محیط زیست استان گیلان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
در دهههاى اخير جنگلهاى استان گيلان در معرض هجوم غارتگران منابع طبيعى قرار گرفته است و صداى گوشخراش ارههاى برقى جنگلها را فرا گرفته است. در كشورى كه 80 درصد اراضى آن شامل كوهها، درهها، كويرهاى خشك، دامنه كوهها و تپههاست و بيش از 25 ميليون هكتار از زمينهاى آن دچار شورى بوده و كوير زايى هر ساله بخش وسيعى از اراضى قابل كشت را مىبلعد.
با نهايت تأسف در طول سه دههاى اخير وسعت جنگلهاى آن از 18 ميليون هكتار به 12 ميليون هكتار كاهش يافته است و از جنگلهاى صنعتى منطقه بيش از يك سوم باقى نمانده است.
جنگلهاى گيلان به دليل شرايط خاص جغرافيايى مانند اقليم مساعد، بارش كافى، خاك حاصلخيز، داشتن درختان تنومند و چوبهاى صنعتى و تجارتى، ييلاقهاى باصفا و خوش آب و هوا و عبور جادههاى مهم ارتباطى كشور از آنها در معرض تجاوز و تخريب و پس روى قرار گرفتهاند.
در طول چند دهه اخير روند تخريب و نابودى جنگلها در استان گيلان شدت يافته است. در طى اين چند دهه استفاده از جنگل به عنوان چراگاه، قطع غير مجاز درختان و آتش سوزى جنگلها سبب تخريب جنگلهاى استان شده است.
در سالهاى اخير، استان گيلان همواره از انواع آلودگيها و تخريب محيط زيست بوسيله انسانها مصون نمانده است. با افزايش جمعيت، توسعه شهرنشينى و صنعت، بر كميت و كيفيت آلودگيها و انهدام سريع منابع طبيعى افزوده شده است. از عوامل مهم انهدام سريع منابع طبيعى افزوده شده است.
از عوامل مهم انهدام سريع منابع طبيعى در اين استان مىتوان از فاضلابهاى صنعتى، شهرى و خانگى، كشاورزى (كودها و سموم) نام برد و جنگلهاى گيلان اكنون در معرض خطر جدى عوامل متعدد انسانى است.
در استان گيلان تخليه انواع فاضلابها، هرز آبهاى شهرى و زباله در محيط سبب آلودگى آب مىشود. فاضلابهاى صنعتى، شهرى و كشاورزى، آبهاى سطحى و زيرزمينى را در معرض آلودگى قرار داده است.
وجود مواد زايد در پس آبهاى صنعتى مانند ازت، سيانور، كرم، فنل و ساير مواد شيميايى موجب تلف شدن موجودات آبزى شده، به طورى كه در رودخانههاى رشت كه قبلا محل مناسبى براى صيد ماهيان بود هم اكنون ماهى در آن كمتر ديده مىشود.
فاضلابهاى كشاورزى در استان گيلان به دليل استفاده فزاينده و بى رويه مواد شيميايى مانند كودهاى علف كش و حشره كش، آلودگى آبها را افزايش داده است.
با توجه به زراعى بودن استان و استفاده از كودهاى شيميايى مانند نيترات، فسفات و كربنات پتاسيم، علاوه بر آلودگى آبهاى سطحى، آب زيرزمينى را نيز در معرض آلودگى قرار داده است. در استان گيلان از بين رفتن جنگلها از سويى و توزيع نامناسب بخشهاى صنعتى از سوى ديگر موجب آلودگى هوا شده است.
آلودگى هوا در استان گيلان از دو منبع؛ كارخانهها و صنايع و از وسايل نقليه سرچشمه مىگيرد.
توزيع نامناسب صنايع و تمركز 990 واحد صنعتى در رشت و وجود 91 واحد از كارخانههاى توليد چاى خشك در استان گيلان، هواى اين استان را بشدت آلوده كرده است.
قطع روز افزون درختان جنگلى و از بين رفتن جنگلها محيط زيست را در معرض نابودى قرار داده است.
همچنين از عوامل مهمى كه زيستگاه انسانى و حيوانى را در معرض تهديد قرار داده و در سالهاى اخير خسارات مهمى را وارد ساخته است، زبالههاى فراوانى است كه در حاشيه شهرهاى استان به شكل غير بهداشتى دفن مىشود.
با توجه به بالا بردن سطح آبهاى زيرزمينى، دفن زباله موجب آلودگى آبها شده است. به عنوان مثال دفن روزانه 250 تن زباله در جنگلهاى سروان با روش ابتدايى موجب آلودگى سرچشمه سياهرود و مرگ و مير ماهيان پرورشى استخرهايى كه از اين رود تغذيه مىشوند، شده است.
دفن و دفع زباله، آلودگىها و بيمارىها متعددى را نيز در ميان روستائيان همجوار محل دفن زباله و بيماريها دامى در اثر چرا در محل زبالهها و انتقال آن را به انسان موجب شده است.
