ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

فرق مذهبی استان مرکزی

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

ویرایش در تاریخ ‏۲۲ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۱۷:۰۹ توسط 192.168.110.133 (بحث)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری, جستجو

پيشينه فرق مذهبى در استان مركزى

در گذشته‏اى نه چندان دور مهم‏ترين مسأله مذهبى در استان مركزى مسأله «حيدرى» و «نعمتى» بود كه در گذشته موجب مشاجرات و منازعات مى‏شد. به طورى كه از بررسى تصوف در ايران برمى‏آيد گروهى از صوفيان تندرو و افراطى در ايران خود را «ملامتى» نام گذاشته بودند كه به آنها «ملامتيه» نيز مى‏گويند. مسلك ملامتيان از پايان قرن سوم هجرى آشكار شده است. نخستين پيشواى ملامتيان را ابو صالح حمدون بن احمد بن عماره قصار نيشابورى دانسته‏اند كه در سال 271 ه .ق در گذشته و در حيره نيشابور مدفون شده است.

طريقه و روش ملامتيان از ديرباز تا زمان قاجاريه در بعضى شهرهاى استان مركزى رايج بوده و همين اعتقادات آنها ريشه اختلاف بين «حيدرى‏ها» گفته شده‏اند يعنى پيروان قطب الدين حيدر بن تيمور بن ابوبكر بن سلطانشاه بن سلطان خان سالورى از مردم شهرزاد (متوفى 613 ه .ق) و «نعمتى‏ها» يعنى پيروان شاه نعمت الله بوده است.

اين اختلاف در ايران، بالاخص در دهه عاشورا در بعضى از شهرهاى استان مركزى، هنگام گردانيدن «نخل» جنگى غريب بر پا مى‏نموده است. وجود عَلَم كه دهه نخستين ماه محرم در تكيه «ششناو» تفرش نصب مى‏شود. همچنين به نظر مى‏رسد در بعضى از شهرهاى استان مركزى «حيدرى‏ها»، تابع سلطان حيدر صفوى بودند زيرا اين فرقه را سلطان حيدر پدر شاه اسماعيل صفوى بنا نهاده و در اشاعه و گسترش آن كوشيده بود و در زمان شاه عباس به اوج خود رسيد.

در حال حاضر در ميان جماعت مسلمين استان، جرياناتى به نام دراويش كه داراى اسامى گوناگونى نيز هستند، فعاليت دارند كه مهمترين و فعالترين آنها فرقه گنابادى، خاكساريه، قادريه، صفى عليشاهى، اهل حق و نور بخشيه مى‏باشد. همچنين فرقه اسماعيليه نيز به عنوان يكى از فرقه‏هاى گمراه ليكن به اصطلاح مذهبى مطرح مى‏باشند.

اسماعيليه

پيشينه فرقه اسماعيليه كه به عنوان يكى از فرقه‏هاى به اصطلاح مذهبى ليكن گمراه فعاليت دارد به زمان هلاكوخان مغول بازمى‏گردد. پس از شكست اسماعيليان از هلاكوخان و سقوط قلاع آنها در ناحيه البرز مركزى تا زمان فرمانروايى اباقا خان (663 ـ 680 ه .ق) براى باز پس گيرى قلاع از دست رفته به كوشش‏هايى دست زدند، اما امام اسماعيليه پس از ركن الدين خورشاه بار ديگر از ديده‏ها پنهان شد.

پس از مدتى كه از سقوط الموت گذشت، اسماعيليان مركز تازه‏اى در انجودان يا انجدان كه روز بازارى نزديك اراك بود پى افكندند و توانستند اسماعيليانى را كه در ايران و شام و ماوراء النهر پراكنده بودند را متحد سازند. آنان براى ادامه حيات خود به تصوف شيعيانه‏اى روى آوردند و امام خود را همچون پير طريقت دانستند، اما هرگز تا آنجا پيش نرفتند كه ترك عقايد خويش گويند يا انديشه‏هاى دينى خود را به كلى در عقايد صوفيه مستهلك سازند.

بنابراين مى‏توان گفت با توجه به تبليغات مخفيانه به علت عدم تجانس روحى، تبليغ آنها در اين استان مثمر ثمر واقع نگرديد و نتوانستند پايگاه اجتماعى و پيروان زيادى براى خود بيابند.

جايگاه اصلى فرقه اسماعيليه در روستاى «يكه چاه» از توابع شهرستان محلات مى‏باشد.

علاوه بر اين در حال حاضر در شهرهاى محلات، دليجان، نيم‏ور و روستاى باقرآباد محلات نيز عده‏اى از پيروان اسماعيليه سكونت دارند.

فرقه قادريه و اهل حق

فرقه قادريه و اهل بيشتر در شهرستان ساوه حضور دارند، حتى چند روستا از توابع شهرستان ساوه به طور كلى و بعضا 50 درصد اهل حق نشين مى‏باشد.

فرقه بهائيت

فرقه ضاله بهائيت از فرقه‏هايى است كه در سطح استان به ويژه در اراك و روستاهايى از منطقه فراهان من جمله روستاهاى اسلام آباد، گازران، اسفين و مشهد زُلف آباد ساكن مى‏باشند كه به صورت كاملاً منسجم اقدام به برگزارى جلسات و مراسم مخصوص به خود مى‏نمايند.

شايان ذكر است كه بهائيان ساكن در منطقه فراهان گاه برخوردهايى با مسلمانان داشته و دارند كه نمونه آن درگيرى‏هايى است كه در روستاهاى مشهد زلف آباد در اوايل پيروزى انقلاب اسلامى تا سال 1362 بين مسلمانان و عناصر وابسته به فرقه بهائيت وجود داشته است، كه در پاره‏اى از موارد عناصر بهايى اقدام به ضرب و شتم مسلمانان مى‏نموده‏اند و اكنون نيز درگيرى‏هايى با افراد مسلمان دارند كه عمدتا نيات پليد خود را در قالب مسايلى از قبيل آب، كشاورزى، زمين و ... دنبال مى‏كنند.




منابع