امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان خراسان رضوی

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۱۲:۳۸

منابع

مساجد، حسينيه‏ها و تكايا

بر اساس آمار سال 1375، استان خراسان داراى 7712 واحد مسجد، 148 تكيه، 1358 حسينيه، 34 فاطميه، 32 مهديه و 57 زينبيه و... بوده است. همچنين در اين استان 12 مصلى و 71 نماز خانه وجود داشته است.

مسجد جامع گوهر شاد (مشهد)

اين مسجد در جنوب ساختمان حرم مطهر امام رضا عليه‏السلام در شهرستان مشهد قرار گرفته و متصل به آن مى‏باشد. بانى آن گوهر شاد آغا، همسر ميرزا شاهرخ بن امير تيمور گوركانى است كه در سال 821 ه .ق به احداث اين مسجد همت گمارد.

مسجد جامع گناباد

اين مسجد در سال 609 ه .ق ساخته شده است و از بناهاى دوره خوارزمشاهيان به شمار مى‏آيد.

مسجد جامع (جويمند، گناباد)

اين مسجد در سال 1040 ه .ق در دوره حكومت شاه صفى، توسط شاه حسين منجم و به سعى خواجه محمدقاسم محولاتى بنا شده است.

مسجد جامع تربت حيدريه

اين مسجد كه در سال 1040 ه .ق به سعى خواجه عبدالله فرزند درويشعلى تربتى ساخته شده است، داراى ايوان و گنبدى رفيع و برآورده از آجر است.

مسجد جامع رشتخوار

اين مسجد هم اكنون در خارج شهر رشتخوار و در بيابان شرقى اين شهر قرار دارد. مشابهت‏هاى فراوان سبك ساختمان و تزئينات آجركارى بين اين مسجد و ديگر مساجد منطقه خواف (كه برخى تاريخ مشخص هم دارند) فرضيه تعلق بناى اين مسجد به دوران پيش از حمله مغول را تأييد مى‏كند. از مسجد جامع رشتخوار هم اكنون خرابه‏اى بيش برجاى نمانده است.

مسجد جامع قديم سنگان خواف

از تاريخ بناى اين مسجد اطلاعاتى در دست نيست. اما طبق شواهد موجود تاريخ آن به دوران پيش از رواج عمومى نقش كاشى در مساجد يعنى اواخر عهد سلجوقى برمى‏گردد و شباهتهاى فراوان بين اين مسجد و مساجد منتسب به شيخ زين‏الدين و مسجد رشتخوار و مسجد زوزن اين حكم را قوت مى‏بخشد.

مسجد جامع نيشابور

اين مسجد در روزگار سلطان حسين بايقرا (آخرين امير صاحب تاج و تخت تيمورى) ساخته شده است و تاريخ بناى آن سال 899 ه .ق نوشت شده است.

مسجد جامع اسفراين

اين مسجد در دوران مغول ساخته شده است و تاريخ بناى آن به اوائل قرن هشتم برمى‏گردد. اين مسجد در خيابان امام رضا عليه‏السلام قرار دارد و نماز جمعه در آن اقامه مى‏شود و داراى كتابخانه عمومى به نام امام صادق عليه‏السلام مى‏باشد.

مسجد جامع سبزوار

اين مسجد از بناهاى دوران سربداران در سبزوار است كه از قرن هشتم بر جا مانده است ولى از ساختمان محراب چنين برمى‏آيد كه پيش از اين سلسله نيز اينجا مسجد بوده است و سربداران آن را توسعه داده‏اند.

مسجد جامع تربت جام

اين مسجد در سال 633 ه .ق ساخته شده است و سپس در سال 703 ه .ق توسط ملك غياث‏الدين محمد كرت وسعت يافته است.

مسجد جامع قوچان

اين مسجد كه متصل به مدرسه عيوضيه است در سال 1111 ه .ق بينان گذارده شده و در سالهاى اخير پس از صدمات كلى با همت مردم بازسازى شد.

مسجد جامع كاخك

اين مسجد در سال 961 ه .ق به دستور شاهزاده سلطان خانم، خواهر شاه طهماسب اول صفوى (984 ـ 930 ه .ق) بنا شده است و در سال 1070 ه .ق گچ‏برى و تزئينات ايوان و محراب آن انجام گرديد. بر روى سر در آن به زبان عربى به نام سازنده و تاريخ ساختش اشاره شده است.

