امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان گیلان

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۱۱:۵۱

منابع

مسجدها و حسینیه ها

مسجد جامع رشت

مسجد جامع رشت يكى از قديمترين مساجد استان گيلان است. بناى اصلى آن بوسيله خاندان هدايت بنا شده است. در سال 1277 يا 1278 ه .ق به همت بازرگانان رشت جديد بنا گرديده است. در كنار اين مسجد مدرسه علميه‏اى وجود داشته كه بعدها خراب شده. اين مسجد بارها مرمت و بازسازى شده است. اين مسجد در سال 1383 ه .ق از نو ساخته شده است.

مسجد جامع امشه

مسجد جامع امشه در دهكده امشه سنگر واقع شده است و در سال 1300 ه .ق بنا گرديده است.

مسجد گلشن

اين مسجد از مساجد خوب رشت است و در ميدان كوچك محله بازار قرار دارد.

مسجد كاسه فروشان (مسجد آقا سيد حبيب الله)

مسجد كاسه فروشان يكى از مساجد بزرگ رشت، در بازار خرازها واقع شده است. در پشت مسجد، مدرسه علميه مهدويه، مركز آموزش علوم دينى قرار دارد و با كوشش آيت الله سيد مهدى رودبارى (متوفى 1368 ه .ق) بنا شده است. قبر سيد در قسمت شرقى مسجد قرار دارد.

مسجد زرگرها

مسجد زرگرها در بازار زرگرهاى رشت قرار دارد و بيش از 50 سال قدمت دارد مزار آقا مير محمد از فرزندان امام زين العابدين عليه‏السلام نزديك در ورودى شرقى مسجد قرار گرفته است. اين مسجد محرابى كاشيكارى تازه ساز دارد كه در پائين آن سال 1361 ه .ق نقش بسته است.

مسجد مستوفى

مسجد صفى، كه به سفيد و شهيديه نيز معروف است از قديمى‏ترين مساجد رشت مى‏باشد (مسجد صفى يا شهيديه محل كشته شدن صفى شاه وليعهد شاه عباس، كه به فرمان وى كشته شده) قدمت اين مسجد به چهار قرن قبل باز مى‏گردد. در اين مسجد چاهى به نام چاه صفى يا چاه صاحب الزمان مشهور است. مردم شبهاى جمعه بر سر اين چاه مى‏آيند و نامه‏هاى را كه براى حضرت قائم عليه‏السلام نوشته‏اند در چاه مى‏اندازند و از آب آن براى تبرك و سلامتى مى‏نوشند.

مسجد حاجى حسن

مسجد حاجى حسن در محله صالح‏آباد معروف به بازارچه سبز ميدان رشت واقع شده است. اين مسجد بيش از نيم قرن قدمت دارد.

مسجد چله خانه

مسجد چله خانه در محله چله خانه رشت واقع شده است. در كنار اين مسجد، مرقد آقا ميرنظام‏الدين فرزند امام على‏النقى عليه‏السلام قرار دارد و قبر دكتر حشمت (از مشاوران نهضت جنگل) در صحن حياط مسجد قرار دارد.

مسجد صيقلان

مسجد صيقلان در محله صيقلان رشت قرار دارد.

مسجد حاجى صمدخان

مسجد حاجى صمدخان در محله باقر آباد رشت واقع شده است. اين مسجد داراى وقفيات فراوانى بوده است. در محراب آن تاريخ 1334 ه .ق به چشم مى‏خورد.

مسجد حاجى مجتهد

مسجد حاجى مجتهد در محله صيقلان رشت واقع شده است. اين مسجد به جاى مسجد حاجى على اكبر ساخته شده است. درى نسبتا ظريف اين مسجد را آراسته است و اشعارى زيبا بر روى آن حك شده است كه عبارت است از:

ملكا ذكر توگويم كه تو پاكى خدايى نروم جز به همان ره كه توام راهنمايى همه درگاه تو جويم همه از فضل تو پويم همه توحيد توگويم كه بتوحيد سزايى

مسجد بديع الله (بادى الله)

مسجد بديع الله در محله بديع الله رشت واقع شده است. قبر بديع الله بانى مسجد در قسمت شمالى مسجد قرار گرفته است. اين مسجد در سال 1344 ه .ق بنا گرديده است.

مسجد ساغرى سازان

مسجد ساغرى سازان در شهر رشت واقع شده. كتيبه گلدسته مسجد بناى آن را در سال 1204 ه .ق نشان مى‏دهد.

مسجد خواهر امام

اين مسجد سابقا به مسجد لاله شوى معروف بوده است. در كنار مسجد، بقعه خواهر امام قرار دارد كه بوسيله درى به هم متصل مى‏شوند. مسجد بوسيله آيت الله شيخ مهدى لاكانى از علماى بزرگ رشت تعمير شده است.

مسجد جامع فومن

مسجد جامع فومن، بنايى است آجرى با محرابى ساده كه بسمله بر روى گچ‏برى شده است و درى قديمى و گلدار مسجد را آراسته است.

مسجد جامع ماسوله

مسجد جامع ماسوله (از شهرهاى فومن) در كنار بقعه عون از فرزندان محمد حنفيه مى‏باشد. مسجد جامع متصل به بقعه مى‏باشد در اين طبقه دوم سنگ قبرهايى به ديوار نصب شده است كه تاريخ وفات را در سال 917 ه .ق نشان مى‏دهد.

مسجد صاحب الزمان

مسجد صاحب الزمان از خشت و گل ساخته شده است و در محله خانه بر ماسوله واقع شده بر سر ستونهاى قطور مسجد ابياتى با خط نسخ حك شده است كه تاريخ آن به سال 1117 ه .ق باز مى‏گردد.

