ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

امام‌زاده‌ها و بقاع متبرکه استان سیستان و بلوچستان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

ویرایش در تاریخ ‏۸ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۱۳:۰۵ توسط 172.16.1.19 (بحث)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری, جستجو



منابع

بر اساس نتايج آمارى طرح تهيه شناسنامه مساجد و اماكن مذهبى كشور در سال 1375، استان سيستان و بلوچستان داراى 4029 مكان مذهبى بوده است. از اين تعداد 3869 باب مسجد، 40 باب مصلى، 78 باب نمازخانه، 6 باب زيارتگاه امامزاده، 6 باب زيارتگاه ساير بزرگان دين، 25 باب حسينيه، يك باب فاطميه، دو باب مهديه، يك باب خانقاه و يك باب نيز ساير اماكن مذهبى بوده است.

مسجد ها و حسینیه ها

1ـ مساجد

از مجموع مساجد استان، 5/86 درصد، متعلق به اهل سنت و 5/13 درصد، متعلق به شيعيان مى‏باشد. (مساجد متعلق به شيعيان اغلب به دليل كمبود بودجه و پايين بودن حجم موقوفات، نيمه فعال يا تعطيل هستند).

اسامى تعدادى از مساجد استان عبارت است از:

مسجد مهدويه زاهدان، چهار راه عليشاه

مسجد امام زمان (عج) زاهدان، تقاطع خ امام‏خمينى و شهيد بهشتى

مسجد على ابن ابيطالب عليه‏السلام زاهدان، خ دانشگاه

مسجد جامع (تشيع) زاهدان، خ آزادى

مسجد قدس زاهدان، خ شريعتى شمالى، جنب منبع آب

مسجد امام حسن عسكرى عليه‏السلام زاهدان، كوى قدس

مسجد امام خمينى(ره) زاهدان، خ شهيد پهلوانى شمالى

مسجد جوادالائمه عليه‏السلام زاهدان، خ مولوى شمالى

مسجد امام جعفر صادق عليه‏السلام زاهدان، خ شهيد باهنر شمالى

مسجد امام حسن مجتبى عليه‏السلام زاهدان، خ ولى عصر شمالى

مسجد امام محمد باقر عليه‏السلام زاهدان، كوى كارمندان، خ امام محمدباقر عليه‏السلام

مسجد امام محمد تقى عليه‏السلام زاهدان، تقاطع امام خمينى و شهيد پهلوانى

مسجد فاطمه زهرا عليهاالسلام زاهدان، خ شهيد مصطفى خمينى شرقى

مسجد ابوذر غفارى زاهدان، انتهاى شمالى خ ولى عصر(عج)

مسجد سيدالشهداء عليه‏السلام زاهدان، انتهاى شمالى 10 مترى شركت نفت

مسجد على النقى عليه‏السلام زاهدان، خ مولوى، كوچه شهيد رأفت

مسجد الرضا عليه‏السلام زاهدان، كوى قدس

مسجد رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله زاهدان، انتهاى خيام

