلمانان نسبت مى‏دهند.

ـ گو شيخ بايزى

در 600 مترى مسجد ريجاب، آتشگاهى وجود دارد كه در داخل آن دو قبر به شيوه اسلامى ديده مى‏شود. مردم محل بر اين‏باورند كه يكى از قبرها، متعلق به شيخ بايزى بستانى است.

ـ مقبره ابودجانه

در روستاى ريجاب قبرى قرار دارد كه اهالى محل آن را به ابودجانه صحابى بزرگ پيامبر منسوب مى‏دارند.

ـ مقبره بابايادگار

مقبره بابايادگار در روستاى بان زرده نزديك قلعه يزد گردى واقع است. اين بقعه از زيارتگاههاى اهل حق مى‏باشد. بابايادگار از مشايخ اهل حق مى‏باشد كه طبق اعتقاد دينى آنها كه تناسخ باشد، وى را مظهر روح امام‏حسين عليه‏السلام معرفى مى‏كنند.

ـ برج ريجاب

برج ريجاب، از بناهاى دوره ساسانى حدود چهارصد مترى جاده ساسانى، در باغ درويش احمدزالى در ابتداى روستاى ريجاب واقع شده است.

ب) شهرستان پاوه، جوانرود و سنقر

ـ مسجد جامع پاوه

مسجد جامع در شمال شهر پاوه در خيابان امام محمد شافعى (رض) قرار دارد. اين مسجد فاقد صحن مى‏باشد و از يك شبستان مستطيل شكل تشكيل گرديده است. مردم محل، مسجد جامع را به صدر اسلام نسبت مى‏دهند و بر اين باورند كه در روزگار خليفه دوم، فرزندش عبدالله‏بن عمر آن را بنا كرده است. مسجد در سال 1365 ه .ش مورد بازسازى قرار گرفته است. ساختمان جديد با استفاده از شيوه و سبك مسجدالنبى در مدينه منوره ساخته شده است. مساحت و زيربناى مسجد جامع قبلى با توابع آن، نزديك به پانصد مترمربع بود؛ ولى ساختمان جديد حدود 1850 مترمربع مساحت دارد.

ـ مسجد حضرت عبدالله

مسجد حضرت عبدالله در ميدان فلسطين قرار دارد و از نظر مصالح ساختمانى و نداشتن صحن، همانند مسجد جامع است.

ـ امام‏زاده كوسه

امام‏زاده كوسه در روستاى حجيج در بيست كيلومترى غرب پاوه در كنار رودخانه سيروان قرار دارد.

ـ سنگ مذبح در روانسر

در بالاى «سرآب قره سو» در پاى كوهى كه در ضلع شرقى آن دخمه مادها حجارى شده است، تخته سنگى دايره شكل به قطر 24/1 مترو ضخامت 60 سانتى متر ديده مى‏شود كه در زير درخت بيدى قرار گرفته است، شكل ظاهرى سنگ نشان مى‏دهد از آن براى مذبح استفاده مى‏كرده‏اند.

ـ بقعه مالك

بقعه مالك در شهر سنقر و به فاصله يك كيلومترى مركز شهر بر روى تپه‏اى ساخته شده است. مردم محل اين بقعه را به مالك اشتر نسبت مى‏دهند. اين در حالى است كه مالك اشتر در راه مصر، به وسيله عوامل معاويه، مسموم و شهيد گرديد.

ـ قرآن سياه محمد ميرعبدلى

در روستاى ميرعبدلى از توابع بخش باينگان پاوه، قرآنى وجود دارد كه قدمت آن به گفته اهالى محل به حدود سيصدسال پيش مى‏رسد.اين قرآن ازسوى اهالى به شدت حفاظت و بسيارى به آن اعتقاد عميق دارند.

ج) شهرستان سرپل ذهاب

ـ نقش آنوبانى‏نى

در سينه تخته سنگهاى كوه، در ارتفاع حدود 35 مترى، در محلى موسوم به ميان كل سرپل ذهاب، چند نقش برجسته وجود دارد. اين نقوش عبارتند از: 1ـ آنوبانى‏نى، پادشاه لولوبى‏ها. 2ـ نقش برجسته كتيبه دار، پادشاهى را نشان مى‏دهد كه سلاحى در دست دارد و پاى خود را روى نعش دشمن قرار داده است. 3ـ نقش برجسته، كه پادشاهى را با يك رب‏النوع نشان مى‏دهد. اين نقوش مربوط به دوره لولوبى‏ها مى‏باشند.

