ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

صنایع ماشینی در استان خوزستان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

1ـ صنايع سبك

صنعت قندسازى

كارخانه نيشكر هفت تپه، به منظور تهيه قند از نيشكر، به ظرفيت اوليه 30000 تن از كشور هلند خريدارى و در هفت تپه واقع در 100 كيلومترى اهواز نصب شد. اين كارخانه علاوه بر تهيه قند از نيشكر، شكر خام نيز تهيه مى‏كند.

از نيشكر، در كارخانه، دو محصول ديگر به نام باگاس و ملاس به دست مى‏آيند. باگاس در كاغذ، مقوا و فيبرسازى مصرف مى‏شود. به همين جهت كارخانه كاغذسازى پارس در مجاورت كارخانه نيشكر هفت تپه تأسيس شد.

از ملاس در تهيه الكل، لاستيك و پنى‏سيلين استفاده مى‏شود.

صنعت كاغذسازى

در سال 1350 ه .ش شركت سهامى پارس با ظرفيت توليد 36 هزار تن كاغذ در سال، در هفت تپه خوزستان ايجاد شد. ماده اوليه اصلى اين كارخانه، 113 هزار تن باگاس در سال است كه از كارخانه نيشكر هفت تپه تأمين مى‏شود.

كارخانه‏هاى بسته‏بندى خرما

در سالهاى اخير براى بهبودى وضع بسته‏بندى خرما و صدور آن به شكل مناسب، اقدام‏هايى صورت گرفته است.

جهت بسته‏بندى و ضدعفونى كردن خرما، كارخانه‏هايى چون كارخانه بسته‏بندى و ضدعفونى خرماى خرمشهر و غيره تأسيس شده‏اند.

از ديگر صنايع اين استان مى‏توان به صنعت آردسازى، صنعت ماهيگيرى و صنعت توليد برق اشاره نمود.

2ـ صنايع سنگين

صنعت استخراج و تصفيه نفت

ايران از نظر ذخاير نفت و گاز از ثروتمندترين كشورهاى جهان است. به همين لحاظ از ابتداى سده بيستم ميلادى، ايران به ويژه خوزستان، مورد توجه و محل رفت و آمد شركتهاى نفتى جهان قرار گرفته است.

پس از كشف اولين ميدان نفتى در مسجد سليمان، شركت نفت ايران و انگليس امتياز اكتشاف، استخراج، بهره‏بردارى و تصفيه مواد نفتى را به دست آورد و تا زمان ملى شدن صنعت نفت (1951 م) انحصار كليه فعاليتهاى نفتى را در ايران در دست داشت. در اسفند 1329 ه .ش (1951 م) صنعت نفت كشور ملى اعلام شد.

پالايشگاه آبادان

پالايشگاه آبادان كه از بزرگترين پالايشگاههاى دنيا است، در سال 1290 ه .ش (1912 .م) نزديك به مناطق نفتى و در جزيره‏اى با امكانات زياد براى پذيرش كشتى‏هاى اقيانوس پيما تأسيس شد.

تأسيسات پالايشگاه آبادان محوطه‏اى به مساحت 13 كيلومتر مربع را فراگرفته است. اين پالايشگاه، با داشتن كارخانه‏هاى متعدد توليد بنزين هواپيما و امكانات وسيع براى تهيه بيش از صد نوع فرآورده نفتى، از بزرگترين پالايشگاه‏هاى صادراتى جهان به شمار مى‏رود.

نفت خام مورد نياز پالايشگاه، از نواحى مركزى استان (مسجد سليمان، هفتگل، نفت سفيد، لالى)، آغاجارى، گچساران و از ناحيه جديد اهواز به وسيله خطوط لوله تأمين مى‏شود.

ظرفيت تصفيه نفت خام پالايشگاه آبادان 450 هزار بشكه در روز است كه در حال حاضر، به طور متوسط، روزانه 395 هزار بشكه نفت در آن تصفيه مى‏شوند.

دستگاه تقطير مسجد سليمان

يك دستگاه پالايش ساده نيز در مسجد سليمان وجود دارد كه با ظرفيت 25 هزار بشكه در روز كار مى‏كند.

پالايشگاه گاز طبيعى مايع

در سال 1349 ه .ش پالايشگاه گاز طبيعى مايع در بندر ماهشهر تكميل شد كه در نوع خود بزرگترين پالايشگاه گاز مايع در دنياست.

از تفكيك گاز در مرحله اول و دوم مى‏توان مايعى موسوم به گاز طبيعى مايع تهيه كرد. پالايشگاه گاز طبيعى بندر ماهشهر شامل تأسيساتى براى تصفيه، سرد نمودن، ذخيره كردن و صدور فرآورده‏هاى گاز طبيعى مايع است.

پالايشگاه گاز بيد بلند

پالايشگاه گاز بيد بلند در 175 كيلومترى شمال شرقى آبادان و 24 كيلومترى غرب بهبهان و 40 كيلومترى شمال آغاجارى قرار دارد. مساحت محصور و حريم پالايشگاه گاز بيد بلند 85 هكتار و مساحت هر واحد تصفيه 1500 مترمربع است.

كار ساختمان پالايشگاه گاز بيد بلند كه از مدرنترين و بزرگترين پالايشگاه‏هاى جهان است در سال 1347 و بهره‏بردارى از آن در 25 آذر 1350 ه .ش آغاز شد.