مسجد جامع بجستان

اين مسجد در زمان ميرزا شاهرخ پسر امير تيمور گوركانى توسط محمد بن فخرالدين بنا شده و تاريخ اتمام بناى آن سال 826 ه .ق مى‏باشد. در زمان شاه عباس توسط حاج ناصرالدين در ذى‏القعده سال 1024 ه .ق تعمير آن پايان يافته است.

مسجد جامع بيدخت

ساختمان اوليه اين مسجد مربوط به اواخر قرن دوازدهم هجرى مى‏باشد ولى تاريخ تعمير و گچبرى بالاى محراب آن سال 1204 ه .ق است. در بالاى محراب آن بعد از آيه شريفه «اِنَّما يَعّمُرُ مَساجِدَ اللّهَ» نوشته شده است.

مسجد جامع كاشمر

اين مسجد در سال 1213 ه .ق و اوايل عهد فتحعليشاه قاجار با تركيب اصلى از آجر ساخته شده است.

مسجد جامع شيروان

اين مسجد در سال 1308 ه .ق بنا گرديده و كه اخيراً با نام مسجد جامع رضوى بازسازى گرديده است.

مسجد جامع چهاردرخت بيرجند

اين مسجد در قرن هشتم هجرى ساخته شده است.

برخى ديگر از مساجد استان خراسان:

مسجد ائمه اطهار اسفراين، قلعه كريم

مسجد محله محرم آباد اسفراين

مسجد وليعصر(عج) اسفراين

مسجد چناران بجنورد

مسجد دروازه قوچان بجنورد

مسجد دروازه گرگان بجنورد

مسجد لنگر بجنورد

مسجد ميان بازار بجنورد

مسجد آيتى بيرجند

مسجد حيدر حسن بيرجند

مسجد عاشورا بيرجند

مسجد مصلى بيرجند

مسجد ابوالفضل تايباد

مسجد صاحب الزمان تايباد

مسجد زوزن خواف

مسجد شيخ زين‏الدين نشتيفان خواف

مسجد گنبد خواف

مسجد بازار درگز

مسجد جامع كلاك درگز

مسجد حمام درگز

مسجد جامع پامنار سبزوار

مسجد جامع چشام سبزوار

مسجد جامع خسروگرد سبزوار

مسجد فريومد سبزوار

مسجد قازان سبزوار

مسجد قلعه مزينان سبزوار

مسجد نزل آباد سبزوار

مسجد آقا هادى طبس

مسجد پسران طبس

مسجد حاج ابراهيم بك طبس

مسجد كوچه باغى طبس

مسجد ميراسماعيل طبس

مسجد ميرزا باقر طبس

مسجد ارگ فردوس

مسجد تالار فردوس

مسجد سردشت فردوس

مسجد قدمگاه فردوس

مسجد كوشك فردوس

مسجد بردستگى كاشمر

مسجد بالاى ده جويمند (مسجد آسيابانها) گناباد

مسجد قريه مزار بجستان گناباد

مسجد معزالدين گناباد

مسجد امام مشهد

مسجد بالاسر مشهد

مسجد تبرك مشهد

مسجد جعفريها مشهد

مسجد حاج رضا مشهد

مسجد حقيقى مشهد

مسجد سردرب مشهد

مسجد صاحب الزمان مشهد

مسجد على اكبريها مشهد

مسجد فيل مشهد

مسجد معتمد مشهد

مسجد نايب مشهد

مسجد نور مشهد

مسجد هراتى مشهد

مسجد امام يحيى نيشابور

مسجد بالا گودان نيشابور

مسجد جامع بزرگ نيشابور

مسجد حسام‏الدين نيشابور

مسجد سلطانيه نيشابور

مسجد صرافيين نيشابور

مسجد كوى چراغ برق نيشابور

مسجد مربع الكبيره نيشابور

مسجد معروف نيشابور

حسينيه‏ها و تكايا

استان خراسان در سال 1375 داراى 1158 حسينيه، 34 فاطميه، 32 مهديه و 57 زينبيه و حيدريه بوده است.