مسجد جامع لنگرود

مسجد جامع لنگرود در كنار جاده اصلى لنگرود (خيابان سعدى) واقع شده است. مسجد جامع لنگرود بارها مورد بازسازى و مرمت قرار گرفته است. آخرين بازسازى 1372 انجام پذيرفته است. مسجد جامع لنگرود محل برگزارى نماز جمعه نيز مى‏باشد.

مسجد آقا سيد حسين

مسجد آقا سيد حسين در كنار بقعه ايشان و برادرش آقا سيد ابراهيم در فشكالى محله لنگرود قرار دارد. بناى اصلى مسجد نوسازى شده است. اين مسجد داراى درى كنده كارى نسبتا قديمى در ايوان غربى است. تاريخ كنده كارى‏هاى روى در سال 1277 ه .ق را نشان مى‏دهد.

مسجد گلشن (مسجد آقاشيخ يحيى)

مسجد گلشن در محله راه پشته لنگرود قرار گرفته است.

مسجد حاجى على (سربازار)

مسجد حاجى على در محله بازار لنگرود قرار دارد. اين مسجد نوسازى شده است. حكاكى در مسجد سال 1241 ه .ق را نشان مى‏دهد.

مسجد حاجى محمدخان امينى

مسجد امينى در راسته زرگرهاى لنگرود قرار دارد و مسجدى بزرگ و پر رونق مى‏باشد. اين مسجد بوسيله حاج محمد خان (متوفى 1302 ه .ش) تجديد بنا شده و آرامگاه خانوادگى وى نيز در حياط مسجد در اطاقى مى‏باشد.

مسجد جامع لاهيجان

مسجد جامع لاهيجان در محله ميدان و در كنار بقعه چهار پادشاهان قرار دارد. اين مسجد بنابر قولى يكى از قديمترين مساجد لاهيجان است و به دستور كيا سلطان، محمد كيا در سال 893 ه .ق در مكان آتشكده‏اى قديمى بنا شده است. مسجد در سال‏هاى 1331 ه .ق و 1370 ه .ش بازسازى و توسعه يافته است. در طرف غربى مسجد، مدرسه‏اى متصل به مسجد قرار دارد. در اين مدرسه چاهى است كه مى‏گويند امام حسن عليه‏السلام از آن چاه براى وضو ساختن آب كشيده است. مردم پول و طلا در چاه مى‏اندازند و بر لبه آن شمع روشن مى‏كنند.

مسجد اكبريه

مسجد اكبريه در محله گابنه لاهيجان واقع شده است. بنابر كتيبه‏اى كه بر ديوار داخلى قرار دارد. اين مسجد در سال 1239 ه .ق در دوره قاجاريه و پادشاهى فتحعليشاه احداث شده است. قسمت‏هايى از بناى مسجد در زلزله سال 1369 ه .ش تخريب و مجددا مرمت شده است.

مسجد شعربافان

مسجد شعربافان در روباف محله لاهيجان واقع شده. بناى قديمى مسجد را خراب كرده و بنايى جديد به جاى آن ساخته‏اند. از آثار قديمى اين مسجد مناره هشت ضلعى است با گلدسته‏اى آجرى، با اين گلدسته از آجر و هرمى شكل است.

مسجد اعرابى

مسجد اعرابى در محله سبزه ميدان لنگرود واقع شده است.

ديگر مساجد عبارتند از:

1ـ مسجد تازه (رشت)

2ـ مسجد استاد رضا (رشت)

3ـ مسجد سرخى (رشت)

4ـ مسجد قديمى چال سرا (شاندرمن)

5ـ مسجد ميرزا على آقا (سيادله شاندرمن)

6ـ مسجد شيخ نشين (شاندرمن)

7ـ مسجد سيد قادر (تالش دولاب)

8ـ مسجد چشمه سرشفارود (تالش دولاب)

9ـ مسجد صيقل سراى پرده سرا (تالش دولاب)

10ـ مسجد ارده رودكنار (تالش دولاب)

11ـ مسجد رودپشت (تالش دولاب)

12ـ مسجد محمد شفيع در شفارود (تالش دولاب)

13ـ مسجد سنگ بست (ماسال)

14ـ مسجد محله ريجان بر (ماسوله)

15ـ مسجد محله سركش عليا (ماسوله)

16ـ مسجد اسد محله (ماسوله)

17ـ مسجد محله كش مرسفلى (ماسوله)

18ـ مسجد قديمى زردل در دهكده زردل (فومن)

19ـ مسجد كولك (فومن)

تكايا و حسينيه‏ها

تكيه مزار سيد ابوجعفر

در محله استاد سراى رشت در كنار مزار سيد ابوجعفر برادر رضايى امام حسين واقع شده اما اكنون از مزار اثرى بر جاى نمانده است.

تكيه صيقلان

تكيه صيقلان در محله صيقلان رشت واقع شده است.

تكيه مستوفى

تكيه مستوفى در محله استاد سرا، در شهر رشت در راه بجاركن ميان راسته مسگر و خيابان مسجد صفى و بادى الله واقع شده است. تكيه در كنار مسجد و مدرسه مستوفى بوسيله ميرزا محمد طاهر مستوفى در سال 1242 ه .ق بنا گرديده است و در سال 1368 ه .ق بوسيله آيت الله لاكانى تعمير شده است.