اين پالايشگاه داراى واحدهاى تصفيه‏اى است كه ظرفيت هر يك از اين واحدها 8/6 ميليون متر مكعب است.

كارخانه تصفيه گاز اهواز

كارخانه تصفيه گاز اهواز در هفت كيلومترى شهر و در كنار واحد بهره‏بردارى شماره 2 قرار دارد. گاز طبيعى از همين واحد به كارخانه وارد و تصفيه مى‏شود. ظرفيت اين كارخانه 850000 مكعب در روز است.

مجتمع شيميايى رازى

اين مجتمع در سال 1342 ه .ش تأسيس شد كه از هفت واحد توليدى تشكيل شده است كه كار توليد گوگرد، اسيد سولفوريك، اسيد فسفريك، آمونياك، اوره و كود تركيبى فسفات دى آمونيم را به عهده دارند.

مجتمع پتروشيمى آبادان

مجتمع پتروشيمى يا شركت سهامى پتروشيمى آبادان با سرمايه 600 ميليون ريال در خرداد 1345 ه .ش تأسيس شد. كارخانه در كنار پالايشگاه آبادان واقع است. بهره‏بردارى از آن در آبادان 1348 ه .ش آغاز شد.

فرآورده‏هاى آن عبارت‏اند از: پى. وى. سى (ماده اوليه پلاستيك)، سود سوزآور (سود كستيك) و دى. دى. بى (ماده اوليه پودرهاى شوينده).

شركت شيميايى پازارگاد

اين شركت در حدود سال 1344 ه .ش در بخش خصوصى تأسيس شد. در سال 1351 ه .ش با اشكالات مالى و فنى مواجه شد. در نتيجه، شركت ملى صنايع پتروشيمى و شركتهاى عامل، 66 درصد سهام آن را بالمناصفه خريدند و مديريت آن را به دست گرفتند.

اين كارخانه در نزديكى شهر آبادان قرار دارد و توليد سالانه آن حدود 5000 تن سود سوزآور و 4500 تن اسيد كلريدريك بوده است.

مجتمع پتروشيمى ايران نيپون

اين مجتمع، بر اساس مشاركت 50ـ50 بين شركت ملى صنايع پتروشيمى ايران و گروه ژاپنى ميتسوبيشى، با سرمايه 4/80 ميليون دلار در كنار مجتمع شيميايى رازى در بندر امام خمينى تأسيس و بهره‏بردارى از آن در سال 1355 ه .ش آغاز شد.

فرآورده‏هاى اين مجتمع در صنايع پلاستيك و رنگ سازى مصرف مى‏شوند. محصول عمده آن د. او. پى و مواد نرم كننده پلاستيك است.

مجتمع پتروشيمى ايران ـ ژاپن

در سال 1352 ه .ش شركتى به نام شركت توسعه شيميايى ايران بر مبناى 50ـ50، متشكل از شركت ملى صنايع پتروشيمى و گروه شركتهاى بزرگ ژاپنى، تشكيل شد.

كار ساختمانى مجتمع در سال 1355 ه .ش در كنار مجتمع شيميايى رازى در بندر امام خمينى (بندر شاهپور) آغاز شد و قرار بر اين بود كه بهره‏بردارى از اين مجتمع حداكثر تا سال 1980 م. آغاز شود. ولى حدود 85 درصد كار ساختمانى آن انجام يافته بود كه به سبب وقوع انقلاب در كشور و آغاز جنگ با عراق بعثى متوقف ماند.

چنانچه كارهاى ساختمانى اين مجتمع خاتمه يابد و بهره‏بردارى از آن آغاز شود، بزرگترين واحد پتروشيمى در خاور ميانه و از بزرگترين مجتمع‏هاى پتروشيمى جهان خواهد بود.

كارخانه نورد و لوله اهواز

اين كارخانه‏ها به منظور تأمين لوله‏هاى گاز، نفت و آب در اهواز داير شدند و به توليد انواع لوله به قطرهاى مختلف و ديگر محصولات آهنى پرداختند.

كارخانه‏هاى لوله‏سازى اهواز كه تعدادى از آنها در نوع خود از بهترين و مدرنترين كارخانه‏هاى لوله‏سازى‏اند جمعا قادرند در سال بالغ بر 600 هزار تن محصول به بازار عرضه كنند.

ذوب آهن گازى اهواز

در سال 1352 هـ .ش شركت ملى صنايع فولاد ايران به منظور ايجاد كارخانه‏هاى ذوب آهن گازى جهت توليد آهن اسفنجى به روش احياى مستقيم، تأسيس شد.

اين شركت توانست قرارداد سه واحد ذوب آهن گازى را با شركتهاى بين المللى منعقد كند. محل اين واحدها در كنار رودخانه كارون، در هفت كيلومترى جنوب شرقى اهواز، در نظر گرفته شده است.

كارخانه‏هاى جانبى آن عبارتند از: كارخانه‏هاى ريخته‏گرى، ذوب، كندله سازى، تصفيه آب.

تا پايان سال 1379 در تعداد 62 كارگاه صنعتى در اين استان تعداد 41092 نفر مشغول به كار بوده‏اند