فقیهان و مفسران استان کرمان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
آيهالله فقيه كرمانى
آيت الله حاج ميرزا محمد رضا فقيه كرمانى، از علماء و بزرگان كرمان، در نجفاشرف از محضر عالمان بزرگى چون آخوند خراسانى، آقا سيد محمد كاظم يزدى و ديگر مراجع بزرگ نجف به تحصيل پرداخت و سپس به كرمان بازگشت. فقيه كرمانى از رجال برجسته علمى عصر خود و مرجع و ملجأ مردم كرمان بوده است.
در اواخر شعبان سال 1323 ه .ق در كرمان بى احترامى فوقالعادهاى به آيهالله كرمانى شد (حاكم وقت او را در ارك دولتى به چوب بسته بود) در نتيجه علماى تهران از آن عمل بسيار خشمگين شدند و در اعتراض به عمل ناشايست از سوى حاكم كرمان، از دربار خواهان عزل حاكم كرمان شده و مشروطه خواهان نيز به اعتراض عمومى در برابر اين عمل دستگاه استبداد در تهران پرداختند.
آيهالله كرمانى در سال 1328 ه .ش دارفانى را وداع و در جنب مسجد صاحبالزمان كرمان مدفون گرديد. قبر او از مزارات كرمان و داراى بارگاه مىباشد.
آيهالله حاج سيد محمدرضا حسينى مرعشى
وى در سال 1286 ه .ق در رفسنجان ديده به جهان گشود. براى تحصيل علم ابتدا به يزد و سپس به نجف اشرف مهاجرت نمود و در حوزه درسى آخوند خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى و آيهالله شريعت اصفهانى شركت نمود و به درجه اجتهاد نايل آمد. آيهالله مرعشى پس از فوت آيهالله ميرزا محمد تقى شيرازى به مدت دو سال متصدى مقام افتاء شد.
وى در سال 1342 ه .ق دارفانى را وداع گفته است.
از آثار علمى اوست: الكرية فى تحقيق الكر، جوابات المسائل الاسلامبوليه، جوابات المسائل الامتحانيه، جوابات المسائل الكرمانيه، جوابات المسائل اليزديه نام برد.
شيخ محمد باقر سيرجانى
شيخ محمد باقر سيرجانى معروف به «لسان العلماء» از شاگردان سيد محمد كاظم يزدى (صاحب عروة) بوده است. وى داراى تأليفات متعددى از جمله: الكافية البهائيه در نحو، ترجمه تفسير امام حسن عسكرى، كتابى در سؤال و جواب مذهبى، جواهر القوانين در عقايد، الفريدة الوافيه و الوجيزه در صرف مىباشد.
كتاب الوجيزه ايشان در سال 1317 در بمبئى به چاپ رسيده است.
حجهالاسلام والمسلمين حاج ميرزا عبدالحسين كرمانى
حاج ميرزا عبدالحسين از علماء بنام استان كرمان در خانوادهاى زرتشتى چشم به جهان گشود. در محضر آيهالله حاج شيخ على، عالم بزرگ آن روز به آئين مقدس اسلام مشرف گرديد. وى سپس به نجف اشرف عزيمت نمود و مدت بيست سال در عتبات عاليات به فرا گرفتن علوم اسلامى و كسب كمالات و معنويات پرداخت.
در زمان تأسيس حوزه علميه قم، رهسپار قم شد. ساليان زيادى در قم اقامت داشت. سپس به درخواست مردم كرمان و امر آيهالله حائرى به كرمان رفت و در مسجد تاريخى ملك [امام خمينى] به اقامه جماعت و ترويج احكام اسلام پرداخت.
سرانجام پس از عمرى عبادت و خدمت بندگان خدا در هفتم ذىالقعده 1377 ه .ق چشم از جهان فروبست.
آيهالله حاج شيخ محمد حسن نجفى
او در سال 1304 ه .ق در رفسنجان متولد شد و در اين شهر از محضر والدش كسب فيض نمود. سپس در سال 1327 به اصفهان عزيمت نمود و مدت پنج سال از محضر آيهالله حاج سيد محمد باقر درچهاى و آيهالله حاج ملا عبدالكريم گزى فقه و اصول را آموخت و حكمت و كلام را نيز از ميرزا جهانگير خان قشقايى فراگرفت.
وى در سال 1332 ه .ق به نجف اشرف مهاجرت نمود و به مدت پنج سال از محضر سيد محمد كاظم يزدى، آيهالله سيد محمد فيروزآبادى، آقا ضياءالدين عراقى و آيهالله حاج شيخ كاظم شيرازى استفاده نمود و به درجه اجتهاد نايل آمد.