مسجد حضرت عباس عليه‏السلام زاهدان، خ اسدآباد

مسجد حضرت قائم(عج) زاهدان، خ مهتاب

مسجد اويس قرنى زاهدان، خ شهيد طباطبايى

مسجد على اكبر زاهدان، هشتاد دستگاه

مسجد مسلم بن عقيل زاهدان، انتهاى شرقى خ امام خمينى

مسجد حضرت زينب عليهاالسلام زاهدان، خ دانشگاه

مسجد چهارده معصوم عليه‏السلام زاهدان، سجاد شهر

مسجد الزهرا عليهاالسلام زاهدان، شهرك آزادگان

مسجد رضوان زاهدان، خ شهيد فاضلى

مسجد حضرت فاطمه عليهاالسلام زاهدان، منطقه 9 زمين شهرى

مسجد صديقى زاهدان، خ مصطفى خمينى

مسجد فاروقى زاهدان، خ جامى

مسجد محمدى زاهدان، خ جام‏جم

مسجد جامع ميرجاوه زاهدان، خ سيستان

مسجد حنفى زاهدان، خ مصطفى خمينى

مسجد اقصى زاهدان، خ امام خمينى خ مرادقلى

مسجد بلال زاهدان، خ امام خمينى كوچه سالارى

مسجد جامع تسنن زاهدان، خ آزادى

مسجد رضوان زاهدان، خ ميرجاوه

مسجد مجيديه زاهدان، خ شهيد رجايى

مسجد حضرت عمر زاهدان، خ امام خمينى، انتهاى شرق

مسجد ابوبكر زاهدان، خ شهيد رجايى

مسجد صديق حق گو زاهدان، خ سعدى

مسجد ابوحنيفه زاهدان، خ مصطفى خمينى انتهاى غربى

مسجد قبا زاهدان، خ مدرس كوچه امام بخش

مسجد النبى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله زاهدان، خ سيستان، خ ولى عصر

مسجد حماديه زاهدان، خ شهيد رجايى، انتهاى شمالى

مسجد مكى زاهدان، خ خيام

مسجد توحيدى زاهدان، خ شهيد رجايى، انتهاى شرقى

مسجد ربانى زاهدان، خ هيرمند، انتهاى شمالى

مسجد جامع الحميد زاهدان، خ چهل مترى، جنب نيروگاه برق

مسجد الانصار زاهدان، خ آزادى، سعيدآباد

مسجد جامع زاهدان، بخش نصرت آباد

مسجد اسلام آباد جامع زابل، خ اسلام‏آباد لوتك

مسجد جامع لوتك زابل، خ لوتك

مسجد سجاديه زابل، روبروى كشتارگاه

مسجد حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله زابل، خ شيب

مسجد صاحب الزمان(عج) زابل، خ شيب آب شهرك دوم

مسجد النبى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله زابل، خ هيرمند

مسجد سجاديه زابل، خ ده ورقه (شمال شهر)

مسجد بعثت زابل، خ شهداء (بعثت سابق)

مسجد قائم آل رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله زابل، خ محله هاشم‏آباد

مسجد خليفه ايرانشهر، خ راسك

مسجد جامع راسك ايرانشهر، خ راسك

مسجد آل محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ايرانشهر، خ بمپور

مسجد صاحب الزمان (عج) ايرانشهر، خ بلوچ چهار راه مولوى

مسجد اميرالمؤمنين عليه‏السلام تشيع ايرانشهر، خ كمربندى اسدآباد

مسجد حضرت سيدالشهداء عليه‏السلام ايرانشهر، خ اسپكه

مسجد جامع (تسنن) سراوان، سردك كله‏گان

مسجد حافظ سراوان، سرجو

مسجد جامع تشيع سراوان

مسجد فاروقيه سراوان، گشت مكسوخته

مسجد نور سراوان، پسكوه قريه كهن كريم

مسجد صديقه سراوان، گشت سفلى

مسجد عثمانى سراوان، كوهك ناهوك قريه كوه سرخ

مسجد صاحب الزمان(عج) سراوان، گشت

مسجد الرسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله سراوان، خ پست و تلگراف

مسجد جامع سوران سراوان، سوران

مسجد صديق اكبر سراوان، خ امام خمينى(ره)

مسجد حضرت على عليه‏السلام سراوان، خ امام خمينى و عدالت

مسجد حضرت امام حسين عليه‏السلام سراوان، بخش زابلى

مسجد حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام سراوان، شهرك شهيد رجايى

