منابع آب استان مازندران
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
منابع اصلى آب در هر منطقه با اوضاع آب و هوايى، شرايط توپو گرافيكى، نظام توزيع بارش، ساخت فيزيو گرافيكى، جهت شيب زمين و موقعيت جغرافيايى آن منطقه در ارتباط قرار دارند. بنابراين در يك نگرش كلى مىتوان گفت كه استان مازندران با توجه به ويژگىهاى طبيعى در اكثر نواحى از حيث آبهاى سطحى و زيرزمينى غنى مىباشد و هر چه از غرب به طرف شرق استان برويم، منابع آب كمتر و محدودتر مىشود.
رودهاى مازندران
استان مازندران به علت وضعيت خاص اقليمى و آب و هوايى داراى رودهاى متعددى مىباشد كه مهمترين آن عبارتند از: 1ـ صفارود از ارتفاعات جواهرده و در دامنههاى ارتفاعات نزديك جنت رودبار سرچشمه مىگيرد و آباديهاى اطراف رامسر را مشروب مىسازد.
2ـ چالك رود از ارتفاعات لرا و اشكور سرچشمه گرفته و آباديهاى دهستان كليجان را مشروب مىسازد.
3ـ رودخانههاى ترك رود، نمك آبرود، لمرا، گرگررود، نسارود، پلنگ آبرود، كاظم رود، تيزم و نشتارود كه از ارتفاعات بنه يا بند ميان سرچشمه مىگيرند و پس از مشروب ساختن آباديهاى شهرستان تنكابن به درياى خزر مىريزند.
4ـ رودخانه دو سه هزار كه در محلى به نام چاله از به هم پيوستن دو شعبه، كه يكى از دهستان دو هزار و ديگرى از دهستان سه هزار مىرسند تشكيل مىگردد. سرچشمه هر دوى اين شعب ارتفاعات الموت و تخت سليمان است. اين رود پس از خارج شدن از كوهستان به نام رودخانه چشمه كيله ناميده مىشود كه بعد از مشروب نمودن آباديهاى اطراف به دريا مىريزد.
5ـ رودخانههاى تميشان، نور در شهرستان نور، سردآبرود، چالوس، كجور، كجرود و رودهاى كوچك ماشلك، خيرود، اميرود و كلرودپى در منطقه نوشهر از جمله رودخانههاى قابل ذكر اين منطقه از استان مىباشند.
6ـ رودخانه هراز كه از لار سرچشمه مىگيرد. اين رودخانه از داخل شهر آمل گذشته و به درياى خزر مىريزد.
7ـ سجادرود و بابل رود از سلسله اصلى كوه البرز و كلاررود از ارتفاعات ميان بنه و كارى از رودخانه هراز سرچشمه مىگيرند و نزديك پل قديمى محمد حسن خان يكى شده و در بابلسر به درياى خزر مىريزند.
8ـ تلاررود و سياهرود كه از ارتفاعات سوادكوه واقع در جنوب شهرستان قائمهشر سرچشمه مىگيرند، پس از مشروب نمودن آباديهاى مسير به درياى خزر مىريزند.
9ـ گرماب رود از بادله كوه و چشمههاى شور كوه و چشمه معدنى سوت از درههاى برد و اراء سرچشمه مىگيرد و پس از عبور از چند دهستان و مشروب نمودن اراضى اطراف به طرف غرب منحرف گشته و به رودخانه تجن مىريزد. طول اين رودخانه از سرچشمه تا تجن 75 كيلومتر است. از انشعابهاى مهم آن رودهاى بالارود، ناجيم رود، زليم رود و ويلا رود است.
10ـ رودخانه لاجيم كه از ارتفاعات شمالى رسكت سرچشمه گرفته و پس از طى 30 كيلومتر وارد رودخانه تجن مىشود.
11ـ رودخانه تجن كه از كوه نيزآباد سرچشمه مىگيرد و رودهاى كوچك شلى، پرور، كاردكلا، بارك و گلخواران به آن پيوسته و در جهت شمال جريان مىيابد. در 8 كيلومترى سارى از كوهستان خارج شده و پس از انحراف به طرف شرق در خزرآباد به درياى خزر مىريزد. طول اين رودخانه 120 كيلومتر مىباشد.
12ـ رودخانه زارم رود كه از كوه چنگى سرچشمه گرفته و در نزديكىهاى آبادى درم به رودخانه ارم متصل مىشود و سپس موازى با رودخانه گرماب به تجن مىريزد. طول اين رودخانه از سرچشمه تا محل ريزش به تجن 80 كيلومتر است.
13ـ از ديگر رودخانههاى قابل ذكر منطقه سارى رودخانه فريم مىباشد كه از انشعابات رودهاى شيرينرود، اشك رود، عروس و داماد، به وجود آمده و پس از طى 40 كيلومتر در اراضى افراچال به رودخانه تجن مىريزد.
درياى خزر (مازندران)
درياى خزر با وسعتى حدود 438000 كيلومتر مربع بزرگترين درياچه جهان به شمار مىرود كه بين كشور ايران و كشورهاى روسيه، تركمنستان، قزاقستان و آذربايجان واقع شده است. وسعت حوضه آن در ايران 256000 كيلومتر مربع و طول كرانه جنوبى آن 991 كيلومتر از خليج حسينقلى تا آستارا مربوط به خط ساحلى ايران است. كهنترين نام اين درياچه هيركانى است، پس از آن به نامهاى آبسكون، طبرستان، قزوين، ديلم، مازندران، گرگان، گيلان، خزر و درياى كاسپين ناميده شده است.
عمق اين دريا از شمال به طرف جنوب افزايش يافته به طورى كه عمق متوسط نواحى شمالى از 6 متر تجاوز نمىكند، در صورتى كه در جنوب و جنوب غربى حداكثر به 1000 متر هم مىرسد. كنارههاى اين دريا عموما شنزار و پست و صاف مىباشد. خليج گرگان در جنوب شرقى و مرداب انزلى در جنوب غربى دو بريدگى مهم آن است. خليج گرگان توسط شبه جزيره ميانكاله از درياى مازندران جدا مىشود.
جزاير كوچك آشوراده در سالهاى اخير به شبه جزيره ميانكاله وصل شده است و مرداب انزلى، بوسيله شبه جزيره غازيان از دريا جدا مىشود. وجود درياى خزر، نقش تعيين كننده در آب و هواى سواحل شمال ايران پديد مىآورد و زيبايىهاى بىنظير گيلان، مازندران و گرگان به موجوديت و حفظ شرايط زيستى اين دريا بستگى دارد.