وى در سال 1345 ه .ق به ايران مراجعت نمود و در رفسنجان رحل اقامت افكند و متصدى امورات شرعيه و تدريس فقه و اصول شد.
آيهالله شيخ محمد حسن نجفى در رفسنجان مدرسه علميهاى جهت تربيت طلاب علوم دينى تأسيس كرد، و سرانجام پس از 47 سال تلاش در راه اسلام در رفسنجان، در سال 1392 ه .ق دعوت حق را لبيك گفت.
آيهالله حاج شيخ محمد حسين غروى
او در سال 1308 ه .ق در رفسنجان متولد شد. ادبيات و فقه و اصول را نزد پدرش فرا گرفت، سپس به اصفهان رفت و در آنجا از محضر آيهالله حاج سيد محمد باقر درچهاى، آخوند گزى و آيهالله ارباب بهرهمند شد و فقه و اصول و حكمت و هيئت را تكميل نمود.
آن گاه رهسپار نجف اشرف گرديد و در آنجا از محضر آيهالله نائينى، آيهالله آقا ضياءالدين عراقى، آيهالله حاج سيد محمد فيروزآبادى و ديگران استفاده نمود تا اينكه به درجه اجتهاد نايل آمد.
در سال 1346 ه .ق به ايران مراجعت نمود و در رفسنجان ساكن شد و به ترويج احكام و تعظيم شعائر مذهبى و پرورش و تربيت طلاب علوم دينى و تأسيس مدرسه علمى به همراهى آيهالله نجفى پرداخت.
آثار علمى او عبارت است از: تقريرات درس ميرزاى نائينى، حكومت عقل (پيرامون خلافت بلافصل اميرالمؤمنين عليهالسلام).
حجهالاسلام والمسلمين سيد محمدرضا مدنى
سيد محمدرضا مدنى زيدآبادى در سال 1277 ه .ش در سيرجان متولد شد. تحصيلات مقدماتى را در سيرجان نزد اساتيد آنجا و والد بزرگوارش حجهالاسلام سيد على مدنى كه از مفاخر آن زمان بود به اتمام رسانيد. سپس روانه كرمان شد و در حوزه علميه اين شهرستان به تحصيل پرداخت و مورد توجه آيهالله محمد رضا كرمانى قرار گرفت.
او از هنر خوشنويسى نيز بهره كامل داشت و كتيبه شبستان مسجد جامع كرمان نمونهاى از هنر خوشنويسى او است.
سيد محمدرضا مدنى در بهمن ماه 1362 در كرمان وفات يافت و در همان جا به خاك سپرده شد.
آثار او عبارتند از: بيان الحقيقه، اسلام در دنياى جديد، چهار مقاله مدنى، فيلسوف شرق (سيد جمال الدين اسد آبادى)، رستاخيز عاشورا، حقانيت حضرت على از ديدگاه يكصد و ده دانشمند اهل سنت.
آيهالله صالحى
آيهالله حاج شيخ على اصغر صالحى كرمانى از علماء و دانشمندان معاصر كرمان در سال 1318 ه .ق در كرمان متولد گرديد. او پس از خواندن مقدمات سطوح اوليه و متون فقه و اصول در كرمان، به اصفهان مهاجرت نمود و از محضر اساتيد بزرگى چون آيهالله آقا سيد محمد نجف آبادى، آيهالله حاج ميرزا محمد صادق اصفهانى و آيهالله حاج ميرزا سيد على مدرس نجف آبادى بهره برد.
سپس به حوزه علميه قم آمد و از محضر اساتيد بزرگوارى چون: آيهالله العظمى حائرى، آيهالله آقا ميرزا سيد على يثربى، آيهالله حاج سيد محمد تقى خوانسارى و آيهالله العظمى حاج سيد احمد خوانسارى بهرهمند شد.
وى پس از طى درجات عاليه به كرمان مراجعت نموده و در آنجا به انجام وظايف دينى، تدريس و تربيت طلاب و محصلين پرداخت. آيهالله صالحى، مدرسه معصوميه كرمان را به كمك آيهالله حاج ميرزا على آقاى مهرابى داير نمود.