مسجد فاروقى اعظم سراوان، محله كهنه قلعه

مسجد قاضى عبدالله چابهار، دشتيارى، نگور

مسجد صديقى چابهار

مسجد حضرت امام حسين عليه‏السلام چابهار

مسجد صديقيه كنارك

مسجد جامع كنارك كنارك

مسجد نور چابهار، خ حافظ

مسجد فاروقى چابهار، جنب مدرسه تندگويان

مسجد ذوالنورين چابهار، محله كورسر

2ـ حسينيه‏ها و تكايا

حسينيه فاطمه الزهرا عليهاالسلام ايرانشهر، سرباز احمدآباد راسك

حسينيه سيستانى‏ها ايرانشهر، خ فردوسى

حسينيه اباعبدالله الحسين عليه‏السلام سراوان

حسينيه آذربايجانى‏ها چابهار

حسينيه يزدى‏ها چابهار

حسينيه ابوالفضل عليه‏السلام چابهار

حسينيه سيستانى‏ها چابهار

امام‏زاده‏ها و بقاع متبركه

مقبره هنگلاج

مقبره هنگلاج كه از بناهاى پيش از اسلام به شمار مى‏رود، در مكران شرقى و نزديك درياى عمان واقع شده است و مورد احترام مسلمانان و حتى هندوهاى آن منطقه مى‏باشد.

مقبره سخى سرور

اين مقبره، يكى از زيارت گاه‏هاى معروف بلوچستان است كه در دامنه سلسله جبال سليمان نزديك ديره غازى خان قرار گرفته است.

زيارتگاه سخى سلطان

اين مقبره در تپه‏هاى موسوم به «بگ»، نزديك ايستگاه راه آهن بلوچستان قرار دارد.

زيارتگاه ملك سياه

مقبره ملك سياه، در 46 كيلومترى شمال شهر زاهدان، ميان راه بلوچستان و خراسان است و كوه «ملك سياه» منسوب به آن مى‏باشد. نزديك آن در دره‏اى يك قطعه سنگ وجود دارد كه بلوچ‏ها معتقدند آن سنگ، مردى بوده كه با نفرين «ملك سياه» به اين صورت در آمده است و به همين مناسبت، در هنگام قربانى و نذر و نياز، به آن سنگ تيراندازى مى‏كنند.

زيارتگاه مشايخ

بلوچها، براى دراويش باكرامت و بزرگان و پيران طريقت، احترام زيادى قايل هستند و به آنان مشايخ مى‏گويند. اماكن متبركه و قبور اوليا در ميان مردم بلوچستان زيارتگاه محسوب مى‏شود و هر ساله به مناسبت تولد و ساير مناسبت‏هايى كه به اين مشايخ مربوط مى‏شود، مراسمى در مكان‏هاى مختلف برپا مى‏گردد. بلوچ‏ها معتقدند چنانچه كسى درباره مشايخ ترديد كند و به آنان ناسزا بگويد و در حق آنان بى حرمتى نمايد، مشايخ او را بيمار مى‏كنند كه در آن صورت براى بهبود بيمار بايد مجلس «مولود» برپا ساخت.

ميرمبارك

مير مبارك (مير مارك)، جد بزرگ مردم طايفه مباركى بلوچستان است. مباركيان براى نياى خود ـ كه مقبره‏اش در روستاى چانف (چامف) قراردارد ـ كرامات خاصى قايل هستند. مير مبارك، پير صاحب كرامت و درويش وارسته‏اى كه همه بلوچ‏ها به كرامات او اعتقاد دارند و از نواحى مختلف بلوچستان حتى از پاكستان، همه ساله عده‏اى براى اداى نذورات و گرفتن حاجات، به زيارت مقبره او مى‏آيند. مزار ميرمبارك، اتاقى است با گنبدى كوچك و بسيار ساده و روى قبر، دهها پارچه به رنگها و جنس‏هاى مختلف، و تمامى ارزان قيمت افتاده است كه مردم نذر كرده‏اند. ضمنا برداشتن آنها براى دراويش و صوفى‏هاى دوره گرد نيازمندى كه به زيارت و اعتكاف مى‏آيند، آزاد است و اگر ديگرى بخواهد بردارد، بايد از صاحب قبر اجازه بگيرد، كه او در خواب و يا در حالت بيخودى به آنان الهام مى‏كند. مردم شديدا معتقدند كه اگر كسى بدون اجازه به اموال مير مبارك دست بزند، بايد منتظر انتقام وحشتناكى باشد و شواهدى هم مى‏آورند.