اسامى تعدادى از اين حسينيه‏ها نيز بدين قرار مى‏باشد

باقريه حاجى عابدزاده مشهد،

تكيه على اكبريها مشهد،

جواديه حاجى عابدزاده مشهد،

حسينيه آذربايجانيها مشهد،

حسينيه اصفهانيها مشهد،

حسينيه تهرانيها مشهد،

حسينيه حاجى عابدزاده مشهد،

حسينيه شيخ محمدتقى بجنوردى مشهد،

حسينيه طبسى‏ها مشهد،

حسينيه قمى‏ها مشهد،

حسينيه كاشانيها مشهد،

حسينيه همدانيها مشهد،

رضويه حاجى عابدزاده مشهد،

زينبيه حاجى عابدزاده مشهد،

سجاديه حاجى عابدزاده مشهد،

صادقيه حاجى عابدزاده مشهد،

عسگريه حاجى عابدزاده مشهد،

علويه حاجى عابدزاده مشهد،

فاطميه حاجى عابدزاده مشهد،

كاظميه حاجى عابدزاده مشهد،

مهديه حاجى عابدزاده مشهد،

نرگسيه حاجى عابدزاده مشهد،

نقويه حاجى عابدزاده مشهد،

حسينيه صادقيان اسفراين،

مكتب نرگس اسفراين،

مهديه اسفراين،

امامزاده‏ها و بقاع متبركه

استان خراسان در سال 1375 داراى 352 زيارتگاه امام و امام‏زاده، 80 نظرگاه يا قدمگاه و 249 زيارتگاه ساير بزرگان دين بوده است.

بزرگترين و باشكوهترين بقاع متبركه ايران، آستان قدس رضوى در شهر مشهد واقع شده است. حرم مطهر كه در زير گنبد زرين و بسيار باشكوه و عظيمى قرار دارد از اطراف با رواقهاى گوناگونى كه هر يك نامى جداگانه دارد احاطه شده است.

حضرت على ابن موسى‏الرضا عليه‏السلام

حضرت ابوالحسن على بن موسى ملقب به رضا عليه‏السلام هشتمين امام شيعيان هنگام مراجعت از مرو در سناباد ـ از قرأ بزرگ طوس ـ شهيد و طبق دستور مأمون جسد مطهر آن حضرت را كنار قبر هارون دفن كردند.

پوشش نخستين بناى اصلى حرم مطهر كه قبر هارون نيز در آن قرار داشت به دستور عبدالله مأمون انجام يافته است؛ از آن پس به واسطه رفت و آمد شيعيان براى زيارت مرقد مطهر، دهكده مزبور وسعت يافت و قبر و صندوق و ضريح روى آن در سال 203 ه .ق ساخته شد.

در ابتدا نام اين محل، بقعه هارونيه بود كه بعد از دفن آن حضرت به بقعه امام رضا عليه‏السلام و مشهد معروف شد.

بناى قبر مطهر پس از فتنه تركان غز در زمان سلطان سنجر سلجوقى لطمات و صدمات زيادى ديد، و شرف‏الدين ابوطاهر قمى (وزير سلطان سنجر و حاكم مرو) به تعمير حرم پرداخت اما اين بنا نيز در عهد تولى پسر چنگيز خراب گرديد و براى چهارمين بار بقعه منوره تجديد بنا شد و بانى آن به عقيده برخى از مورخين سلطان محمد اولجايتو از سلسله سلاطين مغول است. ولى اهم تعميرات بقعه متبركه حضرت رضا عليه‏السلام در زمان سلاطين صفويه صورت گرفته است.

خواجه ربيع كوفى (مشهد)

خواجه ربيع بن خُثَيم الاسدى از جمله تابعين بود. (تابعين كسانى هستند كه ياران پيامبر را درك كرده بودند ولى خود از آنان به شمار نمى‏آمدند.)

خواجه ربيع در رديف هشت نفرى است كه در صدر اسلام به زهد و تقوى معروف بودند. او علاوه بر زهد داراى مكارم علمى و اخلاقى نيز بود.

وفات وى را به سال 61 تا 63ه نوشته‏اند.

