ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

ناهمواری‌های استان اردبیل

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

ویرایش در تاریخ ‏۲۰ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۲۲:۳۹ توسط 172.16.1.19 (بحث)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری, جستجو

معروفترين و بزرگترين رشته كوههاى استان، سبلان و طالش مى‏باشد، كه از شمالى‏ترين نقطه استان در ادامه رشته كوه قره داغ كه از استان آذربايجان شرقى به سمت شرق كشيده شده است، گذشته و به دره رودخانه قره سو و دره رود ختم مى‏شود.

شاخه‏اى از اين رشته كوه در آن سوى دره رود به كوههاى خروسلو و شاخه‏اى ديگر به كوه‏هاى برزند (صلوات داغ) مى‏پيوندد كه اين كوهها نيز پس از عبور از شهرستان‏هاى بيله سوار و مغان در حدود شرقى استان به منتهى اليه شمالى رشته كوه طالش مى‏پيوندد.

سبلان از كوههاى بلندى چون گمش آباد، قوشه داغ، نرميق، سامانچه، اوغلان داغ، قير داغ، صومعه، بز داغ، ايريك داغ، قصر داغ، قزل گل و صائين گدوك تشكيل يافته است، كه بلندترين قله آن 4811 متر و همچنين قله حرم داغى 4650 متر و كسره داغ 4600 متر از مهمترين ارتفاعات به شمار مى‏روند.

يكى ديگر از رشته كوههاى استان اردبيل، طالش مى‏باشد كه بر خلاف كوههاى ديگر، به موازات كناره درياى خزر از شمال به جنوب كشيده شده است.

اين رشته كوه از منتهى اليه شرقى كوههاى برزند آغاز، و در سراسر حدود شرقى استان با افزايش تدريجى ارتفاع، به طرف جنوب كشيده مى‏شود و در خارج از حدود استان سرانجام به رشته كوه البرز مى‏پيوندد.

رشته كوه طالش در قسمت‏هاى مختلف خود به نامهاى پشتاسارا، بغرو و پلنگا نيز ناميده مى‏شود.

رشته كوه پلنگا در حوالى درياچه نئور از رشته اصلى منشعب و در سراسر شهرستان خلخال كشيده شده است.

بلندترين نقطه اين شاخه فرعى، قله 3322 مترى آغ داغ و كوههاى پلنگا ـ سهدى وازنو، از ديگر قلل آن مى‏باشد.

از قلل ديگر رشته كوه طالش مى‏توان حصار بلاغى، عجم و شاه معلم را نام برد.

در ميان رشته كوه‏ها و واحدهاى ناهموار ياد شده و در روند تكامل اين ناهموارى‏ها، دشت‏هاى كوچك و بزرگ متعددى به وجود آمده است، كه امروزه بستر فعاليت‏هاى اقتصادى در استان اردبيل به شمار مى‏روند.

البته به جز دشتهايى كه در محل پس روى آب درياى خزر، در اثر تغييرات آب و هواى ديرينه زمين و حركات زلزله خيزى آن به علت كوهستانى بودن منطقه به وجود آمده است، دشت‏هاى موجود در اين استان از وسعت قابل توجهى برخوردار نمى‏باشند، و عموما به صورت جلگه‏هاى كوچك و بزرگ آبرفتى پايكوهى به چشم مى‏خورند، كه از مهمترين آنها از نظر وسعت مى‏توان به دشتهاى زير اشاره نمود:

دشت مغان

دشت مغان ايران تنها قسمت كوچكى از مغان بزرگ مى‏باشد، كه قسمت اعظم آن در خاك جمهورى آذربايجان قرار گرفته است.

اين دشت پر بركت و حاصلخيز در محدوده استان اردبيل 350 هزار هكتار وسعت دارد كه به وسيله كوههاى خروسلو از جنوب، رود ارس از شمال و مرز بين‏المللى ايران و جمهورى آذربايجان از شرق محدود شده است.

اين دشت در آنسوى مرز تا ساحل درياچه خزر كشيده است.

دشت مغان پست‏ترين منطقه استان محسوب مى‏شود و 1200 متر پايين‏تر از دشتهاى ديگر و در ارتفاع 100 مترى قرار دارد.

دشت اردبيل

دشت اردبيل در بين دامنه‏هاى سبلان و رشته كوه طالش و بزقوش قرار دارد. اين دشت با وسعتى حدود 95 هزار هكتار، در ارتفاع 1350 مترى از سطح دريا واقع شده است.



منابع