مصلى رشت

مصلى رشت در زمينى به مساحت 30000 متر مربع بنا شده است. اين مجموعه عظيم به همت امام جمعه رشت آيت الله احسانبخش بنا گرديده است. اولين نماز جمعه در ساختمان نيمه تمام آن در ارديبهشت ماه سال 1367 ه .ش بر پاى گرديده است.

اسامى تعدادى از حسينيه‏ها و تكاياى استان عبارت است از:

1ـ حسينيه اكبريه لنگرود، خ مطهرى، جنب خانه معلم

2ـ حسينيه تابستان املش

3ـ حسينيه آل محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله آستانه اشرفيه، خ نواب صفوى

4ـ حسينيه على اكبر عليه‏السلام آستانه اشرفيه، خ وحيد

5ـ حسينيه امام حسن مجتبى عليه‏السلام كوچصفهان، خ سردار جنگل

6ـ حسينيه امام حسن مجتبى عليه‏السلام رودبار، رحمت آباد

7ـ حسينيه ابا عبدالله عليه‏السلام رودبار، وسط بازار جنب پاسگاه

8ـ حسينيه امام حسين عليه‏السلام رودسر، خ شهدا

9ـ حسينيه جعفر بن محمد عليه‏السلام رشت، سازمان آب

10ـ حسينيه قمر بنى هاشم عليه‏السلام رشت، بلوار امام

امامزادها و بقاع متبركه

بقعه امامزاده صالح

بقعه امامزاده صالح در غازيان بندرانزلى واقع است. امامزاده صالح به صورت حرم مستقل داخل مسجدى مجلل و مدرن به همين نام (مسجد امامزاده صالح) قرار گرفته است. ضريحى فلزى مشبك و شيشه بندى شده قبر را در بر گرفته است. امامزاده صالح را از فرزندان امام موسى‏كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

بقعه بشمن پير

بقعه بشمن پير در 6 كيلومتر غرب بندرانزلى، سر راه انزلى، آستارا قرار دارد. بناى بقعه بسيار ساده مى‏باشد. برخى مانند رابينو وى را فرزند شرفشاه عارف مشهور قرن هشتم و برخى نيز وى را برادر او دانسته است.

بقعه بى‏بى حوريه

بقعه بى‏بى حوريه كنار جاده انزلى ـ رشت، در مدخل ورودى شهر قرار دارد. بناى بقعه جديد و كف و ديوارهاى آن سنگ مرمر، سقف بقعه هشت ضلعى با كاشيهاى منقوش است. گنبد مدورى كاشيكارى شده بر فراز بقعه قرار دارد و ضريحى مشبك، مطلا و شيشه بندى شده مرقد را پوشانده است و مسجدى زيبا و نوساز در كنار بقعه قرار دارد. بى‏بى حوريه را از دختران امام موسى‏كاظم عليه‏السلام و خواهر امام رضا عليه‏السلام دانسته‏اند.

مزار پير شرفشاه

بقعه سيد شرفشاه در روستاى دارسرا، 5 كيلومترى شرق رضوانشهر واقع شده است. روستاى مزبور به احترام شرفشاه به روستاى شرفشاه نيز مشهور است. شرفشاه از عرفا و شعرا قرن هشتم هجرى مى‏باشد. وى داراى ديوانى به زبان گيلكى نيز مى‏باشد. مردم منطقه به اين بقعه اعتقاد فراوانى دارند. در نزديك مزار شرفشاه بقعه سيده بانو، مادر شرفشاه قرار گرفته است. برخى شرفشاه را از نوادگان امام موسى كاظم عليه‏السلام و نسل سيزدهم ايشان دانسته‏اند.

پير اسد

پير اسد در چران، 11 كيلومترى شمال غربى رضوان شهر واقع شده است. پير اسد از پيران و مشايخ اهل سنت محسوب مى‏گردد. بناى بقعه از سنگ، گل و چوب و بام آن از حلب سر است. بقعه فاقد صندوق و ضريح است گورى گلى كه نرده‏هاى كوچك چوبى دور آن را فرا گرفته وسط اتاق قرار دارد.

بقعه سلطان سيد محمود

بقعه سلطان سيد محمود از مشايخ صوفيه در قنبرى محله جوكندان، 8 كيلومترى شمال هشت پر، تالش واقع شده است. بناى بقعه تماما از چوب است و ضريحى مشبك صندوق چوبين قبر را فراگرفته است. اطراف بقعه قبرستان قديمى وجود دارد.

بقعه سلطان محمود شاه دينورى

بقعه سلطان محمود شاه در روستاى شاه ميلا رزن (ميل لرزان)، 20 كيلومترى غرب خطبه سرا، در شهرستان تالش واقع شده است. سلطان محمود از فرزندان و نوادگان امام سجاد عليه‏السلام و از بزرگان مشايخ صوفيه و اهل سنت معرفى شده است. در گوشه‏اى از بقعه صندوق چوبى و قديم قرار دارد كه قبر را پوشش داده است.

پشت صندوق با آجر محراب مانندى درست كرده‏اند كه پائين آن حفره‏اى به عمق يك متر به آب مى‏رسد. نوشيدن آب آن به اعتقاد اهالى درمان بسيارى از بيماريها است. بقعه داراى عباسيه و محلى براى اجتماع مردان و زينبيه، براى بانوان مى‏باشد.