ـ دكان داود

در سه كيلومترى جنوب شرقى سرپل ذهاب در دامنه كوه دخمه‏اى است كه در ميان اهالى محل به دكان داوود شهرت يافته است و از مكانهايى است كه طوايف اهل حق آن را متبرك مى‏دانند و در بعضى اوقات در آنجا اجتماع مى‏كنند.

ـ قلعه مريم

قلعه مريم يا شكر بانو در سرچشمه رودخانه قره‏بلاغ قرار دارد و مردم محل بر اين باورند كه اين قلعه را خسرو پرويز براى شكربانو، همسر خود ساخته است.

ساير آثار

ـ زيج منيژه

يا قلعه منيژه در جنوب شرقى كل داود در ابتداى دشت قلعه شاهين.

ـ قلعه شاهين

در روستاى سراب قلعه شاهين، هجده كيلومترى راه فرعى منشعب از جاده اصلى كرمانشاه ـ قصرشيرين.

ـ زيحگه سراب

در نزديكى روستاى سراب قلعه شاهين.

ـ نقاره كوب

در روستاى نقاره كوب در چهار كيلومترى روستاى سراب قلعه شاهين.

ـ جاده باستانى

سنگ چين راهى كه از يك سو زيجگه سراب را به نقاره كوب و از سوى ديگر به زيج منيژه و قلعه منيژه مى‏پيوندد هم اكنون موجود است.

ـ تپه سراب ذهاب

تپه سراب ذهاب در روستاى سراب ذهاب در دوازده كيلومترى سرپل ذهاب.

ـ آتشگاه سراب ذهاب

در شمال شرقى تپه سراب ذهاب واقع است.

ـ نهر ولاش

در روستاى نوشيروان. مسافتى را كه نهر ولاش طى مى‏كند 36 كيلومتر است. آثار باستانى اين نهر اكنون در حدود شش متر سنگ‏چينى است كه در كمال مهارت ساخته شده است.

ـ برج ولاش

در فاصله 150 مترى نهر ولاش، در شمال روستاى نوشيروان. ابعاد اين برج باستانى 25 × 25 متر بوده و ضخامت ديوار آن 110 سانتيمتر است.

ـ آتشكده كويك

در گورستان روستاى كويك ميل صفى.

ـ مقبره احمد بن اسحاق

در ابتداى جاده سرپل ذهاب به ديره. وى از محدثان بزرگ شيعه و از بزرگان اهل قم و از خواص امام حسن عسگرى بوده و مسجد امام قم را به فرمان امام حسن عسكرى بنا نموده است.

د) شهرستانهاى قصرشيرين و گيلانغرب

ـ چهار قاپو

چهار قاپو يا چهاردر (چوار كپى) بناى آتشكده‏اى از دوره ساسانى مى‏باشد كه با سنگ نتراشيده و ملات ماسه و آهك ساخته شده است.

ـ كاخ ساسانى قصر شيرين

ويرانه چندكاخ ساسانى وآثار تاريخى ديگرى كه حاكى ازآبادانى اين محل دردوره ساسانى مى‏باشدباقى مانده است.مجموعه بقاياى اين ساختمانها به نام عمارت خسروى شهروبناى آن به خسروپرويزمنسوب است.

ـ حوش كورى حوش كورى، (حوش كرى، حوش گورى، حوش گبرى) در شمال شهر قصر شيرين قرار دارد. ساكنان محل آن را طويله شاهنشاهى ناميده‏اند.

ـ بناى اشكانى

در پنج كيلومترى شهر قصرشيرين نزديك نهر شاهگدار در طرف راست جاده، سنگهاى تراشيده بزرگى كنار يكديگر قرار گرفته‏اند. اين سنگها باقى مانده بناى عظيمى به طول و عرض 60 × 100 متر مى‏باشد.

ـ كاروانسراى قصرشيرين

كاروانسراى شاه‏عباسى در شهر قصرشيرين قرار دارد و متعلق به دوره صفويه است. اين كاروانسرا در جنگ تحميلى دچار خسارت شد و در سال 1370 به ترميم آن پرداختند.

