ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

زبان و گویش مردم استان آذربایجان غربی

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

ویرایش در تاریخ ‏۱۵ مرداد ۱۳۹۱، ساعت ۱۴:۵۵ توسط Kabir (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری, جستجو

زبان مردم آذربايجان از ديرباز با زبان مردم ساير شهرهاى ايران از يك ريشه بوده است. چنانكه مردم آن هم با مردم ديگر شهرهاى ايران از يك نژاد بوده‏اند.

نويسندگان ايرانى و غير ايرانى زبان مخصوص اين سامان را «آذرى» ناميده‏اند. البته نبايد زبان آذرى را با تركى يكى دانست. به موجب نوشته‏هاى مورخان، زبان مردم آذربايجان تا سده‏هاى پيشين تاريخ هجرى تا سده ششم آذرى بوده است و از زمان سلجوقيان به بعد آذرى تبديل به زبان تركى شده است. پس از آنكه آذربايجان يكسره به دست سلجوقيان افتاد. چون يكى را به فرمانروايى شهرى برمى‏گزيدند دسته‏اى را كه همگى آنان از تركان بودند همراه وى مى‏فرستادند.

به علاوه سبز و خرم بودن بعضى از مناطق آذربايجان و داشتن چمن‏زارها و چراگاههاى فراوان سبب گرديد كه ايلاتى كه به دنبال سلجوقيان از تركستان آمده بودند در اين خطه بيشتر متمركز شوند و تعداد ايلات در اين منطقه فزونتر گردد. از همين زمان بود كه نام‏هاى پاره‏اى از آباديها تركى گرديد و تركان در ده‏هاى كه ساكن مى‏شدند نام آن منطقه را به تركى ترجمه مى‏كردند. ولى با اين وجود هم در زمان سلجوقيان زبان رسمى اين منطقه آذرى بود.

در دوران صفويه به خاطر اينكه بيشتر اميران محلى ترك بودند، تركى در آذربايجان همگانى شد به طورى كه زبان آذرى رفته رفته در شهرها و روستاها به فراموشى سپرده شد. در بعضى دهات آذربايجان مردم به لهجه تاتى تكلم مى‏نمايند.

برخى از واژه‏هاى تاتى كه در برخى از نقاط استان تكلم مى‏شود عبارت است:

اودينه: آئينه اوسون: آسان

ورته: گريختن آسته: استخوان

برو: برادر ونا: بينى

مردم مهاباد به زبان كردى تكلم مى‏نمايند. لهجه مردم مهاباد مكرى يا مكريانى است كه در گفتگوهاى عادى به آن لهجه سورانى مى‏گويند.

همچنين در تكاب و صائين دژ شهرستان مياندوآب و خوى عده‏اى كرد زبان وجود دارند.

در برخى روستاهاى سلماس ارامنه سكونت دارند و به زبان ارمنى تكلم مى‏نمايند.


منابع