بقعه امامزاده محمد و هادى (شاه شهيدان)

بقعه امامزاده محمد و هادى در آبادى شاه شهيدان در 50 كيلومترى شمال شرقى رودبار از ييلاقات معروف رودبار مى‏باشد. مراسم سنتى و معروف «علم واچينى» شاه شهيدان كه هر ساله در اوايل تير در اين عمل انجام مى‏گيرد، مشتاقان بسيارى را از سراسر ايران به سوى خود فرا مى‏خواند. بناى بقعه تقريبا 5 ضلعى كه يك ضلع آن به شانه كوه متصل است. ديوارهاى داخلى و بيرونى بقعه داراى نقاشيهاى مذهبى است و صحن بقعه دايره شكل است. امامزاده محمد و هادى را از فرزندان امام سجاد عليه‏السلام دانسته‏اند.

بقعه سيد محمود مرندى

بقعه آقا سيد محمود مرندى نزديك دروازه هرزويل رحمت آباد در شهرستان رودبار واقع شده است. بناى بقعه چهار ضلعى و در ورودى آن دو لنگه است. مرقد سيد محمود مرندى در وسط بنا وتمام آن كاشى كارى است و بر روى مرقد سنگ مرمر سفيد رنگى است كه بر روى آن اين عبارات با خط نستعليق حك شده است: بناى گنبد حضرت قدوة الاوليا و برهان الاتقيا سلطان سيد حاجى محمود مرندى نور الله عبارات روى سنگ گوياى مقام و منزلت سيد محمود مرندى است كه تاريخ آن به سال 998 ه .ق باز مى‏گردد.

بقعه پير موسى

بقعه پير موسى در دهكده پيرى، 16 كيلومترى شمال رودبار مى‏باشد. بناى آن چينه‏اى است و با مسجد محل زير يك سقف قرار دارد. پير موسى را از نوادگان، جابر بن عبدالله انصارى دانسته‏اند.

بقعه آقا سيد احمد و ابوالقاسم

بقعه آقا سيد احمد و ابوالقاسم در روستاى نهزم، 4 كيلومترى جنوب شرقى شفت قرار دارد بناى اصلى بقعه قديمى ازخارج به شكل مستطيل و از داخل به شكل هشت ضلعى مى‏باشد كه دو اطاق ديگر در كنار آن قرار دارد. در اطاق هشت ضلعى ضريحى مشبك و خوش طرح قبر امامزادگان را پوشانده است. بر گوشه‏اى از بام مأذنه‏اى چوبى ساخته شده كه طرح آن هشت ضلعى است. پوشش سقف سفالين است.

بقعه امامزاده ابراهيم

بقعه امامزاده ابراهيم در محلى به همين نام نزديك روستاى طالقان، 22 كيلومترى جنوب شرقى شفت قرار دارد و از بقاع مشهور گيلان به شمار مى‏رود و طبيعت زيباى آن مشتاقان را به سوى خود مى‏خواند. بناى بقعه از سنگ و چوب است كه در سال 1320 ه .ش تغييرات اساسى در آن صورت پذيرفته است. ابراهيم را از فرزندان امام كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

امامزاده اسحق

امامزاده اسحق در محل جنگلى به نام سياهكوه، 25 كيلومترى جنوب شفت واقع شده است در كنار او، خواهر گرامش فاطمه (خير النساء)، خواهر حضرت معصومه عليهاالسلام از فرزندان امام موسى كاظم مى‏باشد. بناى اصلى به شكل مربع مستطيل قبر اين خواهر و برادر را در بر گرفته است. در كنار بقعه مسجدى نيز قرار گرفته است. سقف بنا سراسر حلب و دوگنبد بزرگ و كوچك بر بالاى بام نمايان است. ضريح امامزاده فلزى مشبك و شيشه‏بندى مى‏باشد.

بقعه سيد ابراهيم و سيد قاسم

بقعه سيد ابراهيم و قاسم در روستاى كانرود، 9 كيلومترى جنوب آستارا سر راه رشت واقع شده است. بناى بقعه نوساز و وسيع است كه داراى چهارپايه اصلى و گنبدى مدور است. ديوار حرم از سنگ مرمر سياه و سقف آن مدور با مقرنس‏كارى و آينه‏كارى است و ضريحى فلزى مشبك مرقد امامزاده را پوشانده است. بقعه داراى محلى براى زنان به نام زينبيه و محلى براى مردان به نام عباسيه و زائرسرا مى‏باشد. اهالى محل معتقدند سيد ابراهيم و قاسم فرزندان امام موسى كاظم عليه‏السلام مى‏باشد.

بقعه پير قطب الدين

بقعه پيرقطب الدين در باش محله باغچه سرا، در 3 كيلومترى شمال غربى شهر آستارا قرار گرفته است پير قطب الدين از مشايخ صوفيه و بزرگان عرفان در منطقه بوده است. بنا به شكل مستطيل، قديمى و از آجر ساخته شده است. صندوقى تخته‏اى و ساده روى قبر را پوشانده است. سنگى مرمرين مزين به نقش‏هاى گل و بوته در كفش كن نصب شده كه تاريخ آن 942 ه .ق مى‏باشد.

بقعه شيخ تاج الدين محمود خيوى

بقعه تاج‏الدين محمود خيوى در لمير محله آستارا واقع شده است. بناى بقعه مربع شكل و از سنگ و آجر ساخته شده و بر بلندى بنا گنبدى مدور آجر قرار دارد. در اين اطاق سه قبر وجود دارد كه قبر وسط، قبر شيخ مى‏باشد. سنگ بالاى سر شيخ او را چنين معرفى مى‏كند: «هذا مرقد الشيخ العالم الفاضل الكامل الزاهد العابد تاج الملة والدين محمود بن الشيخ هدية الخيوى». شيخ در سال 732 ه .ق دارفانى را وداع گفته است.