خواجه اباصلت هروى (مشهد)

وى خادم مخصوص حضرت رضا عليه‏السلام بود و از دانشمندان عصر خود و از محدثين مشهور بوده است كه با سابقه انس و الفتى كه با حضرت رضا عليه‏السلام داشت پيوسته به خدمتگزارى آن حضرت افتخار مى‏كرد.

وفات او را در حدود سال 179 ه .ق دانسته‏اند.

خواجه مراد (هرثمة ابن اعين) (مشهد)

وى يكى از نزديكان امام رضا عليه‏السلام مى‏باشد. بر سر در آرامگاه خواجه مراد با كاشى نوشته شده است: «مقبره شريفه هرثمة ابن اعين مشهور به خواجه مراد.»

وى پس از شهادت حضرت رضا عليه‏السلام در سال 210 هجرى وفات يافته است.

امامزاده محمد (مشهد)

در خيابان طبرسى در محله نوقان مشهد آرامگاهى است كه به خاطر ساختمان آن، گنبد خشتى معروف است. در اينجا امامزاده محمد مدفون است كه به 18 واسطه به حضرت سجاد عليه‏السلام مى‏رسد.

ساير امامزادگان و بقاع متبركه مشهد

امامزاده سيد عبدالعزيز: مشهد، جاده نيشابور، روستاى ده سرخ

امامزاده هاشم و محتشم: مشهد، جاده نيشابور، روستاى پيوه ژن

تخت امام رضا عليه‏السلام: مشهد، جاده نيشابور، روستاى ده سرخ

سيد ابوالقاسم صالح: مشهد، جاده نيشابور، قاسم آباد پيوه‏ژن

امامزاده سيد نظام‏الدين: مشهد، جاده فريمان، روستاى عشق‏آباد

امامزاده عبدالله: مشهد، جاده قوچان، روستاى سرآسياب

امامزاده عبيدالله: مشهد، جاده قوچان، روستاى فريزى

امامزاده يحيى: مشهد، جاده قوچان، روستاى باپه

مزار شيخ عبدالرحمان: مشهد، جاده قوچان، روستاى نوزاد

امامزاده نورالله: مشهد، جاده تربت حيدريه، روستاى زيارت

سيد جلال: مشهد، جاده تربت حيدريه، گونجوك عليا

سيد محمد علوى: مشهد، جاده تربت حيدريه، اسلام قلعه

امامزاده يحيى: مشهد، جاده سرخس، روستاى ميامى

خواجه ذكريا: مشهد، جاده سرخس، روستاى هندل آباد

شيخ لقمان بابا: مشهد، جاده سرخس، روستاى عباس‏آباد

قدمگاه حضرت ابوالفضل: مشهد، جاده سرخس، روستاى لنگر

امامزاده بى‏بى صنوبر و ميرسبحان: مشهد، جاده سدكارده، روستاى خواجه صح‏آباد

بقعه بى‏بى ربابه: مشهد، جاده ملات، روستاى اندرخ

دوازده امام: مشهد، روستاى شيرتپه

سيد عبدالله: مشهد، جاده التيمور، روستاى برزش آباد

مزار ويرانى: مشهد، جاده شانديز، روستاى ويرانى

امامزاده محمد محروق (نيشابور)

وى از نوادگان امام سجاد عليه‏السلام و فرزند حسين‏بن زيد است. مى‏گويند امامزاده محمد محروق عاشق يكى از دختران بنى‏اميه بوده و چون به واسطه وى، دختر به مذهب تشيع روى آورده بود، به فرمان خليفه به وسيله يزيدبن مهلب حاكم خراسان شهيد و سوزانده شده است و بدين سبب محروق ناميده مى‏شود. بر ديوار حرم وى سنگى نصب شده كه اثر دو جاى پاى بر آن ديده مى‏شود و گويند جاى پاى امام رضاست.

امامزاده ابراهيم (نيشابور)

وى از فرزندان موسى‏ابن جعفر عليه‏السلام است كه حرم او در كنار بقعه امامزاده محمد محروق قرار دارد و ارتفاع گنبد او كوچكتر از گنبد امامزاده محروق است.

بقعه فضل ابن شاذان نيشابور،

مزارين پارك محمد و عبدالله نيشابور،

مزار سلطان سليمان نيشابور، عصمت آباد،

مزار امامزاده حسن نيشابور، دهنو خلج آباد،

مزار عبدالغفار نيشابور، روستاى فلاغان،

مزار بى‏بى شطيطه نيشابور، مركز شهر.