پير غلطان

در كنار مزار ميرمبارك، قبور دراويش ديگرى هم كه از همين طايفه يا از سالكانى كه به اين جا براى اعتكاف آمده‏اند وجود دارد. از جمله مزار پير غلطان است كه مى‏گويند: «هر كسى غسل كند و با بدن و لباس پاكيزه، شب هنگام، بر سر قبر او بيايد، و چند سوره قرآن بخواند و سپس به موازات قبر، ولى به صورت معكوس، سر در جاى پاى مرده بخوابد و كارى را كه مورد نظرش مى‏باشد با پير در ميان بگذارد و بعد غلطى بزند، اگر صلاح در انجام آن باشد، پير او را چند غلط ديگر هم مى‏دهد و اگر تكان نداد از آن كار بايد منصرف شود».

سيد غلام رسول

سيد غلام رسول، در چابهار مى‏زيسته و مقبره‏اش نيز در همين شهر است. وى عارفى وارسته و با كرامت بوده است. مقبره سيد غلام رسول، با گنبد و ديوارهاى سفيد رنگ در كناره جاده تيس، در قسمت شمال غربى قرار گرفته است. از مشخصات جالب آن، وجود بقعه‏اى است كه به سبك بسيار زيبا گچ برى شده و در داخل زيارتگاه قرار گرفته است. هر ساله از 24 ذيقعده به مدت هفت شب براى وى «مولود» بر پا مى‏شود كه از ديدنى‏ترين مجالس مولود است. در مجلس مولود او از يك دهل بزرگ رحمانى و دو تا دهل كوچك و يك قره‏نى (زمر) استفاده مى‏شود. متولى اين زيارتگاه، مردى به نام «پنجشنبه» است. روايت شده است كه شيخ در شب عروسى خود ناگهان غيب مى‏شود و همان جايى را كه سيد در آن جا غيب شده است به جاى مقبره او به حساب آورده‏اند و زيارتگاه او قرارش داده‏اند. اين شيخ داراى پيروان زيادى است و اعتقاد مردم آن چنان است كه يكى از بزرگترين سوگندهاى آنان، با نام سيد غلام رسول انجام مى‏شود.

شيخ رستم

مقبره شيخ رستم، در قسمت شرقى چابهار واقع شده است. مى‏گويند: «اين شيخ به اتفاق مريدانش با مغولان جنگيده و خود شيخ نيز در اين مبارزه به شهادت رسيده است». خاطره رشادت‏هاى او هنوز هم زبانزد پيروانش مى‏باشد و روزهاى پنجشنبه به زيارتش مى‏روند و بر اين باورند كه شيخ صاحب كرامت‏هاى بسيارى است و حاجت، حاجت مندان را بر آورده مى‏سازد.

خواجه خضر

خواجه خضر،مقبره‏اى ندارد؛ زيرا مى‏گويند كه او زنده است و پاسدار درياهاست و در سواحل درياها زندگى مى‏كند. در جنوب غربى چابهار، داراى قدم گاهى است كه زيارت گاه پيروانش مى‏باشد.

سيد جهانشاه

مقبره سيد جهانشاه، در مجاورت گورستان عمومى چابهار و در نزديكى مقبره سيد غلام رسول قرار است. در هنگام حياتش با مردى به نام ناخدا شنبه در يك خانه زندگى مى‏كرده است كه همسر شنبه به سيد جانشاه بى اعتقاد بوده است. روزى سيد از زن شنبه مى‏خواهد كه مرغى براى او بپزد اما همسر شنبه به او پرخاش مى‏كند و مرغ را نمى‏پزد. ناگهان با اشاره شيخ، خانه آتش مى‏گيرد. در همين وقت ناخدا شنبه مى‏رسد و به سيد عرض مى‏نمايد كه گناه زن را به من ببخش. سيد مشتى خاك بر آتش مى‏پاشد و آن را خاموش مى‏كند.

