فرق مذهبی استان آذربایجان غربی
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
اهل حق
پيروان طريقت اهل حق در مياندوآب به «گوران» مشهور هستند و در شهر و روستاها به ويژه روستاهاى يارجان سفلى و عليا، اوج تپه، قشلاق و يقين على تپه به طور پراكنده زندگى مىكنند. جمع خانه آنان در خيابان 17 شهريور واقع شده است. پيروان اين طريقت خود را تابع سيد كرمانشاهى مىدانند و عزل و نصب خليفه مياندوآب به وسيله او صورت مىپذيرد. خليفه سيد، در سال 1370 در مياندوآب و اطراف آن آقاى سليمان اسكندرى بوده است.
پيروان اهل حق در مياندوآب هر ساله براى زيارت او به كرمانشاه مىشتابند و همه ساله مقدارى از درآمد خود را به نام «الله مالى» به او تقديم مىكنند.
تابعين اين طريقت همديگر را «طايفه» و ديگران را «مقدم» خطاب مىكنند. از مشخصات ظاهرى آنان داشتن سبيلهاى بلند و پرپشت است كه هرگز تراشيده يا كوتاه نكردهاند.
دراويش
خانقاه مياندوآب در سال 1280 ه .ش به وسيله درويش محمدعلى، بنيان گذارده شد.
درويش در ابتدا گوشهاى از خانه خود را خانقاه قرار داد و سپس در سال 1308 ه .ش خانه او به صورت خانقاه تجديد بنا شد. اين خانقاه در سال 1353 ه .ش تخريب و از نو ساخته شده است. مردم محل خانقاه را «تكيه» مىگويند.
در اين محل دوستداران و ارادتمندان اهل البيت گرد هم آمده و در گرد شيخ طريقت خود كه به «خادم الفقراء» مشهور است جمع مىشوند. ارادتمندان، شيخ طريقت، خادم الفقرا، در نزد مردم به درويش مشهوراند.
در ايام هفته و در اعياد مذهبى پيروان اين طريقت (دراويش) در خانقاه گرد هم آمده و ذكر يا على مىگويند و به خواندن اشعار عرفانى مىپردازند و در ديگر ايام همچون محرم به عزادارى، روضهخوانى، تعزيهخوانى مىپردازند.
در شبهاى جمعه نيز در اين خانقاه به اطعام فقرا پرداخته مىشد. در روزهاى جمعه نيز دراويش در خانقاه گرد هم مىآيند و ذكر جلى يا على، اشعار مولوى و حافظ را دسته جمعى مىخوانند.
مقام شيخ طريقت (خادم الفقرايى) در ميان خاندان درويش محمدعلى از نسلى به نسل ديگر منتقل شده است.
پس از درويش محمد على، ميرزا على خلوتى مشهور به نصرتعلى شاه سپرده شد و با مرگ او فرزند درويش محمد على، ميرزا حسن عرفانى و سپس به برادرش ميرزا علىاكبر عرفانى سپرده شد.
طريقيه ذهبيه
طريقه ذهبيه در نيمه اول قرن چهاردهم با ظهور عبدالكريم، اعجوبه زنجانى و شاگردش پرويز خان سلماسى «سفير العارفين» در خوى گسترش پيدا كرد.
در خوى مراسم ذكر و ورد آنها در دروازه محله، در بقعه اولياء الله برگزار مىشد و آنجا را خانقاه خود قرار داده بودند.
عبدالكريم زنجانى، پرويز خان سلماسى، پسر و نوهاش در آن مدفون هستند و ضريحى بر قبر آنان قرار دارد.
اين طريقه در شهرهاى ديگر استان، مانند اروميه نيز داراى پيروانى بوده است و آقا زمان، مشهور به سفير العارفين رياست اين فرقه را دارا بوده است و پس از مرگ او سيد آقا در مسجد جامع اروميه به تعليم و تربيت دراويش ذهبى پرداخته است.
