ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

منابع آب استان سمنان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

ویرایش در تاریخ ‏۲۱ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۱۵:۳۴ توسط 192.168.110.133 (بحث)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری, جستجو

استان سمنان با توجه به موقعيت اقليمى و جغرافيايى خاص، به طور كلى جزء مناطق خشك و كم آب بوده؛ به نحوى كه جهت مصارف كشاورزى و صنعتى و غيره عملاً با كمبود آب مواجه مى‏باشد. تأمين آب مصرفى استان از طريق آبهاى سطحى و زير زمينى مى‏باشد. از مجموع آب مصرفى استان (1071 ميليارد متر مكعب)، 873 ميليون متر مكعب از منابع آب زيرزمينى، (82 درصد) و 198 ميليون مترمكعب آن از منابع آب‏هاى سطحى، (18 درصد) تأمين مى‏شود. حجم آبهاى زير زمينى در حال حاضر 852 ميليون متر مكعب برآورد شده كه ميزان برداشت از ميزان تخمينى بيشتر مى‏باشد و به همين دليل حفر چاههاى عميق و استفاده از آبهاى زيرزمينى در دشتهاى شاهرود و ايوانكى ممنوع اعلام شده است.

آب‏هاى سطحى

استان سمنان به استثناء رودخانه حبله رود كه در دشت گرمسار جريان دارد، فاقد رودخانه دائمى مى‏باشد؛ هرچند به بعضى از جريانات سطحى تقريبا دائمى، ناشى از آبهاى زير زمينى رودخانه اطلاق گرديده (مانند چشمه على دامغان)، ليكن به نظر مى‏رسد چنين تعبيرى مقرون به واقع نبوده و هدف از رودخانه نوعى از جريان سطحى است كه داراى تغذيه مختلفى مى‏باشد. با توجه به اين مطلب، جريانات سطحى كه در اين منطقه موجود مى‏باشد مركب از مسيل‏هايى است كه بعد از پايان بارندگى ادامه يافته و بعد از مدتى قطع مى‏شود. بررسى مورفولوژيكى بسترها نشان داده است كه سيلابهاى شديد عوارض فرسايشى قابل توجهى را در بر داشته و به علت رژيم سيل آساى جريانات سطحى امكان استفاده از آنها ميسر نمى‏باشد. ليكن با توجه به كمبود آب منطقه، بايد مطالعات و تحقيقات لازم و جامع جهت ايجاد تأسيسات لازم براى استفاده از سيلابها صورت گيرد.

رودخانه‏ها

رودخانه‏هايى كه در اين استان جريان دارند دائمى نبوده و اغلب خشك و رودهاى كوهستانى كوچك و كم آبى مى‏باشند كه تنها در مواقع بارندگيهاى زياد تشكيل سيلاب داده و به دشت كوير منتهى مى‏شوند.

مهمترين رودخانه‏هاى اين استان عبارتند از:

1ـ رودخانه گل رودبار

اين رودخانه در سمنان داراى چندين شعبه مانند ده صوفيان و شهميرزاد بوده و حوزه نسبتا وسيعى را مشروب مى‏سازد.

اين دو شعبه در نزديكى بند مهديشهر يكى شده و در حدود شمال در جزين شعباتى ديگر بدان متصل گشته و پس از گذشتن از غرب سمنان به دشت كوير منتهى مى‏شود.

2ـ رودخانه تاش

رودخانه تاش در شهرستان شاهرود از دره‏هاى جنوبى شاهكوه گرگان و حدود تاش و مجن سرچشمه مى‏گيرد و پس از اتصال با چندين رود كوهستانى به سمت دشت كوير سرازير مى‏شود.

3ـ رودخانه كال شور

اين رودخانه در قسمت بخش ميامى شاهرود جريان دارد كه از زير پل ابريشم مى‏گذرد و اراضى اطراف را سيراب مى‏نمايد.

4ـ رودخانه چشمه على

رودخانه چشمه على در شهرستان دامغان جريان دارد و از دره‏هاى جنوبى شاهكوه گرگان سرچشمه مى‏گيرد.

5ـ خشك رود دريان

اين رودخانه در شمال قوشه از ارتفاعات شمالى قوشه سرچشمه مى‏گيرد و سيلاب آن در كنار قريه امروان عبور كرده و به دشت كوير منتهى مى‏گردد.

6ـ رودخانه حبله رود

حبله رود از سلسله جبال البرز سرچشمه مى‏گيرد و منبع اصلى آب گرمسار بشمار آمده و داراى شعبات مختلفى است كه مهمترين شعبه آن رودخانه نمرود است كه تقريبا نصف آب رودخانه را تأمين مى‏نمايد.

اين رودخانه در 30 كيلومترى دشت گرمسار از مناطق بسيار شورى عبور مى‏كند كه حاوى كلرور سديم و گچ مى‏باشد.

7ـ رودخانه ايوانكى

اين رودخانه كه خيلى كوچك است در زمستانها سيلابها را جمع آورى نموده و به سمت ايوانكى سرازير مى‏شود و در تابستان ميزان آب آن به صفر مى‏رسد.

قنات و چاه‏هاى عميق و نيمه عميق

در بخش مهديشهر (سنگسر) و شهميرزاد 22 رشته قنات وجود دارد كه اغلب در مسيل قرار دارند و سطح آب در اين منطقه بسيار پايين مى‏باشد. عمق چاهها حتى به 120 متر رسيده است و آب تمام قناتها به جز قنات «ليتو» كه اندكى شور و گوگردى و داراى حرارتى معادل 25 درجه است، بقيه نسبتا شيرين و گوارا است. در منطقه سرخه و روستاى «لاسگرد» 42 رشته قنات حفر شده است. قنوات «نظامى»، «اسد آباد»، «سنجده» و «غياث آباد» در ابتداى مخروط افكنه حفر گرديده و از آب مسيلهاى بالا استفاده مى‏كنند.

قناتهاى «بيدان»، «نعمت آباد» و «مؤمن آباد» چون از آبرفتهاى گچدار و نمكدار تغذيه مى‏شوند آب تلخ و شور دارند.

در بخش جام، قنوات «پريا»، «جام»، «سرگازتر»، «باران آباد» و غيره عموما كم آبند و ميزان آبدهى آنها بستگى مستقيم به رطوبت هوا و نزولات جوى دارد.

در شهرستان دامغان 119 رشته قنات وجود دارد. ميزان آبدهى قنوات دامغان تا 38 ليتر در ثانيه و طول بعضى قناتها تا 10 كيلومتر و عمق مادر چاهها تا 110 متر مى‏رسد.



منابع