شيخ مراد و شيخ جمال

مقبره شيخ مراد در تيس كوبان ـ هفت كيلومترى شرق چابهار ـ قرار دارد. وى برادر شيخ رستم است كه در جنگ با مغولان به شهادت رسيده است و داراى سه پرچم سفيد مى‏باشد. شيخ جمال نيز كه مقبره‏اش در 10 كيلومترى شرق چابهار قرار دارد، برادر شيخ مراد است. وى سردارى مبارز و شجاع بوده و مريدان زيادى داشته است.

شيخ غيبى

مقبره شيخ غيبى در تيس و در نوك كوهى واقع شده است. اين شيخ نيز شجاعانه با مغولان جنگيده و در همين جنگ دستگير شده، ولى در لحظه دستگيرى، غيب گرديده است.

سيد ركل شاه

سيد ركل شاه، مردى سخى، درويش منش و صاحب كرامت بود و مريدان بسيارى دارد. مقبره او در روستاى جوكات، از توابع دشت يارى شهرستان چابهار قرار دارد.

مقبره سيد بهادرشاه

مقبره سيد بهادر شاه، فرزند سيد ركل شاه نيز در يك كيلومترى مقبره پدر، در دشتيارى قرار دارد و او نيز مريدان زيادى دارد.

شيخ پير سهراب

مقبره پير سهراب در روستاى بن نو از توابع دشتيارى قرار دارد. مريدان او در پاكستان، هندوستان و آفريقا هستند. متولى و خليفه اين شيخ، مردى به نام عثمان بود كه خود نيز شيخى بزرگ بوده است.

شيخ شميل

مقبره‏اش در 162 كيلومترى چابهار ـ ايرانشهر، در آبادى پوزك نيك شهر واقع است. خليفه‏اش پيرمردى به نام «مارك» بوده است.

مقبره شيخ شوشين

مقبره اين شيخ در ميان آبادى‏هاى كناردان و خير آباد از توابع نيك شهر قرار دارد.

مقبره شيخ حسن

مقبره شيخ حسن پسر شاه حسين در روستاى سى كلگ، واقع در 18 كيلومترى قصرقند قرار دارد. مزار شيخ را با پارچه‏هاى هندى، پاكستانى، دست دوزى‏ها، سوزن دوزى‏هاى بلوچى و نخ دوزى‏هاى سياه پوستان پوشانده‏اند.

بقعه خواجه غلطان

بقعه خواجه غلطان در منطقه سيستان در كوهى به نام كوه خواجه قرار دارد و در وسط كوه داراى گنبدى است. صورت قبر به شكل تابوت است و پيرامون اسم اين شخص كه مشهور به خواجه غلطان است آنچه در تواريخ آمده است چنين است: سراسرين بن غيص، ابن اسحق، ابن ابراهيم، ابن طارخ، ابن طاخور.

مقبره بى‏بى دوست

يكى از زيارتگاه‏هاى مهم مردم سيستان مقبره بى‏بى دوست مى‏باشد. تمام بى‏بى دوست قبرستان است و در وسط قبرستان حياطى است و در ميان حياط مقبره‏اى است كه مى‏گويند قبر بى‏بى دوست است. يك درخت گز در كنار مقبره وجود دارد كه مورد احترام اهالى است.

بقعه ملك حمزه خان

يكى از بقاع منطقه سيستان بقعه ملك حمزه خان كيانى مى‏باشد كه از قرار مذكور بناى آن به قرن‏ها قبل باز مى‏گردد و مسجد بزرگى در جنب آن وجود دارد كه آن هم ناتمام است.