ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

پیشینه مذهبی استان یزد

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

با بررسى پاره‏اى از آثار و يادمانهاى مادى و غير مادى در منطقه سر رشته‏اى از آئين‏هاى كهن ايرانى در اين استان را به دست مى‏دهند كه قرن‏ها پيش از ترويج مذهب «نو زرتشتى» ساسانى، مردم منطقه بدان پاى بند بوده‏اند. از آن جمله مى‏توان از «مهر پرستى» و نيايش آناهيتا (الهه‏ى آبها) نام برد. در زمينه‏ى آئين كهن «مهر پرستى» پاره‏اى نمادهاى آئين مزبور و رد پاى مهرابه‏هاى قديم، تا اندازه‏اى روشنگر است و نيز درباره‏اى پرستش و نيايش آناهيتا از چند نيايشگاه كهن الهه «ناهيد» و «پارس بانو»، «پير سبز»، «پير ناركى»، «چهل دختران» مى‏توان نام برد. ديگر از تحولات تاريخى منطقه يزد در دوره پيش از اسلام اطلاعاتى دقيق در دست نيست، ولى مى‏توان به كشتار پيروان كيش مهرپرستى توسط اردشير بابكان و به قدرت رسيدن مزدكيان اشاره كرد.

تا ورود مسلمانان به ايران، مردم منطقه يزد مثل ديگر نقاط ايران به آيين زرتشت اعتقاد داشتند و بر طبق آن، خداى يگانه را پرستش مى‏كردند.

آتشكده‏هايى داشتند و رسوم اجتماعى آنان تحت نفوذ تعاليم زرتشت بود. شاهنشاهى ساسانى در سال 651 ميلادى (31 هجرى) سقوط كرد و تقريبا همه ايران تا آمودريا به تسخير مسلمانان درآمد. هر شهرى كه به دست مسلمانان مى‏افتاد ساكنانش يا مسلمان مى‏شدند يا با بستن پيمان صلح خراج مى‏پرداختند. نواحى مركزى ايران از جمله شهر يزد و مناطق اطراف در نيمه اول قرن اول هجرى به دين اسلام گرويدند، ولى برخى از مردم با پرداخت جزيه آيين پدران خود را حفظ كردند و زرتشتى باقى ماندند. مناطق مختلف اين استان در دوران حكومت عثمان فتح گرديدند و از آن زمان تا پايان حكومت امويان واليان عرب بر اين منطقه حكومت مى‏كردند.

در سال 35 ه .ق مسلم بن زياد از جانب امام على عليه‏السلام، والى يزد گرديد و از مردم براى آن حضرت بيعت گرفت. او در نخستين گام، مكتب‏هايى برپا كرد و در تعليم و تربيت اهالى همت گماشت. يزد يكپارچه به سوى اسلام روى آورد و از همان ابتدا دوستدار على عليه‏السلام و خاندان آن حضرت گرديد و از آن پس، مهد دانش و معارف اسلامى شد.

بر اساس آمار سال 1375، از 750769 نفر جمعيت استان، تعداد 745134 نفر مسلمان، 3879 نفر زرتشتى، 78 نفر مسيحى، 100 نفر كليمى، 704 نفر ساير اديان و 874 نفر اظهار نشده بوده است.

بر اساس اين آمار، در آبان 1375، از جمعيت استان 25/99 درصد را مسلمانان تشكيل مى‏داده‏اند. اين نسبت در نقاط شهرى 09/99 درصد و در نقاط روستايى 74/99 درصد بوده است.

جدول 1ـ5ـ توزيع نسبى جمعيت برحسب دين به تفكيك ساكن و غيرساكن

ديناستانساكنغيرساكن نقاط شهرىنقاط‏روستايى

جمع00/10000/10000/10000/0

مسلمان25/9909/9974/9900/0

زرتشتى52/064/013/000/0

مسيحى01/001/02/000/0

كليمى01/002/000/000/0

ساير و اظهار نشده21/024/011/000/0

مأخذ: سرشمارى عمومى نفوس و مسكن 1375، نتايج تفصيلى استان يزد، ص هجده.



منابع