ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

منابع آب استان کردستان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

استان كردستان به دليل ريزش بخش قابل توجهى از ابرهاى باران زاى جريانهاى مديترانه‏اى داراى منابع آبى فراوان است و در زمره مناطق پر آب كشور قرار دارد، منابع آبى در اين استان دو گونه است:

آبهاى سطحى

استان كردستان از سه حوضه آبريز تشكيل گرديده است:

1ـ حوضه آبريز سفيدرود كه آب آن به درياى خزر مى‏ريزد.

2ـ حوزه آبريز زرينه رود كه آب آن به درياچه اروميه مى‏ريزد.

3ـ حوضه آبريز سيروان و زاب كوچك كه آب آن از كشور خارج و از طريق عراق به خليج فارس مى‏ريزد. در كردستان به علت وجود كوه‏هاى متعدد و بارندگى زياد رودهاى پر آبى جريان دارد كه اراضى وسيع اين استان را مشروب مى‏سازد.

بارندگى در بهار و پاييز و بارش برف در زمستان منابع آبى زير زمينى را غنى ساخته و به صورت چشمه‏ها در درّه‏ها و دشتهاى وسيع روان مى‏گردد و از به هم پيوستن آنها رودهاى پر آبى در اين استان جريان مى‏يابد. مهمترين آنها به شرح زير مى‏باشد:

رودخانه‏ها

در كردستان به علت وجود كوه‏هاى متعدد و بارندگى زياد، رودهاى پر آبى جريان دارد كه اراضى وسيع اين استان را مشروب مى‏سازد.

الف) رودخانه‏هاى شهرستان سنندج:

1ـ رودخانه قشلاق كه از ارتفاعات باينجوب و چرنو در شمال و مغرب حسين‏آباد سرچشمه مى‏گيرد و در 6 كيلومترى شرق شهر سنندج در جهت جنوبى جريان داشته و از كنار آبادى قشلاق گذشته و در جنوب سنندج و در شمال آبادى بزلانه به رودخانه گاورود ملحق مى‏شود و پس از پيوستن به رودخانه سيروان به خاك عراق مى‏ريزد.

2ـ رودخانه گاوه رود از كوههاى سنقر و كليايى سرچشمه گرفته و پس از پيوستن به رودخانه سيروان به خاك عراق مى‏ريزد.

3ـ رودخانه گزان از كوههاى سختاع، باينجوب سرچشمه گرفته و به رودخانه قشلاق مى‏ريزد.

4ـ رودخانه چرنو از كوه‏هاى چرنو سرچشمه مى‏گيرد و به رودخانه قشلاق مى‏ريزد.

5ـ رودخانه قزل اوزن كه از كوه‏هاى جنوبى دهستان سارال و مسجد ميرزا سرچشمه مى‏گيرد و بعد از پيوستن به رودخانه تلوار به درياى خزر در گيلان مى‏ريزد.

ب) رودخانه‏هاى شهرستان بيجار:

1ـ رودخانه قم چقادر منطقه سياه منصور از كوه‏هاى چيچكلو سرچشمه گرفته و در نزديكى توپ آغاج به رودخانه قزل اوزن مى‏ريزد.

2ـ رودخانه كوه زن از كوه‏هاى سراب شهرك سرچشمه گرفته و به رودخانه قزل اوزن مى‏ريزد.

3ـ رودخانه چم از كوه‏هاى مبارك بالا و صيدان در منطقه خسروآباد بيجار سرچشمه گرفته و نهايتا به تلوار مى‏ريزد.

4ـ رودخانه قزل اوزن كه از كوه‏هاى سارال و چهل چشمه سرچشمه مى‏گيرد و پس از مشروب كردن قسمتى از اراضى ديواندره در منطقه نجف‏آباد بيجار به طرف شمال حوزه بيجار رفته و پس از مشروب كردن اراضى استان زنجان نهايتا به درياى خزر مى‏ريزد.

5ـ رودخانه اوزن دره كه از كوه‏هاى سلطان آباد و شيركش عليا سرچشمه گرفته و از منطقه خسروآباد بيجار گذشته و در محل چهل اميران در منطقه پيرتاج به رودخانه تلوار ملحق مى‏شود.

ج) رودخانه‏هاى قروه:

1ـ رودخانه تلوار كه از آباديهاى سلسله و بليان آباد سرچشمه گرفته و پس از پيوستن به رودخانه‏هاى دهگلان و طهماسبقلى و شوربه وارد رودخانه قزل اوزن مى‏شود.

د) رودخانه‏هاى شهرستان سقز:

1ـ رودخانه سقز يا جغتو از كوه‏هاى گردنه‏خان و قبغلوجه سرچشمه گرفته و به سد بوكان مى‏ريزد.

2ـ رودخانه آنيان كه به سد بوكان مى‏ريزد و رودخانه سنته از كوه‏هاى نرگسله سرچشمه گرفته و به سد بوكان مى‏ريزد.

هـ) رودخانه‏هاى مريوان:

1ـ رودخانه ريخلان كه از درياچه زريوار مريوان سرچشمه گرفته و پس از پيوستن به رودخانه گاران به رودخانه سيروان مى‏ريزد.

2ـ رودخانه‏هاى نگل، چاولكان، و كوماسى و كلاتزران كه به جزء رودخانه نگل كه به رودخانه گاران مى‏ريزد بقيه آنها به رودخانه نگل مى‏ريزند. 3ـ رودخانه سيروان كه در واقع از كوه‏هاى مريوان سرچشمه گرفته و در خاك عراق مى‏ريزد.

و) رودخانه‏هاى بانه

در بانه چند رودخانه وجود دارد كه همگى از ارتفاعات شرقى سرچشمه گرفته و به رودخانه زاب در خاك عراق مى‏ريزد.

آبهاى زير زمينى

در گستره استان كردستان، منابع آبهاى زير زمينى، بخشى از نيازهاى مصرفى شرب و كشاورزى منطقه را تأمين مى‏كند.

رخنمونهاى آهكى اين استان، بويژه در نواحى غربى منطقه، حائز اهميت هستند و از آنها چشمه‏هاى دائمى سرچشمه مى‏گيرند كه جريان پايه رودخانه‏هاى منطقه را بوجود مى‏آورند.

ذخائر آبى موجود در نهشته‏هاى آبرفتى در نواحى شرقى به علت گسترش وسيع‏تر داراى اهميت بيشتر و در نواحى غربى محدودتر است.

مهم‏ترين آبخانه‏هاى استان كردستان در دشتهاى قروه، چهار دولى، دهگلان، بيجار و كامياران واقعند.

مجموع بهره‏بردارى از منابع آب زير زمينى استان كردستان 84/554 ميليون مترمكعب برآورد شده كه سهم مصارف كشاورزى، شرب و صنعت از اين منابع به ترتيب 2/90 درصد، 67/9 درصد، و 13/0 درصد بوده است.



منابع