امامزاده زيدبن على‏بن حسن (بجنورد)

بقعه امام‏زاده زيد در فاصله 14 كيلومترى جنوب شرقى بجنورد در روستاى درصوفيان قرار دارد. اين امام‏زاده از نوادگان امام حسن عليه‏السلام مى‏باشد.

ساختمان مزار ايشان از لحاظ معمارى و قدمت در بجنورد منحصر به فرد بوده و بناى آن با هيچكدام از ابنيه مذهبى موجود در شهرستان مشابهت ندارد.

معصوم‏زاده (بجنورد)

امام‏زاده سيدعباس، معروف به معصوم‏زاده فرزند امام صادق عليه‏السلام مى‏باشد. مرقد وى بر فراز تپه‏اى باستانى موسوم به (معصوم‏زاده) واقع در جنوب شهر بجنورد با گنبدى فيروزه‏اى رنگ جلب نظر مى‏كند. اين بقعه شريف از ديرباز مورد توجه و احترام اهالى بجنورد بوده است.

در يك دست نويس متعلق به سال 1292 ه .ق پيرامون نسبت اين امامزاده چنين آمده است:

«مدفن اختر برج و گوهر درج شرافت، امامزاده لازم التعظيم، معصوم زاده واجب التكريم، ابن الامام الهمام، كاشف اسرار الحقايق، جعفر بن محمد الصادق عليه‏السلام، جناب مولانا السلطان سيد عباس».

ديگر امامزادگان و بقاع متبركه بجنورد

امامزاده اسفيدان؛

امامزاده اشرف؛

امامزاده بابا امان؛

امامزاده پيغمبر؛

امامزاده دربند؛

امامزاده دلاور؛

امامزاده سلطان محمد ابراهيم؛

امامزاده سيد زين‏الدين نه خواست؛

امامزاده سيد عقيل (دانيال)؛

امامزاده فخرالدين؛

امامزاده قاسم؛

امامزاده قاسم بن موسى بن جعفر عليه‏السلام؛

امامزاده كرف؛

امامزاده لنگر سملقان؛

امامزاده نبى غلامان؛

امامزاده هادى؛

سيد محمد رضا؛

سيد هادى؛

مقبره ايوب پيغمبر.

امامزاده حمزة بن موسى (شيروان)

امامزاده حمزه رضا برادر حضرت رضا عليه‏السلام به اتفاق برادرانش سلطان محمد عابد و زيد پس از شهادت امام رضا عليه‏السلام با جمعى از شيعيان عليه خليفه عباسى قيام كرد و به شهادت رسيد.

مقبره ايشان در 6 كيلومترى شمال غربى شيروان معروف به حمزه رضا قرار دارد كه ساختمان مقبره از آثار تاريخى و پر ارزش دوره غزنويان به شمار مى‏رود.

امامزاده محمدرضا عليه‏السلام (شيروان)

ايشان فرزند حضرت امام موسى كاظم عليه‏السلام مى‏باشند. مؤلف مطلع الشمس مى‏نويسد:

«چون سلطان محمود خوارزم خواب ديد كه امامزاده در اينجا مدفونست به بعضى علامات محل را معلوم كرده و اين بقعه را ساخته و املاك زياد بر آن وقف نمود. فرمان آن پادشاه و فرامين سلاطين صفويه در باب بقعه و موقوفات و توليت آن موجود است.»

ديگر امامزادگان شيروان

امامزاده ذكريا عليه‏السلام؛

امامزاده عباس عليه‏السلام؛

امامزاده عبدالرحمن عليه‏السلام؛

امامزاده عبدالرضا عليه‏السلام؛

امامزاده قاسم عليه‏السلام؛

امامزاده هاشم عليه‏السلام؛

امامزاده يحيى عليه‏السلام.

امامزاده احمد رضا (احمدبن موسى) (اسفراين)

امامزاده احمد رضا فرزند امام موسى كاظم عليه‏السلام مى‏باشد. وى پس از اطلاع از شهادت امام رضا عليه‏السلام به سوى خراسان رهسپار شد و در نزديكى اسفراين بيمار و سپس رحلت كرده‏اند.