مقبره شيخ محمود

مقبره شيخ محمود فرزند زبدة الخيوى، در غرب بيجار بين جنوب غربى قريه قلعه روياروى تپه‏اى مشجر قرار دارد. مقبره داراى گنبدى است و قبر شيخ و فرزندش در مجاورت هم قرار دارد. دور تا دور مقبره را درختان شمشاد فرا گرفته است.

بقعه سيد حمزه و سيد سليمان

بقعه سيد حمزه و سيد سليمان (سلمان) در نفوت لولمان فومن واقع شده است. بناى بقعه اطاقى مستطيلى است و صندوقى نزديك ضلع شرقى و طاقى گهواره‏اى و مشبك دارد. سيد حمزه و سليمان را از فرزندان امام موسى كاظم دانسته‏اند.

بقعه بى‏بى فاطمه

بقعه بى‏بى فاطمه مشهور به خير النساء در مغرب شهر صومعه سرا و در انتهاى پارك كودك قرار دارد. مشهور است كه بى‏بى فاطمه، دختر شيخ عبدالله صومعى و مادر شيخ عبدالقادر گيلانى (موسس فرقه قادريه) مى‏باشد. همه ساله افراد زيادى از فرقه قادريه، از مناطق كردنشين غرب كشور به قصد زيارت مزار وى به صومعه‏سرا مسافرت مى‏كنند و مراسم خاصى در محل مزار بر پا مى‏دارند.

بقعه آقا سيد ابراهيم و آقا سيد عبدالله

بقعه آقا سيد ابراهيم و عبدالله در روستاى كسما، 4 كيلومترى شهر صومعه‏سرا قرار دارد. بناى بقعه نسبتا بزرگ و قديمى است. قسمتى از كف آن با كاشى‏هاى سبز عهد قاجار فرش شده است. يك صندوقى چوبى ساده در وسط ضريح چوبى مشبك و قديمى، قبر امامزادگان را پوشانده است. بقعه در ميان گورستان قرار دارد كه بسيارى از آزاديخواهان نهضت جنگل در آن آرميده‏اند. (اين روستا مدتى مركز عملياتى ميرزاكوچك خان بوده است). آقا سيد ابراهيم و عبدالله را فرزندان امام موسى كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

بقعه آقا سيد جعفر

بقعه آقا سيد جعفر در خيابان جعفرى (ماخوذ از نام سيد جعفر) شهرستان صومعه سرا واقع شده است. بناى جديد بقعه، داراى گنبد كاشيكارى و نماى آن از سنگ مرمر مى‏باشد. يك ضريح فلزى جديد و مشبك وسط بقعه قرار دارد. در حاشيه بقعه مسجدى ساخته شده است. بقعه از مقبوليت عام اهالى برخوردار است و در ماههاى محرم و صفر به ويژه روزهاى عاشورا و تاسوعا محل برگزارى مراسم عزادارى است، آقا سيد جعفر را از فرزندان امام موسى كاظم دانسته‏اند.

بقعه امامزادگان ابوالحسن و ابوالفضل

بقعه آقا سيد ابوالحسن و ابوالفضل در روستاى فيلد رودبار واقع شده است. بناى اصلى بقعه مربع شكل است. چهار كنج طاق را با چهار گوشوار پر كرده و طاق مدورى بر اين چهار ديوار زده‏اند. سه صندوق آلت‏كارى كه داخل آلت‏ها را تخته‏هاى ظريف و خوش تراش كار كرده‏اند و بر روى اين سه مزار قرا گرفته است. درب زيبا و كنده‏كارى شده بنا را كه داراى قدمت تاريخى بوده به موزه ايران باستان انتقال داده‏اند، آقا سيد ابوالحسن و ابوالفضل را از فرزندان امام موسى كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

بقعه امامزاده ابراهيم

بقعه امامزاده ابراهيم در دامنه كوه مشرف بر دهكده حزويل رحمت آباد قرار گرفته است بناى بقعه به شكل مربع و چهار گوشه بنا را با چهار گوشواره جمع كرده و گنبدى بر آن زده‏اند صندوقى ساده بر مزاد امامزاده خود نمايى مى‏كند، ابراهيم را از فرزندان امام زين العابدين دانسته‏اند.

بقعه امامزاده حمزه و امامزاده محمد بن حنفيه

بقعه امامزاده حمزه، محمد و هاشم در دهكده بيور زين فاراب عمارلو واقع شده است. در اين بقعه كه امامزاده منسوب به محمد حنفيه فرزند امام على عليه‏السلام است فرزندش هاشم و حمزه فرزند امام موسى كاظم عليه‏السلام نيز مدفون هستند. بنا از سنگ و گچ و نماى آن آجرى است. طرح بنا هشت ضلعى و در ديوارهاى حرم پنجره‏هاى ظريف مشبك ديده مى‏شود. سه صندوق ساده در وسط و ضريح مشبك چوبين آنها را احاطه كرده است.