ـ تاق فرهاد

در روستاى شلين دهستان ديره بخش مركزى گيلانغرب، دخمه‏اى از روزگار مادها به جامانده كه اهالى به اختلاف آن را فراكن يا تاق فرهاد مى‏نامند.

ه) شهرستان كرمانشاه

موزه

مجموعه تكيه معاون الملك يكى از بناهاى تاريخى و مذهبى دوره قاجاريه است. اين بنا از سه بخش اصلى به نامهاى حسينيه، زينبيه و عباسيه تشكيل شده است. بخش عباسيه با ديوارهاى كاشيكارى و منقوش به تصاوير علماء، عرفا، دانشمندان، شعرا و شاهان شامل دو طبقه است كه طبقه دوم آن به موزه مردم شناسى اختصاص يافته است. اين بنا در خيابان شريعتى، خ شهيد حداد عادل واقع شده است.

ـ طاق بستان

در پنج كيلومترى شمال شرقى شهر كرمانشاه.

ـ ديوار خسرو

ديوار عظيمى در نزديكى طاق بستان.

ـ قلعه چهار زبر

در روستاى چهارزبر عليا از توابع دهستان ماهيدشت.

ـ پل كهنه

از دوره صفويه بر روى رودخانه قره سو، در مدخل كرمانشاه قديم نزديك روستاى مرادآباد كنونى ساخته شده است.

ـ مسجد فيض آباد

در ميدان جليلى كرمانشاه.

ـ مسجد جامع كرمانشاه

بوسيله حاج على خان زنگنه در سال 1196 ه .ق ساخته شده است.

ـ مسجد دولتشاه

در كنار ديوانخان كرمانشاه بوسيله محمدعلى ميرزاى دولتشاه حاكم كرمانشاه در بين سالهاى 1237ـ1221 ه .ق ساخته شده است.

ـ مسجد شاهزاده

در اراضى معروف به چهارباغ به وسيله دولتشاه احداث شده است.

ـ مسجد حاج شهباز خان

در سال 1235 ه .ق به وسيله شهباز خان بنا گرديده است.

ـ مسجد معتمد

در زمان سلطنت محمدشاه قاجار بوسيله معتمدالدوله والى كرمانشاه بنا گرديده است.

ـ مسجد عماد الدوله

در سال 1285، عماد الدوله والى غرب آن را بنا كرده است.

ـ حسينيه امام جمعه

در كوچه امام جمعه و قدمت آن به حدود صد سال مى‏رسد.

ـ حسينيه آيت الله جليلى

در سال 1277 ه .ق بنا گرديده است.

ـ حسينيه رئيس العلماء

بانى آن رئيس العلماء و نزديك حسينيه امام‏جمعه است.

ـ تكيه بيگلر بيگى

در كوچه صارم الدوله واقع گرديده و از نفايس آينه كارى كرمانشاه به شمار مى‏رود.

ـ بقعه سيده فاطمه

نزديك راه طاق بستان جنب گاراژها، از مراكز زيارتى و تجمع بانوان است.

ـ مقبره فاضل تونى

نزديك پل كهنه كرمانشاه.

ـ سر قبر آقا

مقبره آقا محمد على بهبهانى، از علماء بزرگ دوره قاجاريه مشهور به آل آقا در راه مصلى واقع شده است.

ـ زيارتگاه ويس‏القرنى

مقبره‏اى منسوب به اويس قرنى در كوه پيشه كوه در نزديكى كرمانشاه واقع شده است.

و) شهرستان هرسين

ـ تپه چياخزينه

در روستاى قيسوند كه در آن آثار تمدن هزاره هفتم تا هشتم قبل از ميلاد يافت شده است.

ـ دخمه‏هاى ده نو اسحاق‏وند

سه دخمه در كنار هم بر صخره كوه كنده شده‏اند كه از دوره مادها برجاى مانده است.

ـ تخت شيرين

در سه كيلومترى شمال روستاى سرماج حسين‏خانى قرار دارد.

ـ قلعه هرسين

در جنوب شرقى ميدان شاه سابق شهر هرسين از بقاياى قلعه ساسانى برجاى مانده است.