هم اكنون بارگاه وى در نزديكى اسفراين زيارتگاه عمومى است. در شيراز نيز حرمى منسوب به وى به نام شاهچراغ وجود دارد.

امامزاده جعفربن موسى اسفراين

شاهزاده زيد اسفراين

شاهزاده عبدالله اسفراين

سيد مرتضى (كاشمر)

بنا به روايت عمده‏الطالب فى انساب آل ابى‏طالب دو تن از پسران موسى‏بن جعفر عليه‏السلام به نامهاى ابراهيم اكبر و ابراهيم اصغر معروف بوده‏اند كه ابراهيم اكبر در يمن و به روزگار ابوالسرايا خروج كرده بود و پس از وفات در قبرستان قريش در شهر بغداد دفن گرديده است.

پسر ديگر موسى بن جعفر عليه‏السلام ابراهيم اصغر همين سيد مرتضى است كه در شهر بُست دفن شده است. جاده‏اى مستقيم و مشجر به طول 5 كيلومتر شهر كاشمر را به شهر بُست، بقعه سيد مرتضى متصل مى‏سازد.

ديگر امامزادگان و بقاع متبركه (كاشمر)

امامزاده حسن؛

امامزاده سيد حمزه؛

امامزاده سيد محمد؛

امامزاده معصوم زادگان اله آباد؛

امامزاده معصوم زادگان جابوز؛

امامزاده هاشم (ارغا).

امامزاده شعيب بن موسى بن جعفر عليه‏السلام (سبزوار)

مقبره اين بزرگوار در داخل شهر (پايين كوچه نقاشبك و سبريز) جنوبى‏ترين خيابان سبزوار (خيابان طبرسى) جاى گرفته و زيارتگاه مشتاقان و دوستداران دودمان پاك پيامبر گرامى است.

امامزاده يحيى بن موسى بن جعفر عليه‏السلام (سبزوار)

درباره نسبت اين امامزاده چنين آمده است:

«يحيى بن زيد بن زين العابدين على بن الامام الشهيد المظلوم الحسين بن امير المؤمنين على بن ابيطالب عليه‏السلام».

مزار ايشان در محل تلاقى خيابان اسرار و بيهق در نبش چهارراه واقع است. اصل حرم در قرن ششم هجرى قمرى ساخته شده اما كاشيكارى و آينه كاريهاى داخل حرم در قرن چهاردهم هجرى به همت حاج ميرزا محمود حقيران ايجاد شده است.

ديگر امامزادگان و بقاع متبركه (سبزوار)

امامزاده ابن موسى؛

امامزاده بيدخور؛

امامزاده چشام؛

امامزاده حسن؛

امامزاده خسروجرد؛

امامزاده درفك؛

امامزاده سيد على اكبر؛

امامزاده معصوم زاده بنقن؛

امامزاده هفت معصوم؛

بقعه عاليه خاتون.

امامزاده سيد عبدالحسين (بيرجند)

وى حسين بن على بن عبيدالله بن عباس بن على بن ابيطالب عليه‏السلام و نام مادرش جنيه است. بر روى ديوار اين امامزاده ردپايى برهنه بر روى يك سنگ سياه با طول حدود 30 سانتى‏متر و عرض 20 سانتى متر قرار دارد. گفته مى‏شود جاى پاى امام رضا عليه‏السلام است. اين ردپا مورد تفأل زايرين اين بارگاه مقدس قرار مى‏گيرد. بدين صورت كه مهر نماز را بر آن مى‏زنند اگر مهر چسبيد تفأل خير است.

امامزاده‏هاى شيخان (بيرجند)

شيخان نام محلى در نزديكى بيرجند است. آن طور كه مشهور است مرقد شهيدانى چند از نوادگان حضرت امام باقر عليه‏السلام در آنجا مى‏باشد. اين لاله‏هاى پرپر شده خاندان عصمت و طهارت در مبارزه با حاكمان عباسى به شهادت رسيده‏اند.

ديگر امامزادگان و بقاع متبركه بيرجند

امامزاده زينبيه،

امامزاده سيد على،

امامزاده سيد حامد علوى،

امامزاده سيد ابراهيم رضا،

امامزاده سلطان ابراهيم،

امامزاده شاه سلطان على،

امامزاده شاه ابوالقاسم،

امامزاده سيد محمد نقيب،

آستان خواجه مددى،

آستان گلبانگ خراسان،

آستان قدمگاه حضرت على عليه‏السلام،

آستان قدمگاه.

