مدارس دینی استان مرکزی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
تاريخچه مدارس دينى در استان مركزى
در بين مدارس دينى استان مركزى، حوزه علميه اراك از اهميت بيشترى نسبت به ساير حوزهها در شهرهاى ديگر استان، برخوردار است. آيت الله حاج شيخ عبدالكريم يزدى، موسس حوزه علميه قم، دوبار از نجف اشرف به اراك سفر نمود.
در سفر اول دو سال در اراك ماند و سپس به نجف بازگشت ولى در سفر دوم كه هفت سال بعد انجام گرفت طلاب اراك دور او را گرفتند و مدرسه سپهدار كه قديمىترين مدرسه علميه اراك بوده است با مساعدت مرحوم حاج آقا محسن عراقى (اراكى) ـ كه به حاج شيخ ارادت زيادى داشته ـ در اختيار ايشان قرار گرفت و به اين ترتيب حوزه علميه اراك شكل گرفت. وقتى خبر در اطراف پيچيد كه حاج شيخ عبدالكريم در اراك است و حوزهاى تشكيل داده است، از يك طرف علماى اعلام كه در عتبات ساكن بودند به مسافرينى كه از ايران مىآمدند سفارش مىكردند كه شما در امور دينىتان به حاج شيخ عبدالكريم كه در اراك است مراجعه كنيد.
از طرف ديگر بزرگانى چون آيت الله گلپايگانى از گلپايگان، آيت الله خمينى از خمين و ديگر علماء از اطراف براى كسب علم از محضر حاج شيخ عبدالكريم به مدرسه سپهدارى اراك آمدند.
از جمله افرادى كه در حوزه علميه اراك جمع مىشدند و حاج شيخ براى آنها درس مىگفته است مىتوان به آيت الله اراكى رحمة الله عليه، آيت الله سيد محمدتقى خوانسارى، حاج آقا احمد خوانسارى، آيت الله فريد (اراكى) و غيره اشاره كرد.
پس از مدتى مرحوم حاج شيخ به قصد زيارت مرقد حضرت معصومه عليهاالسلامعازم قم شدند. در جريان اين سفر فضلا و علماى قم دور ايشان را گرفتند و به ايشان اصرار كردند اگر در قم بماند هم به اراك و هم به تهران نزديك است و حوزه اهميت بيشترى پيدا مىكند. لذا مرحوم حاج شيخ متقاعد شدند و در قم ماندند.
پس از آن حاج شيخ طى نامهاى به شاگردانش در اراك مىنويسد كه من فعلاً در اينجا ماندگار شدهام، هر كدام از آقايان مايل هستند مىتوانند به قم بيايند. به دنبال آن عدهاى از جمله امام خمينى(ره)، آيت الله گلپايگانى، آيت الله اراكى، حاج آقا حسن فريد اراكى (آيت الله فريد) و... عازم قم شدند.
مدارس دينى استان مركزى
حوزه علميه امام خمينى(ره) معروف به مدرسه سپهدارى
اين حوزه در بافت قديمى شهر اراك و همزمان با ساخت بازار شهر يعنى در دوره قاجاريه ساخته شده است. در ابتدا زير نظر فردى به نام خاكباز اداره مىشد و بعد از ايشان سرپرستى آن به عهده آيت الله حايرى يزدى (مؤسس حوزه علميه قم) بوده است. حضرت امام خمينى(ره) مدتى در اين مدرسه به تحصيل اشتغال داشتند.
در حال حاضر حدود 100 طلبه دارد و زير نظر امام جمعه محترم و با مديريت حجت الاسلام رضائيان ـ مسئول سازمان تبليغات استان مركزى ـ اداره مىگردد. در اين مدرسه در رديف ارزندهترين آثار باستانى ايران است، علماى بزرگى تحصيل و تدريس كردهاند.
