صنایع دستی در استان سیستان و بلوچستان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
از گذشتههاى بسيار دور صنايع دستى در استان سيستان و بلوچستان جايگاهى ممتاز داشته است. آثار كشف شده از هنرهاى دستى در شهر سوخته گوياى قدمت هنرهاى دستى اين مرز و بوم است. امروز نيز صنايع دستى در اين استان از لحاظ تأمين درآمد پس از كشاورزى و دامدارى از موقعيت ويژهاى برخوردار است و زنان روستايى در كنار خانه دارى و كمك به امر كشاورزى و دامدارى به ساخت انواع صنايع دستى اشتغال دارند. هنرهاى دستى مردم استان عبارت است از: قالى بافى، گليم بافى، چادر بافى، سفره بافى، حصير بافى، نمد مالى، سوزن دوزى، سكه دوزى، سفال سازى، خراطى و لنج سازى مىباشد.
قالى بافى
زنان و دختران بلوچ در هنگام فراغت به بافتن قاليچه مىپردازند بلوچها قاليچه خود را روى دار (دستگاهاى) افقى مىبافند. بر اساس آمار سال 1377، 1385 قالى و قاليچه به مساحت 19074 متر مربع در اين استان بافته شده است.
گليم بافى
گليم بافى بيشتر توسط زنان چادرنشين، درون سياه چادرها بافته مىشود. در سال 1377، جمعا 1056 گليم و زيلو به مساحت 8874 هزار متر مربع در اين استان توليد شده است.
چادر بافى
چادرنشينان، چادرهاى خود را از موى بز بر روى دارقالى مىبافند و با فراهم آوردن سه قطعه در كنار هم، چادرى را براى زندگى كردن در زير آن درست مىكنند.
حصيربافى
حصير از برگ درخت خرما ـ كه به گويش محلى به آن پيش مىگويند ـ و همچنين از برگ نخل وحشى (زينتى) كوتاه به نام «داز» بافته مىشود. از حصير وسايلى چون: فرش، زنبيل، حوال حصيرى (كچو)، باد بزن، كيف، گلدان و ديگر وسايل بافته مىشود.
نمد مالى
از ديگر هنرهاى دستى نمدمالى است. شستن، رنگرزى و تهيه پشم وظيفه مردان بلوچ مىباشد ولى ساخت نمد به عهده بانوان است. بعضى از نمدهاى بلوچ به لحاظ تركيب متنوع رنگها از آثار هنرى نيز محسوب مىشود.
سفره بافى
سفره كه به اصطلاح بلوچها «جهيزى» نام دارد زمينهاش از پشم شتر بافته مىشود و در وسط آن اغلب ترنجى نقش بسته مىشود.
سوزن دوزى
سوزن دوزى در بلوچستان هنر خانگى و بسيار كهن مىباشد و از بهترين نمونههاى هنر دستى ايران محسوب مىشود. سوزن دوزى بلوچ براى تزئين جامه محلى زنان، و سرپوش چادر استفاده مىشود اين هنر تقريبا در تمامى روستاهاى استان رواج دارد.
سفال سازى
سفال سازى از گذشتههاى بسيار دور در استان رواج داشته است. و سفالهاى به جاى مانده در شهر سوخته گوياى كهن بودن اين هنر مىباشد. كار سفالگرى بيشتر بر عهده زنان مىباشد.
خراطى
هنرخراطى بيشتر در شهرستان ايرانشهر رواج دارد و ماده اوليه آن چوب كهور است و از آن وسايلى مانند: عصا، قليان و ديگر مصنوعات چوبى ساخته مىشود.
لنج سازى
لنج سازى يكى از هنرها و صنايع قديمى و سنتى مناطق ساحلى استان است اين حرفه در بندر كنارك و چابهار رواج دارد.
