زبان و گویش مردم استان خوزستان

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ آذر ۱۳۹۱، ساعت ۱۸:۴۰

قديمى‏ترين زبان اهالى اين استان زبان انزانى يا شوشى بوده كه به عقيده دمرگان در سه هزار سال قبل از ميلاد متروك شد و پس از آن زبان سومرى و زبان سامى در اينجا رواج يافت.

زبان خوزى در زمان هخامنشى اهميت و رواج كامل داشته و اين زبان تا زمان سقوط خوزستان به دست اعراب، زبان رسمى مردم خوزستان بوده، و همين زبان است كه مقدسى، جغرافى نگار سده 4 ه .ق از آن نام برده است.

در حال حاضر مردم خوزستان با لهجه‏ هاى مخصوصى محلى مانند دزفولى، شوشترى، بهبهانى، رومزى (رامهرمزى)، آبادانى و زبان عربى تكلم مى‏كنند.

در استان خوزستان زبان فارسى، عربى، تركى و كرد و لرى وجود دارد.

مردم اهواز فارسى و عربى صحبت مى‏كنند.

اهالى انديمشك فارسى زبان هستند.

زبان مردم خرمشهر و آبادان عربى است و به زبان فارسى نيز آشنايى دارند.

مردم دزفول به زبان فارسى لرى تكلم مى‏نمايند.

مردم بهبهان با گويش فارسى ميانه و فارسى لرى سخن مى‏گويند.

مردم شايگان عربند و اين منطقه از مهمترين مناطق عرب‏نشين خوزستان است.

زبان مردم شوشتر فارسى درى و فارسى محلى (لهجه شوشترى) است.

در شوشتر اتراك نيز ساكن هستند كه تا حدودى لر شده‏اند.

مردم طايفه لركى خوزستان به زبان تركى و فارسى شكسته تكلم مى‏نمايند.

افراد طايفه عمله در خوزستان لر هستند.

زبان مردم ايل افشار خوزستان تركى است.

نمونه‏هايى از زبان شوشترى

اَسارَه: ستاره اِساهِل: سزاوار

اِغذَه: اينقدر بِختَر: بهتر

پاپتى: پا برهنه چرقو: چركين

نيمبول: ليمو خُهار: خواهر

نمونه‏هايى از زبان عربى خوزستان

انطك قدم: قدم مى‏زنيم ايطك جوش: جوش مى‏زند

ايكض كشيت: كشتى مى‏گيرد سوّى يادداشت: يادداشت كرد

صار چبير: بزرگ شد

نمونه‏هايى از زبان هنديجان

بيگ: عروس كُرتات: پسر عمو

خواهر ميره: خواهر شوهر غُره تُراق: رعد

تَشيه برق: برق لو: تخته

زيبق: جيوه لاخچه: شاخه

گلو: گربه مُشك: موش

كموتر: كبوتر

منابع