حوزه علميه حاج محمد ابراهيم
اين حوزه نيز يكى از قديمىترين حوزههاى علميه شهر اراك مىباشد. مساحت اين مدرسه دينى تقريبا 2470 مترمربع است. بانى اين مدرسه مرحوم حاج محمد ابراهيم خوانسارى بوده كه از بازرگانان معروف ايران در عصر قاجار و مردى خير بوده است كه علاوه بر اين حوزه علميه، مسجد و حمام و ... نيز در شهر اراك ساخته است.
در حال حاضر 100 طلبه ايرانى و افغانى در اين مدرسه مشغول به تحصيل هستند و زير نظر حضرت حجت الاسلام و المسلمين حاج آقا قاضى زاده اداره مىگردد.
حوزه علميه شاه آبادى
اين حوزه در سال 1372 در مركز شهر تأسيس گرديده و زير نظر حوزه علميه شاه آبادى تهران اداره مىشود. موسس آن فردى به نام سيد اكبر مير صفى (روحانى) بوده است و در حال حاضر با 57 طلبه (18 مرد و 39 زن) به مديريت آقاى علايىپور اداره مىشود.
مدرسه علميه المهدى
اين مدرسه به پيشنهاد مرحوم كافى و با كمك فردى خير در مساحت 1000 مترمربع تأسيس شد. تا قبل از انقلاب اسلامى نيمه تمام بود و پس از انقلاب اسلامى با شروع جنگ تحميلى مدتى پذيراى جنگزدگان بود.
سپس در اختيار آيت الله خوانسارى و پس از رفتن ايشان به قم، به آيت الله گلپايگانى تحويل شد كه ايشان يك نفر را مأمور اداره آنجا كرده بود.
بعد از فوت آيت الله گلپايگانى مدرسه به امام جمعه فعلى اراك حاج آقا محسنى اراكى تحويل شد و چند سال طلاب در زمان تصدى ايشان مشغول به تحصيل بودند. چندى بعد طلاب آن به مدرسه سپهدارى منتقل شدند و مدرسه جهت پارهاى تعميرات تعطيل گرديد. از آن زمان تا كنون اين مدرسه با اجاره آيت الله محسنى در اجاره آموزش و پرورش است و بنابراين طلبهاى در آنجا مشغول به تحصيل نيست.
حوزه علميه مكتب الزهرا (خواهران)
اين حوزه در سال 1373 توسط افراد خيرى به سرپرستى فردى به نام آقاى حاج نصرت الله حاج محمد حسينى تأسيس شده و در حال حاضر داراى 60 طلبه مىباشد.
حوزه علميه صاحب الامر آشتيان
موسس و بانى اين حوزه با بركت و زمان بنيانگذارى آن دقيقا معلوم نيست. لكن بر طبق مدركى كه در دسترس مىباشد بناى اين مركز حدودا به 150 سال پيش مىرسد. البته بناى جديد در سال 1361 ه .ق ساخته شده است. اين حوزه طلاب بسيارى را تربيت كرده است و در حال حاضر تصدى آن بر عهده آيت الله دانش آشتيانى، امام جمعه محترم آشتيان، و مديريت آن بر عهده حجت الاسلام ربانى مىباشد. مساحت تقريبى اين حوزه 350 مترمربع مىباشد. (آيت الله دانش آشتيانى در سال 1380 ه .ش دار فانى را وداع گفتهاند)
حوزه علميه حضرت ولى عصر(عج)
اين حوزه در سال 1359 ه .ش توسط آيت الله مطهرى (امام جمعه وقت) در شهرستان ساوه تاسيس شده است و در حال حاضر داراى 30 طلبه (18 ايرانى و 12 افغانى) و مديريت آن برعهده حجت الاسلام ربانى مىباشد.
حوزه علميه القائم(عج)
حوزه علميه قائم(عج) در سال 1363 توسط امام جمعه شهر (حاج آقا مقدسى) در محلات تاسيس گرديده است و در حال حاضر داراى 70 طلبه بوده و مديريت آن بر عهده حجت الاسلام محمودى مىباشد.
حوزه علميه تفرش
اين حوزه توسط امام جمعه شهر (حاج آقا رحيمى) در تفرش تاسيس گرديده است اما هنوز شروع به كار ننموده است.
