ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

منابع آب استان لرستان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

استان لرستان يكى از استان‏هاى مرتفع و كوهستانى و پرآب ايران بوده و آب‏هاى سطحى آن تماما به رودخانه‏هاى حوزه آب‏ريز درياى عمان و خليج فارس متعلق مى‏باشد. وسعت اين حوزه 31384 كيلومتر مربع بوده و تقريبا شامل تمامى وسعت استان مى‏شود. مناطق كوهستانى لرستان از كانون‏هاى آبگيرى مطمئن و هميشگى ايران بوده و شاخه‏هاى مهم رودخانه‏هاى كارون و كرخه را تشكيل مى‏دهد.

مهمترين اين كانون‏هاى آبگير كوه‏هاى بلند و پربرف اشترانكوه و گرين مى‏باشد. اين كوهستان‏ها به علت ارتفاع زياد و ذخيره برف كافى در تمام سال رودهاى مهم اين منطقه را تغذيه مى‏نمايد. به علت موقعيت خاص جغرافياى استان، رودخانه‏هاى آن عموما در دره‏هاى عميق و فاقد دشت قابل توجه جريان مى‏يابند، لذا نقش عمده‏اى در تغذيه آبى خود استان نداشته ولى در آبيارى هزاران هكتار از اراضى استان زرخيز خوزستان نقش حياتى و سازنده‏اى دارند. مهمترين رودخانه‏هاى اين استان رودخانه كشكان، سزار و سيمره مى‏باشند.

به علت وضعيت خاص پستى و بلنديهاى استان لرستان و وجود مخازن غنى در طبقات آهكى و آبدهى چشمه‏هاى كارسيتك (بين 200 ليتر در ثانيه تا 3 متر مكعب در ثانيه) اين استان حوضه آبريز علياى رودخانه‏هاى كرخه و دز را تشكيل مى‏دهد و حدود 96 درصد سطح استان در محدوده حوضه آبريز رودخانه‏هاى كرخه و دز قرار داشته و فقط سطح كوچكى از شرقى‏ترين قسمت استان جزء حوضه آب‏ريز اصفهان است.

در اين استان 23 رودخانه وجود دارد كه عمده‏ترين آنها عبارتند از: سزار، بختيارى، سيمره و كشكان.

رودخانه‏هاى حوضه آبريز دز

مهمترين رودخانه‏هاى اين حوضه شامل سزار و بختيارى مى‏باشد. رودخانه سزار از تلاقى دو رود تيره و ماربره تشكيل مى‏شود.

شاخه‏هاى فرعى رود تيره عبارتند از: رودخانه سيلاخور، گلرود و سراب سفيد، شاخه‏هاى فرعى رودخانه ماربره شامل دره تخت و كمندان مى‏باشد كه از ارتفاعات اشترانكوه سرچشمه مى‏گيرد. رودخانه بختيارى شامل شاخه‏هاى فرعى دره دائى، انوج، هرگان و زالكى مى‏باشد. رودخانه‏هاى سزار و بختيارى در محل تنگ پنج به هم متصل شده و رودخانه دز را تشكيل مى‏دهد.

حوضه آبريز كرخه

مهمترين رودخانه‏هاى اين حوزه سيمره و كشكان مى‏باشد كه رودخانه سيمره از به هم پيوستن رودهاى گاماسياب، بادآور، قره‏سو كه از استان‏هاى كرمانشاه و همدان سرچشمه مى‏گيرد، تشكيل يافته است. رودخانه كشكان شامل شاخه‏هاى هر رود، دو آب الشتر، رودخانه خرم‏آباد و كاكاشرف مى‏باشد كه در محل افرينه رودخانه چولهول نيز به آن متصل مى‏شود و رودخانه ماديان كه زهكش دشت كوهدشت مى‏باشد به آن مى‏ريزد.

رودخانه سيمره و كشكان در نزديكى دهكده سيد سيف‏الدين (دشت طرهان و رو مشكان) به هم متصل شده و رودخانه كرخه را به وجود مى‏آورد.

برخى از مناطق اين استان سيل‏خيز مى‏باشد كه با شناسايى آنها اقدام به احداث سدهاى تغذيه‏اى شده و مى‏شود. احداث اين گونه سدها ضمن مهار سيل باعث تقويت و تغذيه سفره‏هاى زيرزمينى هم مى‏شود. احداث سد خاكى و تغذيه‏اى خروسان ازنا با حجم مفيد 750 هزار متر مكعب و سد تغذيه‏اى چگنى با حجم مفيد 760 هزار متر مكعب در 25 كيلومترى خرم‏آباد از جمله سدهاى احداث شده در اين استان است.

علاوه بر رودخانه‏ها، در اين استان يك درياچه به نام گهر و چندين تالاب وجود دارد.

درياچه گهر

اين درياچه بزرگترين درياچه آب شيرين استان لرستان مى‏باشد كه در منطقه حفاظت شده اشترانكوه به موازات رشته اصلى اشترانكوه واقع شده است. درياچه گهر از دو درياچه كوچك و بزرگ تشكيل يافته است، كه درياچه گهر كوچك بالاى آن سراب بزرگى است كه اطرافش را درختان بيد وحشى و ساير گونه‏هاى جنگلى فرا گرفته است.

درياچه گهر بزرگ يا درياچه اصلى پايين‏تر از درياچه گهر كوچك به فاصله يك كيلومترى آن واقع شده اشت. درياچه گهر به علت اينكه زير پوشش گارد محيط زيست استان لرستان قرار دارد محيط مناسبى براى پرورش ماهيان سردابى است.

درياچه گهر حدود 5/2 كيلومتر طول و 500 متر عرض دارد، عميق‏ترين نقطه آن 28 متر است. مساحت سطح آبى آن در حدود 100 هكتار مى‏باشد.

اشترانكوه به جز درياچه گهر تعداد زيادى چشمه دارد. اين چشمه‏ها عبارتند از: گندم‏زار، گل گل، شاه‏زاده احمد، خير گل سرخ، چال ديمه، پنبه‏كار، قبردختر، سراب سفيد و سراب دارياب.

مهمترين تالاب‏هاى استان عبارتند از: تالاب پل دختر كه در منطقه آهكى در شرق رودخانه كشكان و كبير كوه واقع شده‏اند. تالاب سيلا خور در شمال غربى شهر دورود و تالاب بيشه دالان در جنوب شهرستان بروجرد قرار دارد.

آب‏هاى زير زمينى استان

ميزان آب به دست آمده ساليانه از منابع زيرزمينى دشت‏هاى استان از طريق چاه‏هاى عميق چشمه‏ها و قنوات حدود 5/1 ميليارد متر مكعب است كه بخشى از اين آب از طريق رودخانه‏ها و نفوذ و تبخير خارج مى‏شود و برآورد مى‏شود حدود يك ميليارد متر مكعب را مى‏توان با جلوگيرى از به هدر رفتن آبها و حفر چاه‏هاى جديد در اختيار گرفت. در سال 1370 تعداد چاه‏هاى عميق استان 1223 حلقه تعداد چاه‏هاى نيمه عميق 1555 حلقه و تعداد قنوات در استان 1818 رشته بوده است.


دریاچه‏ها

منابع