امامزاده سلطان محمد عابد عليه‏السلام (كاخك)

بسيارى از محققين برآنند كه كاخك مدفن برادر حضرت رضا عليه‏السلام يعنى محمد بن موسى بن جعفر عليه‏السلام مى‏باشد.

در شرح حال ايشان چنين آمده است كه قبل از قيام، روزى محمد بن موسى عليه‏السلام و زيد برادرش به حضور حضرت رضا عليه‏السلام رسيدند و حضرت ضمن ملاقات با ايشان خبر شهادت آنها را دادند و پس از مدتى در اثر مبارزات با لشكر مأمون بر اثر زخم و جراحت بسيار از پاى درآمد و شربت شهادت نوشيد.

مقبره ايشان در سال 960 ه .ق در زمان حكومت شاه طهماسب صفوى ساخته شده است.

ساير امامزادگان و بقاع متبركه كاخك

امامزاده يحيى بن جعفر عليه‏السلام،

امامزاده احمد جوانمرد،

امامزاده سلطان احمد،

امامزاده يحيى عليه‏السلام،

مزار پير كلّه.

ساير امامزادگان و بقاع متبركه خراسان

مزار مير غياث‏الدين تربت جام،

شاهزاده قاسم انوار تربت جام،

شيخ زين‏الدين ابوبكر تايبادى تايباد،

شيخ مسعود تايباد،

پيران شاداب تايباد،

شيخ عبدالله تايباد،

شيخ برهان‏الدين تايباد،

پير شكربار تايباد،

عبدالله بن موسى الجون قاين،

امامزاده زيدالنار قاين،

امامزاده سيد حسين بن موسى الكاظم طبس،

شيخ احمد بن اسحاق طبس،

امامزاده على عليه‏السلام طبس،

امامزاده سيد حسين عليه‏السلام طبس،

مزار شيخ احمد طبس،

امامزاده سيد محمد بن جعفر طيار طبس.

اماكن دينى اقليتها

اين استان در سال 1375 داراى 9 خانقاه بوده است. در شهرهاى بجنورد، نيشابور، قوچان، مشهد هر كدام يك خانقاه و بعضى شهرستانها داراى دو خانقاه مى‏باشند.

البته در گذشته خانقاهايى به نام «دويره» در خراسان بوده است كه در اغلب شهرها جهت اقامت صوفيان مسافر ساخته مى‏شد. امروزه در خراسان اين چنين مكانهايى وجود ندارد اما شبيه گونه‏اى از اين مراكز در پاره‏اى از روستاهاى نيشابور وجود دارد كه در اصطلاح محلى «خيرات» ناميده مى‏شود. ليكن به دسته معينى اختصاص ندارد و درويشان دروه گرد و كارگران مسافر كه در روستا كار مى‏كنند در اين اماكن بيتوته مى‏كنند.

اين نوع محلهاى خيريه كه در روستاهاى دور از جاده و شهر وجود دارند متأسفانه از نظر بهداشتى بسيار نامناسب مى‏باشد و تعداد آن هم خيلى كم است از جمله در روستاى حصار زبرخان خانه‏اى بنام خيرات وجود دارد اما شباهتى با دويره‏ها ندارد چون در دويره‏هاى سابق همه گونه وسايل آسايش براى مسافران وجود داشت و حتى كتابخانه كوچكى براى استفاده مسافران در آن وجود داشت.

از اين دويره‏ها بيشتر براى بيتوته و از خانقاها براى اجراى مراسم مذهبى استفاده مى‏شد.

از خانقاههاى معروف مى‏توان به خانقاه صدوقى، خانقاه طرسوسى، خانقاه ابوالفضل عميد خشاب، خانقاه محمود واقع در كوى مسيّب نيشابور، خانقاه سلّمى، خانقاه شيخ ابوسعيد ابى الخير كه خانقاه عدنى كوبان ناميده مى‏شد و صومعه‏اى نيز در نزديك غار ابراهيم بنام اندرزن اشاره كرد.