آيهالله حاج ميرزا على آقاى مهرابى
او در سال 1319 ه .ق قدم به عرصه حيات نهادند. وى ادبيات، فقه و اصول مقدماتى را در كرمان به اتمام رساند و سپس به اصفهان عزيمت نموده و در اين شهر از محضر آيات عظام، آيهالله آقا ميرزا محمد صادق و آيهالله آقا سيد محمد مدرس نجفآبادى و ديگران استفاده نموده و آنگاه به قم مهاجرت نمودند. در آنجا از محضر آيهالله حائرى، آيهالله حاج سيد محمد تقى خوانسارى و آيهالله يثربى كاشانى بهرهمند شد و سپس به كرمان مراجعت نمود و به تدريس فقه و اصول و اقامه نماز جماعت و ساير خدمات دينى پرداخت.
حاج ميرزا على در سال 1385 به ديار باقى شتافت.
حجهالاسلام والمسلمين شهيد دكتر محمد جواد باهنر
حجهالاسلام محمد جواد باهنر در سال 1312 ه .ش در شهر كرمان چشم به جهان گشود. در سن پنج سالگى قدم به مكتب خانه نهاد. پس از فرا گرفتن قرآن و خواندن و نوشتن، به مدرسه معصوميه كرمان رفت و به تحصيل علوم دينى پرداخت. تا حدود سطح را در كرمان خواند و سپس به حوزه علميه قم رفت.
او از حوزه درسى امام خمينى(ره) و آيهالله بروجردى استفاده كرد، و در فلسفه و تفسير نيز از علامه طباطبايى بهرهمند گرديد. در بين اساتيد او امام خمينى(ره) بيشترين سهم را در شكلگيرى شخصيت او ايفا كرد و بيش از هفت سال از آن استاد فرزانه بهره برد. او در كنار تحصيل علوم دينى، از تحصيل علوم جديد نيز غافل نماند.
در سال 1337 ه .ش دوره ليسانس رشته الهيات را به اتمام رساند. همچنين در اين رشته موفق به اخذ مدرك دكترا شد. شهيد باهنر با كمك حجهالاسلام هاشمى رفسنجانى مكتب تشيع را بنيان نهاد.
او از سال 1337 ه .ش وارد ميدان مبارزه عليه رژيم شاهنشاهى و در اين سال پس از حمله به رژيم در به رسميت شناختن اسرائيل از سوى رژيم شاهنشاهى در آبادان دستگير شد.
دكتر باهنر از سال 1341 ه .ش به تهران آمد و در جريان مبارزه حضرت امام، با انقلابيون همكارى كرد و در اين راه از سوى ساواك دستگير و به مدت چهار ماه در زندان به سر برد و سپس ممنوع المنبر گرديد.
او از اين زمان به بعد به فعاليتهاى فرهنگى پرداخت. به كمك آيهالله بهشتى وارد آموزش و پرورش شد و در قسمت برنامهريزى درسى راه پيدا كرد و توانست در برههاى از زمان مفاهيم دينى را از طريق كتابهاى دينى به نسل جوان منتقل كرد و با تأسيس دفتر نشر فرهنگ اسلامى با كمك ديگران به اين امر مهم كمك كند.
پس از آن در فاصله سالهاى 52، 56 و 57 در چهار نوبت از سوى رژيم پهلوى دستگير و زندانى گرديد.
شهيد باهنر پس از پيروزى انقلاب اسلامى عضو شوراى عالى انقلاب بود و در تأسيس حزب جمهورى اسلامى نقش مهمى را از خود ايفا كرد.
مرحوم شهيد باهنر در زمان رياست جمهورى شهيد رجائى، به سمت نخستوزيرى برگزيده شد، اما هنوز چند ماهى از عمر دولت او نگذشته بود كه به دست منافقين كوردل با انفجار دفتر رياست جمهورى به همراه ديگر همرزمش آقاى رجايى، در هشتم شهريور 1360 ه .ش به درجه رفيع شهادت نايل آمد و در قبرستان بهشت زهرا در كنار ديگر شهدا آرميد.
حجت الاسلام و المسلمين على اكبر هاشمى رفسنجانى
على اكبر هاشمى، فرزند ميرزا على در سال 1313 ه .ش در روستاى بهرمان (نوق) از توابع شهرستان رفسنجان در يك خانواده مذهبى به دنيا آمد. در پنج سالگى در مكتب خانه كتابهاى رسمى مدرسه و بخشهايى از قرآن، گلستان سعدى، نصاب الصبيان را فرا گرفت.
