ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

آداب ویژه ماه مبارک رمضان در استان هرمزگان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

پرش به: ناوبری, جستجو

در ماه مبارك رمضان مردم يكپارچه براى انجام تكاليف شرعى آماده مى‏شوند و در جهت به جا آوردن اين وظايف، هر گروه و جامعه‏اى آداب و تشريفات خاصى دارد.

در اين قسمت به آداب و رسوم ويژه اين ماه در استان هرمزگان اشاره مى‏شود و با توجه به كمبود منابع، با تاكيد بر آداب و رسوم مردم جزيره قشم به اين موضوع پرداخته مى‏شود.

ماه مبارك رمضان با رؤيت هلال ماه آغاز مى‏شود. امروزه مطبوعات و رسانه‏ها خبر رؤيت هلال را به اطلاع مردم مى‏رسانند. هنوز عده زيادى از مردم بر اين اعتقادند كه خودشان ماه را ببينند و براى اين منظور مردم قشم اغلب از فراز مناره‏هاى مساجد و تپه‏ها و بلندى‏ها اطراف به آسمان نگاه مى‏كنند و به جستجوى ماه مى‏پردازند. كسى كه هلال ماه را مى‏بيند به نزد امام جمعه يا شيخ شهر مى‏رود و رؤيت هلال ماه را به اطلاع او مى‏رساند. پس از اينكه رؤيت ماه براى امام جمعه اثبات شد، از بلندگوها و مساجد شهر به اطلاع مردم رسانده مى‏شود.

با آغاز ماه مبارك، روزه‏دارى مردم نيز آغاز مى‏شود. در گذشته براى بيدار شدن هنگام سحر، افرادى به نام جارچى، در محلات مى‏گشتند و بر طبل مى‏كوبيدند و شيپور مى‏زدند و درب بعضى از منازل را مى‏زدند و بدين ترتيب مردم را براى سحرى بيدار مى‏كردند. امروزه نيز در برخى نواحى اين رسم وجود دارد و جارچى‏ها با كوبيدن بر طبل خود مردم را بيدار مى‏كنند.

در جزيره قشم مردم بر اين عقيده‏اند كه دختران و پسران خردسال نيز بايد روزه بگيرند تا از همان اوان كودكى به روزه‏دارى عادت كنند و در جزيره قشم روزه كله گنجشكى مرسوم نيست و مردم به آن اعتقادى ندارند.

در ماه مبارك رمضان برنامه‏هاى خاصى در مساجد برگزار مى‏شود. معمولاً در بعدازظهرها بعد از نماز ظهر و شب‏ها بعد از اقامه نماز تراويح در مساجد مجلس سخنرانى برپا مى‏شود و واعظين درباره سيره نبوى به ايراد سخنرانى مى‏پردازند. يكى از برنامه‏هايى كه در مساجد برگزار مى‏شود چاوش‏خوانى است.

چاوش‏خوانى به صورت گروهى انجام مى‏گيرد. در ايام رمضان هر شب در مساجد اهل سنت نماز تراويح اقامه مى‏گردد و سپس يك جزء قرآن قرائت مى‏شود.

قرآن‏خوانى شبانه به صورت دورخوانى با حلقه زدن به دور هم در مسجد هر محله و در منازل شهر و روستا توسط گروهى از جوانان و با حضور معلمين قرآن اجرا مى‏شود و هر شب يك تا سه جزء را ختم مى‏كنند. هر فردى كه در اين دورخوانى، سوره يس را قرائت نمود، بايد پس از ختم قرآن شيرينى تهيه كند و از جمع حاضر پذيرايى كند.

يكى از آداب پسنديده مردم اين استان در ايام رمضان ضيافت افطارى است. در ايام ماه مبارك، مردمى كه توانايى مالى دارند، ضيافت‏هاى افطارى برپا مى‏كنند و از عموم مردم دعوت مى‏شود. ميهمانان پس از تناول افطارى در نماز جماعت شركت كرده و براى ميزبان طلب غفران و رحمت مى‏نمايند.

با فرا رسيدن نيمه ماه رمضان، مردم به پيشواز ليالى قدر مى‏روند. مردم اين استان به ويژه قشم، شب‏هاى 21، 22، 25، 27 و 29 رمضان را شب قدر مى‏دانند و در اين شب‏ها به مردم به عبادت و احياء و طلب مغفرت مى‏پردازند. در شب نوزدهم و بيست و يكم ماه مبارك مردم اين استان اعم از شيعه و سنى به سوگوارى و عزادارى مى‏پردازند و بر ابن ملجم لعن و نفرين مى‏فرستند.

يكى ديگر از آداب ويژه ماه مبارك در بخش‏هايى از اين استان، سنت اعتكاف در دهه آخر ماه مى‏باشد. براى اين منظور عده‏اى از مردم در مسجد جامع شهر معتكف مى‏شوند و در آنجا به عبادت و راز و نياز با پروردگار خود مشغول مى‏شوند.

در شب‏هاى آخر ماه رمضان عمل خداحافظى با رمضان توسط مردان و زنان و در مساجد و منازل انجام مى‏شود. عمل خدا حافظى در مساجد به صورت گروهى بعد از نمازهاى واجب و نافله از بلندگوى پخش مى‏شود. در مناجات سحرى نيز كه صورت انفرادى دارد و از بلندگوى مساجد پخش مى‏شود، عمل خداحافظى انجام مى‏گيرد.

در بعضى مناطق مثل بستك از شب هفدهم رمضان مراسم الوداع‏خوانى به صورت گروهى در منازل و مساجد برگزار مى‏شود.

لازم به ذكر است كه معمولاً افطارى در اين استان شامل خوردنى‏هايى نظير حلواى كسترد پودر (اروت)، فِرِنى، آبگوشت، پلو، عدس، زولبيا، حليم، ژله، رشته، سمبوسه، سوگو، شير برنج و نان‏هاى محلى به نام نان خمير (نان كپك)، نان توشى، نان چوبه، نان ليهى، نان رخته، نان پكاره و نان تخم مرغى مى‏شود.


منابع