ز) شهرستان صحنه

ـ دخمه بزرگ دربند

بر بدنه كوه شوق على كه در شمال شهر صحنه قرار دارد، واقع شده است.

ـ دخمه كوچك دربند

كه در سمت راست دخمه بزرگ قرار گرفته است.

ـ سنگ نبشته

در حد فاصل دخمه بزرگ و دخمه كوچك در بند صحنه، عبادتگاهى است كه به اهل ايمان تعلق دارد و در داخل آن سنگ نبشته‏اى متعلق به سال 1324 ه .ق، وجود دارد.

ـ تخت تيمور

در شمال شهر صحنه قرار دارد و از زيارتگاههاى مورد احترام مردم صحنه به ويژه اهل حق است.

ـ قلعه هجير

آثار ديوارهاى قلعه قديمى هجير يا هژير بر قله كوه هژير.

ـ فراتاش

اتاق فراتاش يا فرهاد تراش بر كمر كوهى كه ميان روستاهاى حسين‏آباد و ميان راهان واقع است قرار دارد.

ـ شهر قديمى دينور

بقاياى اين شهر قديمى، ميان روستاهاى زيبا جوب و شيرخان قرار دارد.

ـ قلعه مروان

در شمال شرقى كندوله.

ـ كوه بهستان يا بيستون

در 25 كيلومترى جاده كرمانشاه ـ همدان.

ـ غار بيستون

در 200 مترى نقش تاريخى داريوش هخامنشى.

ـ تپه نادرى

در 2 كيلومترى شرق بيستون.

ـ مجسمه هركول

در دامنه كوه بيستون نقش مردى نيرومند و عريان ديده مى‏شود.

ـ پل خسرو

بر سر راهى قديمى كه از بيستون به تخت شيرين و سرماج مى‏رود قرار دارد.

ـ پل صفوى يا پل بيستون

بر روى دينور آب بر سر راه صحنه كرمانشاه قرار دارد.

ـ كاروانسراى شاه عباسى

در جنوب غربى روستاى بيستون واقع شده و ظاهرا در زمان سلطنت شاه عباس اول (1038ـ996 ه .ق) ساخته شده است.

ـ نقوش و كتيبه داريوش

كتيبه بيستون از مفصل‏ترين نوشته‏هايى مى‏باشد كه بر روى كوه كنده شده، اين كتيبه در جهان بى‏نظير است و به سه زبان فارسى باستان، عيلامى و بابلى نوشته شده است.

ح) شهرستان كنگاور

ـ گودين تپه

ناحيه وسيعى در دوازده كيلومترى جنوب شرقى كنگاور است كه تمدنهاى گوناگونى را در خود جاى داده است.

ـ معبد آناهيتا

ساختمان معبد آناهيتارا به دوره اشكانيان نسبت مى‏دهند.اين معبد بين راه همدان و كرمانشاه واقع شده است.

ـ بقعه شاهزاده محمد ابراهيم

در كنار معبد آناهيتا قرار دارد.

ـ مسجد امام‏زاده

در شمال غربى بقعه شاهزاده ابراهيم واقع شده است.

ـ قلعه سارى اصلان

در شمال شهر كنگاور قرار دارد.

ـ مسجد جامع كنگاور

در محله پشت قلعه كنگاور قرار دارد.

ـ كاروانسراى شاه

در محله پشت قلعه كنگاور در شرق بناى مسجد جامع بوده كه اكنون تخريب شده است.

ـ كاروانسراى شاه عباسى كنگاور

در محله گرگون نزديك مسجد جامع واقع بوده است.

ـ تپه شل مران

در دو كيلومترى غرب كنگاور، دو تپه سنگى به فاصله 500متر از يكديگر قرار دارند.

ـ تپه گورى يا تپه گبرى

در غرب روستاى شش يكان واقع شده است.

ـ امام‏زاده سيد جمال الدين فرزند امام صادق عليه‏السلام

در روستاى فش بلوك قرار دارد.

ـ پل صفوى كوچه

در شمال روستاى كوچه گودين در دوره شاه عباس صفوى بنا شده است.

ـ امام‏زاده باقر

در روستاى گودين دهستان كنگاور قرار دارد.