او در پاييز سال 1327 ه .ش در سن چهارده سالگى به حوزه علميه قم وارد شد. وى پس از مدتى فراگيرى علوم حوزوى در قم و پيشرفت در دروس اشعار الفيه ابن مالك، متن تهذيب المنطق و يك جزو نيم قرآن را حفظ و نزد آية الله بروجردى امتحان داد و پس از موفقيت در امتحان به دستور ايشان شهريهاى به او پرداخت شد. اين موفقيت در زندگى مادى و معنوى او تأثير بسزايى داشت. او پس از چندين سال اقامت در منزل حضرات آيات اخوان مرعشى در شهر قم حدود سالهاى 1335 ه .ش حجرهاى در مدرسه حاج سيد صادق به اتفاق شهيد باهنر بدست آورد.
هاشمى بعد از مدتى در درس خارج فقه امام خمينى، آية الله بروجردى، نجفى مرعشى، محقق داماد همچنين در درس تفسير علامه طباطبائى شركت نمود و در تمامى مدت هم مباحثه آقاى ربانى املشى بودند.
در تمامى مدت هم مباحثه آقاى ربانى املشى بودند و از كتاب مقدمات تا بحثهاى خارج را با ايشان مباحثه مىنمودند.
هاشمى زمانى كه در مدرسه حاج سيد صادق بود با هم كارى بعضى از دوستان به خصوص شهيد دكتر باهنر مجله «مكتب تشيّع» را بنيان نهاد و نخستين شماره آن را در سال 1338 ه .ش منتشر كردند.
وى از سال 1342 ه .ش به همراه حضرت امام خمينى وارد مبارزات سياسى ـ اجتماعى شد و چندين بار زندان و تبعيد را گذراند و اين جنگ و گريز تا پيروزى پرشكوه انقلاب اسلامى ادامه داشت.
وى در هنگام پيروزى انقلاب و پس از آن به ترتيب عضويت در كميته سوخت و اعتصاب شوراى انقلاب، عضويت در شوراى انقلاب، سرپرستى وزارت كشور، نماينده و رئيس مجلس شوراى اسلامى در چندين دوره، امام جمعه موقت تهران، نماينده امام در شوراى عالى دفاع، جانشين حضرت امام در فرماندهى كل قوا، رياست جمهورى اسلامى ايران در دو دوره، رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام، نماينده مجلس خبرگان رهبرى در سه دوره متوالى و عضويت در شوراى بازنگرى قانون اساسى را دارا بودند.
وى داراى تاليفاتى است كه برخى از آنها عبارتند از: تفسير راهنما در 13 جلد، سرگذشت فلسطين يا كارنامه سياه استعمار، اميركبير يا قهرمان مبارزه با استعمار.
محمد جواد حجتى كرمانى
حجهالاسلام والمسلمين شيخ محمد جواد حجتى در كرمان متولد شد. مقدمات و ادبيات و قسمتى از سطوح را در مدرسه معصوميه كرمان از والدش حجهالاسلام حاج ميرزا عبدالحسين حجتى كرمانى، و آيهالله صالحى و ديگران فراگرفت.
سپس به قم عزيمت نمود و از محضر آيهالله العظمى بروجردى و مراجع ديگر استفاده نمود و فلسفه را از علامه طباطبائى فرا گرفت.
برخى از آثار او عبارتند از: اسرار سقيفه، جلوه مسيح و ترجمه سه جلد از تفسير الميزان.
حجت الاسلام و المسلمين شيخ على حجتى كرمانى
او در كرمان ديده به دنيا گشود و پس از تحصيل علوم جديد وارد مدرسه معصوميه كرمان شد و به تحصيل علوم دينى پرداخت و سپس به قم عزيمت نمود و از حوزه درس امام خمينى، آيهالله حاج شيخ مرتضى حائرى و آيهالله گلپايگانى و ديگران بهره برد.
حجتى فلسفه و تفسير را از علامه طباطبائى فرا گرفت و مدت دو سال نيز در نجف اشرف به تحصيل پرداخت.
وى مدتها عضو هيئت تحريريه مكتب اسلام بود و از نويسندگان جوان و روشنفكر حوزه علميه قم به شمار مىرفت. [حجتى در سال 1378 ه .ش دارفانى را وداع و در قم مدفون گرديد.]
برخى از آثار وى عبارت است از: اسلام و تبعيضات نژادى، اسلام آئين زندگى، چهارده داستان، اسلام و فرهنگ قرن بيستم، متد ديالكتيك ماركسيستى، از بردگى روم قديم تا ماركسيسم، در باب جمهورى اسلامى، نيايش در رمضان، آفريدگار جهان، خدا را چگونه بشناسيم، اقتصاد در مكتب اسلام، رهبران بزرگ و مسئوليتهاى بزرگتر، حكومت در اسلام.