بقعه آقا سيد حسين

بقعه آقا سيد حسين در سجيران اشكور، در شهرستان رودسر واقع شده است در كنار وى خواهرانش به نامهاى بى بى هيبت و بى بى سكينه به خاك سپرده شده‏اند. سه طرف، شرقى، غربى و جنوبى بقعه داراى ايوان است. آقا سيد حسين و خواهرانش را فرزندان امام كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

امامزاده آقا سيد نصيركيا

امامزاده آقا سيد نصير كيا در قريه كويه سفلى، يكى از بزرگترين امامزاده‏هاى شهرستان رودسر مى‏باشد. قدمت بقعه به حدود 175 سال پيش باز مى‏گردد. وجود اين امامزاده در اين منطقه باعث رشد و آبادانى گرديده است. اهالى محل از اين امامزاده معجزاتى نقل مى‏كنند و در ايام سوگوارى مانند روز تاسوعا و عاشورا از مراكز تجمع عزاداران است. آقا سيد نصيركيا را از نوادگان امام موسى كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

امامزاده آقا سيد مرتضى و ابراهيم

اين بقعه در ماچيان در 12 كيلومترى جنوب رودسر قرار دارد. بقعه داراى بنايى قديمى است كه در وسط آن يك ضريح بزرگ مشبك و شيشه‏بندى شده بر روى مرقد امامزادگان قرار دارد. ديوارهاى داخلى و بيرونى بقعه مانند بسيارى از بقاع گيلان نقاشيهاى مذهبى بر روى آن نقش بسته است، امامزاده مرتضى و ابراهيم را از فرزندان امام زين العابدين دانسته‏اند.

بقعه آقا سيد كاظم

بقعه آقا سيد كاظم در ميان دره‏اى به نام بابوجان دره واقع شده است. بقعه داراى بنايى ساده است و در وسط بقعه مرقد ساده و تازه سازى با پوشش سياه روى قبر، قرار دارد. ديوارهاى داخلى و بيرونى بقعه با نقاشى‏هاى مذهبى آراسته شده است. گالشيها در هنگام كوچ لوازم و اثاثيه خود را در اين امامزاده مى‏گذارند و معتقدند كسى نمى‏تواند به آن دستبرد بزند. آقا سيد كاظم را فرزند سيد ابراهيم از فرزندان امام موسى كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

بقعه آقا سيد عبدالله

بقعه آقا سيد عبدالله در روستاى كلرم، در 6 كيلومترى جنوب غربى فومن به ماسوله واقع شده است. در يكى از زواياى بنا، گلدسته زيبايى قرار دارد و در محوطه بنا درخت كهنى وجود دارد. آقا سيد عبدالله را فرزندان امام موسى كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

بقعه شيخ زاهد گيلانى

مقبره شيخ زاهد گيلانى در سياوه رود آليان فومن واقعه شده است. البته مقبره‏اى با شكوه در لاهيجان به نام شيخ تاج الدين ابراهيم ملقب به شيخ زاهد گيلانى وجود دارد. اما برخى مانند قاضى نور الله شوشترى قبر شيخ زاهد را سياوه رود دانسته‏اند. بقعه شيخ زاهد داراى بنايى بسيار ساده است.

بقعه عون بن محمد حنفيه

بقعه عون در ماسوله جنب مسجد جامع قرار گرفته است. با توجه به نوشته‏هاى روى سنگ قبر كه پس از برداشتن ضريح و صندوق قبر نمايان شده عون را عالمى عامل و لقب داده و فرزند محمد حنفيه از نوادگان حضرت على عليه‏السلام دانسته است.

بقعه آقا سيد حسين و آقا سيد ابراهيم

بقعه آقا سيد حسين و ابراهيم در محله فشكالى، شهرستان لنگرود قرار دارد. ظاهرا اين بقعه مدفن سيد حسين كيا و سيد محمد كيا ـ پسران سيد على كيا ـ مى‏باشد كه آنها را از نوادگان امام موسى كاظم عليه‏السلام مى‏دانند.

بقعه دوازده تن

بقعه دوازده تن در ملاط 4 كيلومترى جنوب لنگرود قرار دارد. اين بقعه مدفن 12 تن از سادات كيايى است كه بر بخش شرقى گيلان حكومت مى‏كردند. اين سادات به خاطر اينكه وطن آنها ملاط بوده به سادات ملاطى نيز معروف هستند. مطابق شجره‏نامه موجود در بقعه اين دوازده تن عبارتند از: سيد على و سيد محمد از نوادگان امام زين العابدين عليه‏السلام، سيد يوسف، يونس، حسن، مظفر، موسى، حيدر، صالح، اسكندر، خاور، ابوذر از پسران امام محمد باقر عليه‏السلام. گور دوازده تن در دو رديف در اين بقعه هست.

بقعه آقا سيد جواد

بقعه آقا سيد جواد در دهكده موبندان لنگرود واقع است. آقا سيد جواد را از فرزندان امام كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

امامزاده سيد جلال الدين اشرف

سيد جلال الدين اشرف فرزند امام موسى كاظم عليه‏السلام مى‏باشد و شهرى كه هم آستانه اشرفيه نام دارد به پاس مقبره ايشان به آستانه اشرفيه شهرت پيدا كرده است. وى در اوائل قرن چهارم مى‏زيسته و با امام رضا عليه‏السلام همراه ساير علويان به ايران آمده و پس از شهادت امام رضا عليه‏السلام همراه ساير علويان به گيلان متوارى شده است و پس از مرگ و يا شهادت در قصبه‏اى به نام «كوچان» كه بعدا به آستانه اشرفيه مشهور شده دفن شده است.

امامزاده آقا سيد محمد

امامزاده سيد محمد فرزند امام صادق عليه‏السلام مى‏باشد. بقعه در شمال غربى آستانه بر سر راه گورستان مشهور به «وادى» است.

امامزاده سيد محمد

بقعه امامزاده سيد محمد در روستاى پينچا در 5 كيلومترى جنوب آستانه اشرفيه قرار دارد. امامزاده سيد محمد را از فرزندان امام صادق دانسته‏اند.

