منابع آب استان زنجان
از ویکی اطلس فرهنگی ایران
اگر چه شرايط طبيعى و جغرافيايى استان زنجان موجبات شكلگيرى درياچهاى را فراهم نكرده است، اما شبكهاى از رودخانههاى فراوان در آن به وجود آورده است كه كنارههاى اين رودخانه چه در دشتها و چه در درهها، از جلوههاى زيباى طبيعت به شمار مىآيند.
مهمترين رودهاى استان زنجان عبارتند از:
رودخانه قزل اوزن
اين رود كه يكى از مهمترين رودخانههاى ايران و شهرستان زنجان است از كوههاى استان كردستان سرچشمه مىگيرد و از راه قشلاقات افشار در حومه خدابنده، وارد محدوده استان زنجان مىشود. قزل اوزن در حد فاصل كوههاى تالش و رشته كوههاى شمالى زنجان به طرف مشرق جريان مىيابد و در نزديكى منجيل با دريافت آب «هزار رود» شاهرود پر آبتر مىشود و به طرف شمال با نام سفيدرود جريان مىيابد و سرانجام به درياى مازندران سرازير مىشود.
اين رود در مسير طولانى خود، با افزايش رطوبت و كاستن از سردى هوا، نقش مؤثرى در رونق كشاورزى منطقه ايفا مىنمايد.
زنجان رود
اين رودخانه كه به زنجان چاى نيز معروف است، از چمن سلطانيه و كوههاى آق داغ سرچشمه مىگيرد و پس از گذاشتن از بخش حومه زنجان و اراضى چاى پاره، همراه رودخانههاى محلى كوچك، در نزديكى رجين به قزل اوزن مىپيوندد.
ابهررود
از ديگر رودخانههاى استان ابهررود است كه از جبهه شرقى چمن سلطانيه و كوههاى سندان داغ در غرب ابهر سرچشمه مىگيرد و با دريافت شاخههايى از رودخانههاى كوچك محلى، به طرف شرق و جنوب شرقى چمن سلطانيه جارى مىشود و پس از دريافت آب فرارود، در منطقه ضيأآباد تاكستان، در جنوب شرقى به سوى درياچه حوض سلطان در قم سرازير مىشود.
ايجرود
اين رود از كوههاى جنوب زنجان سرچشمه مىگيرد و پس از سيراب كردن زمينهاى درهاى زيبا، در نزديكى نيكى كند جامع السرا به قزل اوزن مىپيوندد.
سجاس رود
اين رودخانه، از رودخانههاى نسبتا پر آبى است كه از زمينهاى مجيدآباد خدابنده سرچشمه مىگيرد و پس از دريافت آب رودهاى محلى و گذشتن از دو آبادى سجاس و قلابى پائين، و سيراب كردن زمينهاى كنارهاى، به قزل اوزن مىريزد. آبادىهاى سجاس و قلابر از كانونهاى ديرينه زندگى انسان در زنجان مىباشند.
خر رود
اين رودخانه از بلندىهاى خدابنده سرچشمه مىگيرد و به سمت شرق جريان مىيابد و پس از گذشتن از زمينهاى محمودآباد و نورآباد و سيرابكردن زمينهاى حصار ارمنى در آبگرم همدان، به رود آوج مىپيوندد. اين رودخانه پس از طى مسيرى به درياچه حوض سلطان قم مىريزد.
بزينه رود
اين رودخانه از نزديكى روستاهاى بزين، كهلا و كوههاى غربى خرقان سرچشمه مىگيرد و پس از سيراب كردن زمينهاى پيرامونى و بخش گرماب، همراه با رودخانههاى كوچك محلى در قرية اوصانلو به رود قزل اوزن مىپيوندد.
چشمهها
استان زنجان هم چون بسيارى از استانهاى كشور، داراى چشمههاى آب معدنى و طبيعى متعددى است كه به طور سنتى مورد استفاده هزاران تن قرار مىگيرند.
اهم اين چشمهها عبارتند از:
چشمه معدنى وننق زنجان
اين چشمه در حدود 21 كيلومترى جاده زنجان ـ ميانه و در دهكده وننق واقع شده است و راه آن از ميان كشتزارها و تپههاى متعدد مىگذرد. چشمه بر بالاى تپهاى كه 200 متر ارتفاع دارد، قرار گرفته است.
بررسى و آزمايش آب دو چشمه آب معدنى وننق نشان مىدهد كه آب اين چشمه، در رديف آبهاى معدنى سولفاته كلسيك گرم است. چشمههاى ديگر آب گرم و آب معدنى استان عبارتند از:
ـ چشمه آب گرم روستاى آريومن در بخش ايجرود جاده بيجار
ـ چشمه آب گرم روستاى ابدل در جنوب غربى جاده زنجان ـ تبريز
ـ چشمه آب گرم روستاى گرماب در جنوب شرقى قيدار
ـ چشمه آب گرم ميانج و حلب در انگوران
ـ چشمه آب معدنى روستاى مينگجه در بخش ماه نشان
در شهرستان ابهر نيز چشمههايى چون على بلاغى، وَزَن بولاغى ياسوتدوبلاغ، خاتون بلاغى، قلعه تپه، چنار، دانا اريدن و چشمه داخل مسجد جامع وجود دارد.
