ÌÓÊÌæ ÇÑÊÈÇØ ÈÇ ãÇ ÎÇäå  

منابع آب استان خوزستان

از ویکی اطلس فرهنگی ایران

ویرایش در تاریخ ‏۲۰ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۲۳:۱۸ توسط 172.16.1.19 (بحث)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری, جستجو

1ـ آب‏هاى سطحى

استان خوزستان يكى از استان‏هايى است كه از آب‏هاى سطحى بسيارى برخوردار است. آب‏هاى سطحى استان شامل رودخانه‏هاى مختلف مى‏باشد.

رودخانه‏هايى كه در اين استان جريان دارد از آب‏هاى كوهستان‏هاى بختيارى و لرستان و فارس سرچشمه گرفته از شمال و مشرق به طرف جنوب غربى سرازير شده و جلگه خوزستان را از آبرفت‏هاى خود، ساخته و پرداخته كرده‏اند.

رودهاى مهمى كه در اين استان جريان دارند عبارتند از:

ـ رود كارون

كارون به طول 850 كيلومتر و عرض متفاوت، از دره‏هاى تنگ عميق در سرچشمه تا بستر پهن و گسترده در مصب، از بزرگترين و طويل‏ترين رودهاى ايران است. سرچشمه آن از ارتفاعات زرد كوه بختيارى در جبال زاگرس (مغرب اصفهان) مى‏باشد.

در سال 1332 ه .ش جهت انتقال قسمتى از آب كارون به زاينده‏رود تونلى به طول 2841 متر به ظرفيت 30 مترمكعب در ثانيه بين سرچشمه رود كارون و زاينده‏رود حفر شده است، اين تونل مى‏تواند در فصل خشكى و كم آبى بالغ بر 22 مترمكعب در ثانيه آب به زاينده رود برساند.

ـ رود گاماسياب (سيمره، كرخه)

رود گاماسياب از حوالى كوه الوند در همدان سرچشمه مى‏گيرد، پس از دريافت شعباتى از ملاير، تويسركان و نهاوند از يك بستر باريك كوهستانى مى‏گذرد و در قريه بيستون از پاى بيستون عبور كرده به كرمانشاه مى‏رسد.

در كرمانشاه رود قره سو به آن ملحق مى‏شود پس از مشروب ساختن كرمانشاه و دريافت شعباتى چند مانند رود ماهى دشت و هليلان و كرند وارد لرستان مى‏شود.

اين رود در ادامه جريان خود و عبور از ايلام ضمن دريافت شعبات چندى به سوى جلگه خوزستان پيش مى‏رود.

در قسمت غربى خوزستان قسمتى از آب آن به مصرف آبيارى مى‏رسد و قسمتى ديگر به طرف دجله جريان مى‏يابد ولى قبل از آنكه به دجله برسد در باتلاق‏هاى شرقى دجله محو مى‏شود.

ـ رود جراحى

رود جراحى كه خود از الحاق دو رود زال و مارون در كلات شيخ تشكيل مى‏شود از كوههاى شرقى خوزستان سرچشمه مى‏گيرد.

اين رود خود به دو شاخه تقسيم مى‏شود، يك شاخه آن به نام رود شادگان به كارون ملحق مى‏گردد و شاخه ديگر كه همان جراحى است در خليج خور موسى به درياى فارس مى‏ريزد.

ـ اروند رود

اين رود به طول حدود 100 كيلومتر كه از الحاق دو رود دجله و فرات در خاك عراق تشكيل مى‏شود به سوى خليج فارس جريان دارد در خاك ايران از كنار خرمشهر گذشته در مصب خود در غرب جزيره آبادان به دريا مى‏ريزد. حدود نيمى از آن مرز ايران و عراق را تشكيل مى‏دهد.

پهناى اين رود بين 500 تا 1000 متر و ژرفاى آن حدود 9 تا 15 متر مى‏باشد. اين رود پرآب‏ترين رودى است كه به خليج فارس مى‏ريزد. از ديگر رودهاى اين استان مى‏توان به: بهمنشير، ديز، بلا رود، شاهپور، دويرچ و هنديان اشاره نمود.

2ـ آب‏هاى زير زمينى

بنا به گفته برخى از محققين حفر قنات قديمى‏ترين و بزرگترين اقدام ايرانيان در تهيه آب از روزگار باستان بوده است و سابقه آن را از 2500 سال پيش مى‏دانند.

آنچه مسلم است حفر قنات از ديرباز معمول بوده است و ايرانيان مبتكر حفر قنات بوده‏اند.

بر اساس آمار سال 76ـ1375 در خوزستان 2 رشته قنات با آبدهى 12 ميليون متر مكعب آب بوده است.

جهت استفاده از آب‏هاى زير زمينى غير از قنوات در بسيارى از نقاط ايران من جمله خوزستان چاه‏هاى نيمه عميق (معمولى) و عميق نظير كشورهاى ديگر وجود دارد كه آب‏هاى آنها از چاه‏هاى نيمه عميق به وسيله چرخ‏هاى دستى و از چاه‏هاى عميق از طريق تلمبه و پمپ به دست مى‏آيد.

بر اساس آمار 1379 اين استان داراى 1531 حلقه چاه عميق و 1159 حلقه چاه نيمه عميق بوده است. يكى ديگر از منابع آب‏هاى زيرزمينى چشمه‏ها هستند. چشمه‏هاى عمده موجود در اين استان در دامنه‏هاى شمالى و شرقى آن جارى است. آب اين چشمه‏ها به مصرف آب آشاميدنى روستائيان مى‏رسد. به مقدار كمى از آنها نيز براى مشروب كردن زمين‏هاى زراعتى به كار مى‏رود.

در سال 1366 در اين استان 197 چشمه وجود داشته است.



منابع