بقعه امامزاده هاشم

بقعه امامزاده هاشم در 32 كيلومترى جنوب رشت، بر سر راه رشت به قزوين بر فراز تپه‏اى قرار گرفته است. هاشم از نوادگان محمد حنفيه فرزند امام على عليه‏السلام مى‏باشد. بناى بقعه به وسيله منوچهر خان معتمد الدوله تعمير اساسى شده است. در جنگ جهانى اول انبار مهمات روس‏ها در بالاى تپه منفجر گرديد و بناى امامزاده را ويران نمود. آخرين بار پيش از انقلاب اسلامى بناى باشكوهى بر آن ساخته شد و هر چند در اثر زلزله 31 خرداد 1369 صدمه ديد وليكن تأسيسات بقعه شامل بازارچه، مهمانسراى چند طبقه، مسجد باشكوه، پاركينگ و پارك و تأسيسات مربوط به آن شامل كتابخانه، مجموعه ادارى، غسالخانه، كشتارگاه و درمانگاه مى‏باشد.

بقعه امامزاده عبدالله (آقا سياهپوش)

امامزاده عبدالله معروف به آقا سياهپوش واقع در بخش موازى رشت قرار گرفته است. وى را فرزند امام موسى كاظم عليه‏السلام دانسته‏اند.

امامزاده سيد دانيال

مرقد سيد دانيال در داخل مسجدى به نام خشت مسجد بخش كوچصفهان (كوچسفهان) قرار دارد. مرقد امامزاده داراى صندوقى است. امامزاده دانيال را از نوادگان امام موسى كاظم عليه‏السلام مى‏دانند.

امامزاده سيد فخرالدين (آفخر)

امامزاده سيد فخرالدين فرزند ابوالقاسم از فرزندان امام زين‏العابدين عليه‏السلام مى‏باشد. اين بقعه در محله آفخر در شهر رشت قرار دارد.

بقعه دانا على

بقعه دانا على با بنايى باشكوه در محله چمار سراى رشت واقع شده است. دانا على در تقوا و پرهيزكارى از نوادر روزگار خود بوده است. وى در استان گيلان داراى ارادتمندانى است كه هر روزه در بقعه وى حضور پيدا مى‏كنند.

بقعه چهار پادشاهان

اين بقعه در محله ميدان نزديك مسجد جامع شهر لاهيجان واقع شده است. در اين بقعه چهار تن از سادات كيايى آرميده‏اند. يكى از مدفونين، سيد رضى كيا پادشاه گيلان است و سه تن ديگر سيد خوركيا (متوفى 647 ه .ق) و سيد على (متوفى 791 ه .ق) و سيد رضى كيا (متوفى 829 ه .ق) مى‏باشند. در ايران بويژه گيلان معمول بوده كه اولياء و پيشوايان دين و عرفاى نامى را پادشاه مى‏ناميدند بدين جهت نام چهار پادشاه را بر اين مكان نهاده‏اند.

بقعه آقا مير شهيد

بقعه احمد بن امام موسى كاظم عليه‏السلام (مشهور به ميرشهيد)، در محله اردو بازار لاهيجان قرار دارد. مير شهيد از فيروزكوه به لاهيجان مهاجرت و در همانجا وفات يافته است.

بقعه ميرجمال‏الدين

بقعه ميرجمال‏الدين فرزند امام موسى كاظم در لاهيجان قرار گرفته است. نزديك بقعه مسجدى است كه درى از ايوان غربى بقعه به اين مسجد باز مى‏شود. اسامى تعداد ديگرى از امام‏زادگان عبارت است از:

آستانه اشرفيه

1ـ بقعه آقا سيد ركابدار آستانه اشرفيه، دهستان كسيم بالا

2ـ آقا سيد محمد آستانه اشرفيه، نياكو

3ـ سيد عبدالرضا آستانه اشرفيه، گاو چراه

4ـ سيد حسين آستانه اشرفيه، كته شعت آبادان

5ـ سيد محمد يمن آستانه اشرفيه، خيابان داخل بالا

6ـ سيد عبدالرحمان داخل آستانه اشرفيه، خيابان داخل پائين

7ـ امير سلطان آستانه اشرفيه، امير هندو

8ـ سيد ابو جعفر آستانه اشرفيه، بندر كياشهر

9ـ سيد ذكريا آستانه اشرفيه، لفوت

10ـ سيد حميد آستانه اشرفيه، فوشازده

بندر انزلى

1ـ آقا سيد محمد نجفى بندرانزلى، سامانسر

2ـ بقعه آقا سيدطاهر و آقا سيدمظفر بندرانزلى، طالب آباد

3ـ آقا سيد ابراهيم بندرانزلى، روستاى كوچك محله

4ـ بقعه سيد آسيه بندرانزلى، روستاى قارپور

5ـ بقعه آقا سيد ابراهيم بندرانزلى، روستاى سنگاچين

6ـ بقعه سيد عزيز بندرانزلى، روستاى حسن رود

7ـ آقا سيد خرم كياء بندرانزلى، ليچاركى حسن رود

تالش

1ـ آقا سيد قربان تالش، نوكنده

2ـ سلطان سيد نيكر تالش

3ـ امام‏زاده سيد صالح تالش

4ـ سيد قاسم تالش، شفا رود

5ـ سيد رضا تالش، هره دشت

رشت

1ـ آقا سيد عباس و اسماعيل رشت خ مطهرى، ساغريسازان

2ـ امام‏زاده هارون رشت، محله آتشگاه

3ـ آقا سيد ابراهيم رشت، بلوار امام خمينى

4ـ آقا سيد محمود حجتيه شالكو رشت، خ شهدا، كوچه فرهنگ دين

5ـ بقعه مير محمد فشتكه رشت، روستاى فشتكه خمام

6ـ آقا سيد محمد رضا رشت، لشت نشأ

7ـ آقا سيد سياهپوش رشت، سنگر

8ـ سيد عبدالله و ذكريا رشت، خشكبيجار، روستاى بسته ديم

9ـ امام‏زاده حسن، رشت، خمام

10ـ امام‏زاده قاسم رشت، پيشه‏ور

رودبار

1ـ امام‏زاده ابوطالب رودبار، روستاى كلشتر

2ـ امام‏زاده عبدالله و قاسم رودبار، ليالشكل

3ـ امام‏زاده طيب و طاهر رودبار، پاكده

4ـ امام‏زاده طاهر رودبار، منجيل

5ـ امام‏زاده حمزه رودبار، لوشان

6ـ امام‏زاده محمد و محمود رودبار، روستاى شيخ على ترسه

7ـ امام‏زاده اشرف الدين رودبار، عمارلو، روستاى چمل

8ـ امام‏زاده احمد و محمد رودبار، عمارلو، روستاى ناوه

9ـ بقعه پير خير الدين رودبار، روستاى نقلبر

10ـ بقعه نور العرش رودبار، عمارلو، روستاى نور العرش

رودسر

1ـ آستانه سيد ابوالحسن رودسر، كوه گرده كول

2ـ آستانه گاچاور رودسر، املش زر بيجار

3ـ آستانه سيد ابراهيم رودسر، چافجير

4ـ آستانه سيد عمران رودسر، املش جور كلايه

5ـ آستانه سه برادران رودسر، جواهر دشت ساهكلرود

6ـ بقعه هفت امام رودسر، رود بارك اشكور ييلاق

7ـ امام‏زاده سيد محمد رودسر

8ـ بقعه سيد معين و مبين رودسر، املش

9ـ امام‏زاده سيد عبدالله رودسر، چينيجان

10ـ امام‏زاده سيد ابراهيم و الياس رودسر، پى نور سُمام

صومعه سرا

1ـ امام‏زاده سيد ابراهيم و سليمان صومعه‏سرا، روستاى دهنده

2ـ آقا سيد ابراهيم صومعه‏سرا، گوراب زر ميخ

3ـ سيد زكى صومعه‏سرا، مناره بازار

4ـ سيد عباس صومعه‏سرا، سياه تن

5ـ مهر على و رضا على صومعه‏سرا، شالشما

6ـ آقا سيد شفيع صومعه‏سرا، شاندرمن

7ـ عليقلى و زينعلى صومعه‏سرا، پشتير گوراب زر ميخ

8ـ سيد ابو جعفر صومعه‏سرا، گيشه خاله شاندرمن

9ـ بقعه سيد صالح صومعه‏سرا، خشتا مرج

10ـ مير شمسعلى صومعه‏سرا، روستاى پشير رحيم آباد

فومن

1ـ بقعه سيد حنفيه فومن، پيش مسجد آليان

2ـ بقعه شاه ميرزا آقا فومن، روستاى شكالگوراب

3ـ بقعه سيد سرا فومن، گشت رودخان

4ـ سيد فاطمه فومن، مرخان

5ـ امام‏زاده احمد فومن، شفت

6ـ آقا سيد يعقوب فومن، گوراب

7ـ آقا سيد ابوالقاسم فومن، شفت

8ـ عون بن محمد بن على فومن، شهرك ماسوله

9ـ امام‏زاده اسحق فومن، شفت نصير محله

10ـ امام‏زاده سبز قبا فومن، روستاى شنبه بازار

لاهيجان

1ـ بقعه سيد حسين لاهيجان، كوه بيجار

2ـ بقعه مير شمس الدين لاهيجان، اردو بازار

3ـ پور نور لاهيجان، تموشل

4ـ سيد ابراهيم و سيد اسماعيل لاهيجان، برفجان

5ـ سيد شفيع لاهيجان، بيجار

6ـ بابا ولى لاهيجان، ديلمان

7ـ بقعه سيد محمد صالح و سلطان حسين لاهيجان، لمش

8ـ بقعه سيد حمزه و هارون لاهيجان، پاشاكى

9ـ سيد محمد و سيد اسماعيل لاهيجان، طالشكول

10ـ سيد هادى لاهيجان، ديلمان ـ ميكال

لنگرود

1ـ بقعه آقا سيد خليل لنگرود، راه پشته

2ـ آقا سيد محمد تقى لنگرود، كوشالشاد

3ـ آقا سيد حسن لنگرود، ديوشل

4ـ آقا سيد حسين لنگرود

5ـ آقا سيد محمد لنگرود، سفيد آستانه

6ـ شاه اولياى وليسه لنگرود، شلمان، روستاى وليسه

اماكن دينى اقليت‏ها

كليساى ارامنه رشت

كليساى قديمى ارامنه رشت در محله بازار سراى قزوينيان بوده است. در خيابان سعدى نيز كليساى جديدى ساخته‏اند. كليساى جديد در اراضى مدرسه قديم ارامنه است. سنگ قبرهايى در فضاى بيرونى كليسا قرار دارد كه بر روى يكى از آنها سال 1911 م. حك شده است.

كليساى ارامنه بندرانزلى

ارامنه بندرانزلى در سال 1183 ه .ق با جمعيت 45 خانوار كه بسيارى از آنها تجار تابع روس بوده، داراى كليسا بوده‏اند. در اوايل سلطنت ناصرالدين شاه در اثر آتش سوزى كليساى آنان از بين رفت و كليساى جديدى به جاى آن بنا كردند. امور كليسا به وسيله يك كشيش اداره مى‏شود.