آموزش و پرورش در استان آذربایجان غربی

در آذربايجان غربى همانند ساير نقاط كشور در زمان قديم تعليم و تربيت اطفال و كودكان به وسيله مكتب‏داران انجام مى‏گرفت و آن هم منحصر و محدود به اطفال طبقه بالاى اجتماع بود. مكتب‏خانه‏ها در محلات بزرگ و پرجمعيتِ شهر و اغلب در شبستان مساجد و يا در منازل شخصى صاحبان مكتب داير مى‏شد. اولين مدرسه به سبك جديد توسط يك آمريكايى به نام «پركينز» در سال 1251 ه .ق در اروميه تأسيس شد. اين مدرسه را مى‏توان اولين مدرسه به سبك جديد در ايران دانست چون مدرسه دارالفنون كه گفته مى‏شده اولين مدرسه به سبك جديد است 18 سال بعد از اين مدرسه، در سال 1268 ه .ق ساخته شده است.

مدارس ديگرى نيز توسط فرانسوى‏ها، آلمانها، روسها و عثمانيها در اين خطه تأسيس شد كه هر كدام سعى در تبليغ و ترويج عقايد خود داشتند. در آغاز جنگ جهانى اول مدرسه آلمانى‏ها، در اروميه تعطيل شد. مدرسه روسها نيز در جريان جنگ بسته شد. مدرسه عثمانى‏ها با خاتمه جنگ و شكست متحدين از فعاليت باز ايستاد و پرونده فعاليت فرهنگى خارجيان در اروميه به طور كلى خاتمه يافت.

از صدر مشروطيت افراد تحصيل كرده و روشنفكر شهر به فكر تأسيس مدرسه به سبك جديد و روشن نمودن افكار جوانان ايرانى افتادند و به تدريج مدارسى در سطح شهر تاسيس نمودند.

از جمله اين مدارس عبارتند از:

مدرسه كماليه: كه شايد اولين مدرسه به سبك جديد باشد كه در صدر مشروطيت به وسيله يكى از علاقه‏مندان به فرهنگ به نام ميرزا ابوالفضل حكمت در شهر اروميه تاسيس شد.

مدرسه اسلاميه: در سال 1324 ه .ق به وسيله حاجى محمد حسن خان تأسيس گرديد.

ديگر مدارس عبارتند از: دبستان سعادت، رفعت، دانش، جلاليه، زيد دانش و ...